2017 ANAYASA DEĞIŞIKLIĞI'NDE YENI HÜKÜMET SISTEMI

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 1, 14 - 28, 01.03.2019

Oğuz Kaan

Öz

Hükümet Sistemi tartışmaları, Türkiye’nin siyasi tarihine bakıldığında
özellikle Yeni Osmanlılar (Genç Osmanlılar veya I. Jöntürk)’dan itibaren dile
getirilmeye başlamıştır. Bu tartışmaların etkileleri neticesinde Kanun-i Esasi  ilan edilmiş ve  I. Meşrutiyet dönemi başlamıştır. Tabiki bu
rejim Meşrutiyet rejimi içinde parlamenter bir sistemdir. Daha sonraki yıllarda
özellikle yeni anayasa yapım süreçlerinde ve sistemin tıkanma dönemlerinde en
önemli tartışma konusu türkiye için nasıl bir hükümet modeli kurulması üzerinde
yoğunlaşmıştır.

1876 Kanuni Esasinin ilanından itibaren kabul ettiği sistem 1921 anayasası
hariç özellikle 1961 anayasası ile birlikte Parlamenter sistemdir. 1982
Anayasası’nın uygulamaya başlamasıyla birlikte hem Cumhurbaşkanı’nın icrai
kuvvetinin olmaması ve hem de Cumhurbaşkanı’nın 
sık sık kendi kurduğu partinin hükümette olduğu dönemde bile zaman zaman
çatışmalar yaşanması özellikle 1990’lı yıllardan itibaren hükümet sistemi
tartışmalarını sürekli gündeme getirmiştir.

Bu çalışmanın temel amacı
hükümet sistemlerini inceleyerek 2017 yılında yapılan anayasal değişikliklerin
hükümet sistemine yönelik ne gibi değişiklikler ve yenilikler getirdiğini
incelemektir. Özellikle değişlik öncesi var olan parlamenter sistem ile ABD
tipi başkanlık sistemi yeni cumhurbaşkanlığı sistemi ile karşılaştırılarak yeni
hükümet sisteminin benzerlik veya farklılıkları gösterilmeye çalışılacaktır. Bu
çerçevede yeni hükümet sisteminin ayırt edici özellikleri vurgulanmaya
çalışılacaktır

Anahtar Kelimeler

Hükümet Sistemleri, Cumhurbaşkanlı Sistemi, Başkanlık Sitemi

Kaynakça

• KAYNAKÇA Arslan, Rıza, Siyasi Sistem Önerisi-Türkiye Tipi Başkanlık Sistemi, Vipaş Yayın No:56, Bursa, 2001. Arslan, Rıza, Demokratik Yönetim Sistemleri, Dora Yayınları, Bursa, 2013. Erdem, Kasım, Yarı-Başkanlık Sistemi: Teori, Pratik ve Tartışmalar, Karşılaştırmalı Hükümet Sistemleri Yarı-Başkanlık Sitemi, 2.Baskı, TBMM Basımevi, Ankara, 2017. (ss.1-19) Erdoğan, Mustafa, (2000), “Türkiye’nin Sistem Arayışı”, Siyasal Rejim Tartışmaları, Tesev Yayınları, İstanbul. Erdoğan, Mustafa; Anayasa Hukuku, 6.Baskı, 2011, s.68. Gözler Kemal, Kısa Anayasa Hukuku, Onbeşinci baskı, Ekin Yayınları, Bursa, 2017. Gözler, Kemal; Anayasa Hukukunun Genel Teorisi, Cilt I, 1.Baskı, Bursa, 2011,s.538. http://www.fortuneturkey.com/erdogan-alisilmis-cumhurbaskani-olmam-4064 https://www.haberler.com/basbakan-erdogan-tarafsiz-bir-cumhurbaskani-6238361-haberi/ http://www.turkiyehukuk.org/baskanlik-sistemi-ile-parlamenter-sistemin-karsilastirilmasi-infografik Işık, Gülcan, Medyada “Yeniden Üretilen” Cumhuriyet Mitingleri, İletişim ve Kuram Araştırma Dergisi, S.31, Güz 2010 (s.29-58). İncioğlu, Nihal, “Siyasal Rejimler:Başkanlık, Yarı-Başkanlık ve Seçilmiş Başbakanlık Seçenekleri Türkiye’ye Ne Sunabilir”, Siyasal Rejim Tartışmaları, Tesev Yayınları, İstanbul, 2000. İnsel, Ahmet (1999), “Cumhuriyet Dönemi Otoritarizmi” [(ed.) Zeynep Rona (1999), Bilânço 1923–1938 I, İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları] içinde: 35–47. http://www.birikimdergisi.com/birikim-yazi/4745/otoritarizmin-surekliligi#.Vye9HtSLQdU Karatepe, Şükrü, Hükümet Sistemleri ve Türkiye, Yeni Türkiye, S.51, Mart Nisan 2013, (s.223-225). Kili, Suna, Osmanlı ve Türk Anayasaları, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, Yayın No:210, İstanbul, 1980. Küçük, Adnan, Yeni Anayasa Değişikliği ile Getirilmek İstenen Türkiye’ye Özgü Başkanlık Sistemi: Korkular, Algılar, Beklentiler, Liberal Düşünce Dergisi, Yıl:22, Sayı:85, Kış 2017.(ss.157-189) Tanör, Bülent, Osmanlı – Türk Anayasal Gelişmeleri (1789-1980), Gözden geçirilmiş 3. Baskı, Afa Yayınları, İstanbul, 1996. Teziç, Erdoğan; Anayasa Hukuku, 14.Baskı, İstanbul, 2012, s.417. Tunaya, Tarık Zafer, Anayasa Hukuku,3.baskı, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, İstanbul, 1975. Tunçkaşık, Halit, Başkanlık Sistemi, Teori, Pratik ve Tartışmalar, , Karşılaştırmalı Hükümet Sistemleri: ABD, Arjantin, Azerbeycan, Birezilya ve Nijerya Örnekleri, Editör, Semra Gökçimen, 2. Baskı, TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığı Yayınları,2017. (s.1-18) Tunçkaşık, Halit, Parlamenter Sistem, Teori, Pratik ve Tartışmalar, Karşılaştırmalı Hükümet Sistemleri: Parlamenter Sistem (Almanya, Güney Afrika, Hindistan, İngiltere, İtalya ve Japonya Örnekleri), Editör, Semra Gökçimen, 2. Baskı, TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığı Yayınları,2017.(s.1-30)