CİNSİYET FARKLILIĞININ TÜKENMİŞLİK VE YAŞAM DOYUMUNA ETKİSİ: KIRKLARELİ ÜNİVERSİTESİNDE GÖREV YAPAN ARAŞTIRMA GÖREVLİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 1, 47 - 58, 20.04.2018

Bora Yenihan , Nisan Nur Çakır , Büşra Alabaşoğlu

Öz

Tükenmişlik
1970’li yıllardan sonra literatüre girmiş bir kavram olarak mesleki bir tehlike
biçiminde kabul edilmiştir. Çalışanların iş yaşamlarında karşılaştıkları
çeşitli olumsuz duyguları ifade eden tükenmişlik birçok kavramla ilişkilidir.
Son yıllarda tükenmişlik ile ilgili yapılan çalışmaların önemli bir bölümü de
yaşam doyumu tükenmişlik ilişkisini araştırmaya yöneliktir. İnsanların
yaşamlarından duydukları mutluluğu ifade eden yaşam doyumu kavramı başta iş
yaşamı olmak üzere insanların tüm sosyal çevreleri ile ilişkili olarak ortaya
çıkmaktadır. Bu çalışma da Kırklareli Üniversitesinde görev yapan Araştırma
Görevlilerinin yaşadıkları tükenmişlik düzeyleri ile yaşam doyumu seviyeleri
cinsiyet faktörü ele alınarak incelenmiştir. Cinsiyet açısından Araştırma
Görevlilerinin tükenmişlik düzeyleri arasında bir farklılık bulunamazken,
cinsiyet faktörü dikkate alınmadığında yaşam doyumu ve tükenmişlik düzeyleri
arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

tükenmişlik, yaşam doyumu, cinsiyet

THE IMPACT OF LIFE SATISFACTION AND BURNOUT ON GENDER DIFFERENCE: A STUDY ON RESEARCH ASISSTANTS WORKING AT KIRKRLARELİ UNIVERSITY

Öz

Burnout was accepted in the literature as a occupational hazard after the 1970s. Burnout, which expresses various negative emotions that employees encounter in their work life, is related to many concepts. In the recent years, an important part of the ongoing studies on burnout has also begun to explore life satisfaction and burnout relations. The concept of life satisfaction, which expresses the happiness that people feel in their lives, appears in relation to all the social environment of people, especially business life. This study was carried out by considering the level of burnout experienced by Research Assistants working at Kırklareli University and the gender factor of life satisfaction levels. As a result, there was no significant difference in burnout among the Research Assistants in terms of gender, but there was a significant relationship between life satisfaction and burnout levels when the gender factor was not taken into consideration.

Anahtar Kelimeler

Burnout, Life Satisfaction, Gender

Kaynakça

• Ağaoğlu, E; Ceylan, M; Kasım, E; Madden, T. (2004), “Araştırma Görevlilerinin Kendi Tükenmişlik Düzeylerine İlişkin Görüşleri”. Malatya: XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı.
• Avşaroğlu S., Deniz M., Kahraman A. (1999), “Teknik öğretmenlerde yaşam doyumu iş doyumu ve mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi” Yayınlanmamış doktora tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Ardıç, Kadir ve Polatcı, Sema (2008), "Tükenmişlik Sendromu Akademisyenler Üzerinden Bir Uygulama (GOÜ Örneği)", Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 10, Sayı 2, s. 69-96.
• Arı, Güler Sağlam ve Bal, ,Çına Emine (2008), "Tükenmişlik Kavramı: Bireyler Ve Örgütler Açısından Önemi", Yönetim Ve Ekonomi, Cilt 15, Sayı 1, s. 131-148.Avşaroğlu, Selahattin, Deniz, M. Engin ve Kahraman, Ali (2005), "Teknik Öğretmenlerde Yaşam Doyumu İş Doyumu ve Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi", Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 14, 115-129.
• Bakan, Hakan ve Tombak, Nurdoğan (2014), "İdari Personelin Tükenmişlik Düzeylerinin Sosyo-Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Örneği", Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 7, Sayı 35, s. 681-695.
• Barut, Y. & Kalkan, M. (2002), "Ondokuz Mayıs Üniversitesi Öğretim Elemanlarının Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi". Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 65-76.
• Ceylan, Harun, Gül, Nimet ve Öksüz, Metin (tarih yok), "Sosyal Çalışmacılarda İş Doyumu ve Tükenmişliğe Etki Eden Faktörlerin Sosyal Hizmet Alanlarına Göre Karşılaştırmalı İncelenmesi", Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 6, Sayı 11, s. 43-69.
• Çam, O. (1992), “Tükenmişlik Envanterinin Geçerlilik ve Güvenirliliğinin Araştırılması’’, 7. Ulusal Psikoloji Kongresi Çalışmaları, 22-25 Eylül.Çapulcuoğlu, Uğur ve Gündüz, Bülent (2013), "Lise Öğrencilerinde Tükenmişliğin Cinsiyet, Sınıf Düzeyi, Okul Türü ve Algılanan Akademik Başarı Değişkenlerine Göre İncelenmesi", Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 3, Sayı 1, s. 12-24.
• Çeçen, A. Rezan (2007), "Üniversite Öğrencilerinin Cinsiyet ve Yaşam Doyumu Düzeylerine Göre Sosyal ve Duygusal Yalnızlık Düzeylerinin İncelenmesi", Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 3, Sayı 2, s. 180-190.
• Çelik, Muhsin (2016), "Tükenmişlik Yaşam Doyumu Ve İş Yükü İlişkisi: Denizli'de Faaliyet Gösteren Muhasebe Meslek Mensupları Üzerinde Bir Araştırma", Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 21, Sayı 4, s. 1139-1152.
• Çivitçi, Asım (2012), "Üniversite Öğrencilerinde Genel Yaşam Doyumu Ve Psikolojik İhtiyaçlar Arasındaki İlişkiler", Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 21, Sayı 2, s. 321-336.
• Çokluk, Ö. (2000). “Örgütlerde Tükenmişlik: Yönetimde Çağdaş Yaklaşımlar”. (Edit: Cevat Elma ve Kamile Demir). Ankara: Anı Yayıncılık.Dolunay, A.B (2002). “Genel Liseler ve Teknik-Ticaret-Meslek Liselerinde Görevli Öğretmenlerde Tükenmişlik Durumu”. Ankara: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası. 55 (1).
• Ergin, C. (1992), “Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin Uyarlanması’’, Türk Psikologları Derneği Yayınları.
• Eroğul, Rezan Çeçen ve Örkün, Ümran (2012), "Tekstil Sektörü Mavi Yaka Çalışanlarının Yaşam Ve Tükenmişlik Düzeylerinin İş Doyumu Tarafından Yordanması", Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 21, Sayı 1, s. 323-338.
• Gold, Y. (1988), "Recognizing and Coping with Academic Burnout", Contemporary Education, 59(3), 142-145.
• Keser, Aşkın (2005), "İş Doyumu Ve Yaşam Doyumu İlişkisi: Otomotiv Sektöründe Bir Uygulama", Çalışma ve Toplum, Sayı 4, s. 77-96.
• Kırılmaz, A.Y; Çelen, Ü; Sarp, N. (2003). “İlköğretimde Çalışan Bir Öğretmen Grubunda “Tükenmişlik Durumu” Araştırması”. İlköğretim online 2 (1) 2-9.
• Kış, Ali (2015), "Eğitim Paydaşlarının Tükenmişliğinde Cinsiyet Farklılığı: Bir Meta-Analiz Çalışması (Türkiye Örneği)", Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 2, Sayı 34, s. 88-106.
• Koyuncu, M. (2001), "Üniversite Öğretim Elemanlarında Tükenme Duygusu ve Organizasyondan Ayrılma İsteğine Etkisi", 9.Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 349-360.
• Kurçer, M. A. (2005), "Harran üniversitesi Tıp Fakültesi Hekimlerinin İş Doyumu ve Tükenmişlik Düzeyleri" Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 2 (3), 11.Mete, Mehmet, Ünal, Ömer Faruk, Akyüz, Bülent ve Kılıç, Recep (2015), "Psikolojik Şiddetin İşe Bağlı Tükenmişliğe Etkisi: Batman İlinde Öğretmenler Üzerine Bir Araştırma", Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, Cilt 6, Sayı 12, s. 37-61.
• Murat, M. (2003)," Üniversite Öğretim Elemanlarında Tükenmişlik", Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(19), 25-34.
• Özer, Melek ve Karabulut, Özsoy Özlem (2003), "Yaşlılarda Yaşam Doyumu", Geriatri, Cilt 6, Sayı 2, s. 72-74.
• Recepoğlu, Ergün ve Tümlü, Ülker Gamze (2015), "Üniversite Akademik Personelinin Mesleki Ve Yaşam Doyumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi", Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, Cilt 23, Sayı 4, s. 1851-1868.
• Sanlı, S. (2006), "Adana ilinde çalışan polislerin iş doyumu ve tükenmişlik düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi" Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Sung-Mook, H. & Giannakopoulos, E. (1994). The Relationship of satisfaction with life to personality characteristics. Journal of Psychology Interdisciplinary & Applied, 128(5), 547 558.
• Şimşek, Eylem ve Aktaş, Hakkı (2014), "Örgütsel Sessizlik ile Kişilik ve Yaşam Doyumu Etkileşimi: Kamu Sektöründe Bir Araştırma", Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 14, Sayı 2, s. 121-136.
• Talbot, L. A. (2000), "Burnout and humor usage among community college nursing faculty members" Community College Journal of Research & Practice, 24(5), 359-374.
• Tümkaya, S. (1999), “Akademik Tükenmişlik Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi, Ankara.
• Tümkaya, S. (2006), "İş Ortamı ve Mizah Yoluyla Başa Çıkmanın Öğretim Elemanlarındaki Tükenmişlikle İlişkisi" Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(3), 889-921.
• Tümkaya, S. (2007), "Burnout and humor relationship among university lecturers" Humor: International Journal of Humor Research, 20(1), 73- 92.
• Tümlü, Ülker Gamze ve Recepoğlu, Ergün (2013), "Üniversite Akademik Personelinin Psikolojik Dayanıklılık Ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişki", Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, Cilt 3, Sayı 3, s. 205-213.
• Üngören, Engin, Doğan, Hulusi, Özmen, Mehmet ve Tekin, Akgün Ömer (2010), "Otel Çalışanlarının Tükenmişlik Ve İş Tatmini Düzeyleri İlişkisi", Journal of Yasar University, Cilt 17, Sayı 5, s. 2922‐2937.