ÖZEL MARKALI ÜRÜNLERİ SATIN ALMA SIKLIĞININ SIRALI LOJİSTİK REGRESYON ANALİZİ İLE İNCELENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 1, 79 - 96, 01.03.2019

Hatice Samkar , Gamze Güven

Öz

Amaç: “Özel markalı ürünler”,  perakendecilerin kendi adına üretip sadece
kendi marketlerinde satışa sunduğu ürünlerdir. Ayrıca bu ürünlere ilişkin
fiyatlandırma, reklam ve dağıtım gibi konularda tek karar alıcı
perakendecilerdir.  Özel markalı
ürünlerin tercih edilirliğinin gün geçtikçe artması araştırmacıların ilgisinin,
özel markalı ürünleri satın alan tüketicilere odaklanmasına neden olmaktadır. Bu
çalışmanın amacı özel markalı ürünlerin satın alma sıklığında sosyoekonomik
değişkenlerin etkisini belirlemenin yanı sıra özel markalı ürünlerin ürün
kalitesi, fiyatı ve pazarlamasına yönelik tüketici fikirlerini
değerlendirmektir.

Yöntem: Bu çalışmada tüketicilerin
sosyoekonomik niteliklerini ve özel markalı ürünlerin kalitesi, fiyatı ve
pazarlama stratejileri konusundaki fikirlerini almak amacıyla anket yoluyla
veri derlenmiştir. Bu faktörlerin “özel markalı ürünleri tercih etme sıklığı ”
üzerindeki etkisini görmek için toplanan verilere Sıralı Lojistik Regresyon
analizi uygulanmıştır.

Bulgular: Analiz sonucunda 60 yaş üstü tüketicilerin, 30-39 ve
50-59 yaş arası tüketicilere göre özel markalı ürünleri daha sık tercih ettiği
görülmüştür. Benzer şekilde, erkekler de kadınlara göre özel markalı ürünleri daha
sık tercih etmektedir. Buna karşın serbest meslek sahibi kişiler, işçiler ve
memurlar özel markalı ürünleri öğrencilerden daha az tercih etmektedir. Ayrıca
gelir seviyesi arttıkça özel markalı ürünleri satın alma sıklığı azalmaktadır.  Özel markalı ürünlerin kalitesi, kullanım ömrü
ve pazarlama stratejilerine ilişkin bazı değişkenlerin de satın alma sıklığında
istatistiksel olarak anlamlı değişkenler olduğu gözlemlenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Özel markalı ürünler, Nitel Tercih Modelleri, Sıralı Lojit Model, Sıralı Lojistik Regresyon Analizi

Kaynakça

• Akın, M., Yoldaş, M.A. (2010). Tüketicilerin psikografik özelliklerinin market markalı ürün satın alma eğilimlerine etkisi. Akademik Bakis Dergisi, 22:1-21.
• Albar, B.Ö., Öksüz, G. (2013). Özel markalı ürünlerin pazarlanmasında tutundurma stratejilerinin etkisi. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(7): 869-893.
• Ananth, C.V., Kleinbaum, D.G. (1997). Regression models for ordinal responses: A review of methods and applications. International Journal of Epidemiology, 26(6): 1323-1333.
• Arı, E., Yıldız, Z. (2016). Bireylerin yaşam memnuniyetini etkileyen faktörlerin sıralı lojistik regresyon analizi ile incelenmesi. Journal of International Social Research, 9(42): 1362-1374.
• Arslan, B. (2015). Türkiye’de ikamet eden tüketicilerin özel markalı ürünlere yönelik tutumlarına etki eden faktörler. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(55): 125-138.
• Arslan, Y., Geçti, F., Zengin, H. (2013). Examining perceived risk and its influence on attitudes: A study on private label consumers in Turkey, Asian Social Science, 9(4): 158-166.
• Aydın, K. (2003). Müşterilerin perakendeci markalara karşı tutumlarının ölçülmesine ilişkin bir çalışma. Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimleri Fakültesi Dergisi, 8(2): 128-146.
• Baltas, G. (1997). Determinants of store brand choice: a behavioral analysis. Journal of Product and Brand Management, 6(5): 315-324.
• Bender, R., Grouven, U. (1997). Ordinal logistic regression in medical research. Journal of the Royal College of Physicians of London, 31(5): 546-551.
• Berman, B. (1996). Marketing Channels. New York : John Wiley and Sons Inc.
• Besra, E., Kartini, D., Hasan, M. (2015). The role of retail image and customer trust on purchase intention of private label product. Internatıonal Journal of Scıentıfıc and Technology Research, 4(5): 215-218. Burton, S., Lichtenstein, D.R., Netemeyer, R.G., Garretson, J.A. (1998). A scale for measuring attitude toward private label products and an examination of its psychological and behavioral correlates. Journal of the Academy of Marketing Science, 26(4), 293-306.
• Davies, G., Brito, E. (2004). Price and quality competition between brands and own brands: A value systems perspective. European Journal of Marketing, 38 (1/2): 30-55.
• Dayton, C.M. (1992). Logistic regression analysis. Stat: 474-574. https://www.researchgate.net/profile/C_Dayton/publication/268416984_Logistic_Regression_Analysis/links/550312ff0cf2d60c0e64c8ca/Logistic-Regression-Analysis.pdf Erişim tarihi (09/07/2018)
• Erdem, T., Zhao, Y., Valenzuela, A. (2004). Performance of store brands: A cross-country analysis of consumer store-brand preferences, perceptions, and risk. Journal of Marketing Research, 41(1): 86-100.
• Fettahlıoğlu, H.S. (2008). Tüketicilerin satın alma davranışlarında özel markaların tüketici tutumları üzerine etkileri. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Doktora tezi, İzmir.
• Fong, S.W.L., Tan, P.K., Yeo, S.F., Vincent W. (2015). Monetary and image influences on the purchase decision of private label products in Malaysia. Journal of Advanced Management Science, 3(4): 312-318.
• González-Benito, Ó., Martos-Partal, M. (2012). Role of retailer positioning and product category on the relationship between store brand consumption and store loyalty. Journal of Retailing, 88(2): 236-249.
• Hosmer, D.W., Lemeshow, S. (2000). Applied Logistic Regression. USA: John Wiley and Sons Inc.
• Kaswengi, J., Diallo, M.F. (2015). Consumer choice of store brands across store formats: A panel data analysis under crisis periods. Journal of Retailing and Consumer Services, 23: 70-76.
• Kılıç, S. (2009). Özel markalı ürünlerin pazarlama stratejileri ve Bursa ilindeki perakende gıda işletmeleri üzerinde bir alan araştırması. Anadolu University Journal of Social Sciences , 9(2): 49-82.
• Kılıc, S. (2011). Food retailers' objectives of developing private label products and their perspectives to private label products. Business and Economics Research Journal, 2(1): 173-188.
• Lin, C.Y., Marshall, D., Dawson, J. (2009). Consumer attitudes towards a European retailer's private brand food products: An integrated model of Taiwanese consumers. Journal of Marketing Management, 25(9-10): 875-891.
• Martı´nez, E., Montaner, T. (2008). Characterisation of Spanish store brand consumers. International Journal of Retail and Distribution Management, 36(6): 477-493.
• Mehta, S., Mehta, K. (2016). Consumer behaviour towards private label brand with respect to apperals. Voice of Research, 5(2): 30-33.
• Montgomery, D.C., Peck, E.A., Vining, G.G. (2001). Introduction to Linear Regression Analysis. New York: John Wiley and Sons, Inc.
• Nenycz‐Thiel, M., Romaniuk, J. (2009). Perceptual categorization of private labels and national brands. Journal of Product and Brand Management, 18(4): 251-261.
• Noormann, P., Tillmanns, S. (2017). Drivers of private-label purchase behavior across quality tiers and product categories, Journal of Business Economics, 87(3): 359–395.
• Onurlubaş, E., Şener, T. (2016). Markalı ürün ile ilgili tüketici düşüncelerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 35: 325-341.
• Onurlubaş, E., Dinçer, D.(2017). Tüketicilerin perakende markalı ürünlerle ilgili algısının belirlenmesi: Antalya ili örneği. Gümüşhane Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 8(20):60-78.
• Orel, F.D. (2006). Özel markalara farklı düzeyde eğilimi olan tüketiciler rrasındaki sosyo-demografik ve tutumsal farklılıklar. Öneri, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(26): 37-62.
• Özdemir, Ş., Gökdemir, N. (2016). Perakendeci markalı ürünlerin pazarlamasında ambalaj. Pazarlama Teorisi ve Uygulamaları Dergisi, 2(2): 1-22.
• Pampel, F.C. (2000). Logistic Regression: A Primer. USA: Sage Publishing.
• Peng, C.Y.J., So, T.S.H. (2002). Logistic regression analysis and reporting: A primer. Teaching articles. Understanding Statistics, 1(1): 31-70.
• Porral, C., Lang, M.F. (2015). Private labels: The role of manufacturer identification, brand loyalty and image on purchase intention. British Food Journal, 117(2): 506-522.
• PL Private Label Dergisi. (2017). Nielsen Pazar Araştırması: 28-31. İstanbul. Promat Basım Yayın ve San. ve Tic. A.Ş. http://plturkey.com/wp-content/uploads/2017/05/Plat-Dergi.pdf Erişim tarihi (07/07/2018)
• Retnawati, B.B., Ardyan, E., Farida, N., (2017). The important role of consumer conviction value in improving intention to buy private label product in Indonesia. Asia Pacific Management Review.(In press) https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1029313216301038?via%3Dihub Erişim tarihi (05/07/2018)
• Rossi, P., Borges, A., Bakpayev, M. (2015). Private labels versus national brands: The effects of branding on sensory perceptions and purchase intentions. Journal of Retailing and Consumer Services, 27: 74-79.
• Sapmaz, K., Yercan, M. (2017). Yapay sinir ağı ve lojistik regresyon modeli kullanılarak market markalı gıda ürünleri tüketimini etkileyen faktörlerin belirlenmesi: İzmir ili örneği. Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 52(3): 311-322.
• Şentürk, E. (2011). Mutluluk düzeyinin sosyo-demografik özelliklerle lojistik regresyon analizi aracılığıyla incelenmesi ve Türkiye için bir uygulama. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Yaraş, E., Yeniçeri, T., Zengin, Y. (2009). Mağaza markalı ürün satın alan tüketiciler ile satın almayan tüketiciler arasında algılanan risk bakımından farklılık olup olmadığının incelenmesine yönelik bir araştırma. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(2): 198-217.