TROAS BÖLGESİNDE BİR KENT ALEKSANDREİA TROAS

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 2, 1 - 13, 01.07.2023

Olcay Turan

Öz

Troas bölgesi stratejik konumuna ek olarak sahip olduğu yer üstü ve yer altı kaynaklarından ötürü prehistorik çağlardan itibaren iskâna sahne olmuştur. Tarih boyunca hâkimiyet alanlarını koruma ve genişletme arzusunda olan siyasi yapılar bölgeye egemen olmaya çalışmışlar ve bu sebeple Troas bir cazibe merkezi olmuştur. Bu bağlamda Troas’taki en önemli yerleşimlerden biri olan Troia, Homeros’un İliada Destanı’nın konusu olmuştur. Hellen Kolonizasyon Çağı’nda bölgede çok sayıda yerleşim kurulmuştur. Troas bölgesi sırasıyla Lydia, Atina, Pers, Sparta, Diadokhlar ve nihayetinde Roma’nın hâkimiyetine girmiştir. Söz konusu politik yapılar bölgeye egemen olmak ve hâkimiyetlerini kalıcı hale getirmek amacıyla yeni yerleşimler kurmuşlardır. Bu bağlamda MÖ 310 yılında Antigonos Monophthalmos, Sigia’nın bulunduğu alanda Antigoneia’yı kurmuştur. Kent, Lysimakhos’un eline geçmesi sonrasında Aleksandreia Troas adını almıştır. Aleksandreia Troas, Lysimakhos’u takiben Seleukos, Pergamon ve nihayetinde Roma’nın eline geçmiştir. Augustus’un iktidarı döneminde kente koloni statüsü verilmiş ve yerleşime veteranuslar yerleştirilmiştir. Söz konusu hadise sonrasında elde edilen ius Italicum haklarıyla bağlantılı olarak kentin prestiji oldukça artmıştır. Bununla birlikte zaman içerisinde kent önemini kaybetmiş ve nihayetinde yerleşimde bulunan mimari yapıların İstanbul’un inşasında yapı malzemesi olarak kullanılmasından ötürü Aleksandreia Troas büyük bir yıkıma uğramıştır.

Anahtar Kelimeler

Aleksandreia Troas, Troas, Antigonos, Lysimakhos, Augustus.

Kaynakça

• Appianos. (1955). Historia Romana. (H. White, Trans.) London: Loeb Classical Library.
• Diodoros. (1953). Bibliotheke Historike. (C. H. Oldfather, Trans.) London and New York: Loeb Classical Library.
• Herodotos. (1973). Herodot Tarihi. (A. Erhat ve M. Ökmen, Çev.)İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Homeros. (1967). İlyada. (A. Erhat-A.Kadir, Çev.) İstanbul: Can Yayınları.
• Ksenophon. (1998). Anabasis. (Tanju Gökçöl, Çev.) İstanbul: Sosyal Yayınlar.
• Ksenophon. (1999). Hellenika. (Suat Sinanoğlu, Çev.) Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Livius. (1952). Ab Urbe Condita. (B.O. Foster, Trans.) London: Loeb Classical Library
• Piri Reis. (2013). Kıtab-ı Bahriye. İstanbul: Boyut Yayın Grubu.
• Plinius. (1958). Naturalis Historiae. (H.R. Rackham, Trans.) London: Loeb Classical Library.
• Plutarkhos. (1916). Bioi Pralelloi: Sulla. (B. Perrin, Trans.) London: Loeb Classical Library.
• Plutarkhos. (1989). Bioi Pralelloi: Sulla. (B. Perrin, Trans.) London: Loeb Classical Library.
• Polybios. (1954). Historiai. (W.R. Paton, Trans.) London: Harvard University Press.
• Strabon. (1949). Geographika. (H. L. Jones, Ed.) London: Loeb Classical Library.
• Zosimus. (2017). Historia Nova. (R. T. Ridley, Trans.) Leiden: Brill Publishing.
• Akşit, O. (1970). Roma İmparatorluk Tarihi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
• Akşit, O. (1985). Roma İmparatorluk Tarihi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Aktüre, S. (1997). Anadolu’da Bronz Çağı Kentleri. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Alparslan, M. (2002). Artukka: Assuwa Ülkesi ve Lokalizasyon. Anadolu Araştırmaları, XVI, 23-34.
• Billows, R. A. (1995). Kings and Colonist Aspects of Macedonian Imperialism. Leiden, New York and Köln: Brill.
• Bowersock, G. W. (1982). Augustus and The Greek World. California: Greenwood Press Reprint.
• Brunt, P. A. (1988). The Fall of the Roman Republic and Related Essays. Oxford: Oxford University Press.
• Chandler, R. (1825). Travels in Asia Minor and Greece. Oxford: Clarendon Press.
• Cohen, G. M. (1995). The Hellenistic Settlements in Europe, the Islands and Asia Minor. Los Angeles: Universitiy of California Press.
• Cook, J.M. (1973). The Troad. Oxford: Oxford University Press.
• Davis, N. and Kraay, C. M. (1980). The Hellenistic Kingdoms. London: Thames and Hudson Press.
• Dittenberger, W. (1915). Sylloge Insciptionum Graecarum. Leipzig.
• Ehrenberg, V.-Jones, A.H.M. (1976). Documents Illustrating The Reigns of Augustus and Tiberius. Oxford: Oxford University Press.
• Erksine, A. (2003). Troy Between Greece and Rome. Oxford: Oxford University Press.
• Erzen, A. (1972). Eskiçağ Tarihinde Marmara Denizi ve Boğazlar. Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, 1, 57-62.
• Finley, M.I. (2007). Antikçağ Ekonomisi. (Hatice Palaz Erdemir, Çev.) İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Freely, J. (1998). The Western Shores of Turkey. London: John Murray Ltd.
• Gubriel, U. (2001). Kumtepe ve Beşik-Sivritepe. (J. Latacz-M. Korfmann, Ed.), Düş ve Gerçek Troia. İstanbul: Homer Kitapevi. (343-345).
• Heitland, W. E. (2002). The Roman Republic. Massachusetts: Adamant Media Corporation.
• Jones, A. H. M. (1971). Cities of The Eastern Roman Provinces. Oxford: Oxford University Press.
• Karauğuz, G. (2002). Hitit Devletinin Siyasi Anlaşma Metinleri. Konya: Çizgi Kitapevi.
• Körpe, R. (2011). Son Arkeolojik Bulgular Işığında Aziz Paulus’un İkinci Kutsal Görev Gezisinde Troas Yolculuğu. Seleucia, 1, 41-75.
• Leaf, W. (1923). Strabo on The Troad. Cambridge: Cambridge University Press.
• Lenski, N. (2006). Age Of Constantine. Cambridge: Cambridge University Press.
• Levick, B. (1967). Roman Colonies in Southern Asia Minor. London: Oxford University Press.
• Lewis, N.-Reinhold, M. (1966). Roman Civilization Book II. New York: Harper and Row Publisher.
• Magie, D. (1950). Roman Rule in Asia Minor. Princeton: Princeton University Press.
• Nicolet, C. (1980). The World of the Citizen in Republican Rome. California: University of California Press.
• Özdoğan, M. (1988). 1988 yılı Trakya ve Marmara Bölgesi Araştırmaları. Araştırma Sonuçları Toplantısı, VII, 443-459.
• Özsait, M. (1982). Anadolu’da Helenistik Dönem. Anadolu Uygarlıkları Ansiklopedisi. İstanbul: Görsel Yayınlar.
• Özsait, M. (1982). Anadolu’da Roma Egemenliği. Anadolu Uygarlıkları. İstanbul: Görsel Yayınlar.
• Rose, B. (2002). Yunan, Roma ve Bizans Dönemlerinde İlion. Troya Efsane ile Gerçek Arası Bir Kente Yolculuk içinde (180-187), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Sevin, V. (2001). Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Southern, P. (2006). The Roman Army: A Social and Institutional History. California: ABC Press.
• Taşçı, M. A. (1998). Alexandreia Troas (Antigonia). Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 4, 168-187.
• Tenger, T. (1999). Zur Geographie und Geschicte der Troas. Asia Minor Studien, 33, 103-180.
• Wallace, R. (1999). Tarsuslu Paulus’un Üç Dünyası. İstanbul: Homer Kitapevi.
• Watkins, Thomas H. (1983). "Coloniae and Ius Italicum in the Early Empire". The Classical Journal. 78 (4). 319–336.
• Woods,D. (1999). The Origin of the Cult of St. Theagenes of Parium. Greek Orthodox Theological Review, 44, 371–372.