Küresel Terörizmle Mücadele: Yerel, Bölgesel ve Küresel Güçlerin IŞİD ile Mücadele Politikaları

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 1, 92 - 108, 27.03.2020

İskender Karakaya

Öz

Yerel, bölgesel ve küresel güçler uzun süredir siyasi, askeri ve ekonomik açıdan IŞİD ile mücadele etmektedir. Bu makale, IŞİD ile mücadelenin, 2014 sonrası uluslararası toplumun ortak sorunu haline geldiğini savunmaktadır. Bu güçlerin IŞİD ile mücadelesinin, sadece küresel terörizmle mücadele olmadığı, aynı zamanda Suriye ve Irak’ta yerel ve bölgesel güçlerin birbirlerine karşı kullandığı dış politika enstrümanı haline geldiği ileri sürülmektedir. IŞİD ile olan mücadele, Örgütün gelinen noktada Suriye ve Irak’ta toprak hakimiyetini kaybetmesine rağmen Ortadoğu’daki güç dengesi üzerinde önemli etkilere yol açmıştır. Çalışmada bu sorunsal, tarihsel süreçler, resmî belgeler ve olaylar üzerinden incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

IŞİD, ABD, Rusya, Suriye rejimi, Küresel Terörizm

The Fight Against Global Terrorism: Policies Of Local, Regional And Global Powers To Fight Against ISIS

Öz

Local, regional and global powers have long been fighting against ISIS
politically, militarily and economically. This article argues that the fight
against ISIS has become the common problem of the international community after
2014. It is argued that these forces' fight against ISIS has become not only a
fight against global terrorism, but also a foreign policy instrument used by
local and regional powers against each other in Syria and Iraq. The struggle
with ISIS has caused significant effects on the balance of power in the Middle
East, even though the organization has lost its sovereignty in Syria and Iraq
at the point reached. In the study, these questions are examined through
historical processes, official documents and events.

Anahtar Kelimeler

ISIS, USA, Russia, Syrian regime, Global terrorism

Kaynakça

• Acun, C., Özçelik, N. (2018). Terörle Mücadelede Yeni Safha: Zeytin Dalı Harekâtı. İstanbul: SETA.
• Acun, C. Keskin, B. (2017). PKK’nın Kuzey Suriye Örgütlenmesi. İstanbul: SETA.
• Albayrak, G. (2016). Devlet Dışı Aktörlerin İnsancıl Hukuk Sorumluluğu ve Suriye Krizi. Taşdemir, F.(ed.) Suriye: Çatışma ve Uluslararası Hukuk, Ankara: Nobel Yayınları, 315-338.
• Amerikanın Sesi (2018). “BM: Musul’a bir yılda 870 bin kişi geri döndü.”, https://www.amerikaninsesi.com/a/bm-musul-a-bir-yilda-870-bin-kisi-geri-dondu/4507492.html Erişim tarihi: 15/07/2018.
• Anadolu Ajansı (2017). “Rakka Operasyonu 2 binden fazla sivilin hayatına mal oldu”, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/rakka-operasyonu-2-binden-fazla-sivilin-hayatina-mal-oldu/1005057 Erişim tarihi: 27/03/2019.
• Anadolu Ajansı (2019). “Türkiye’nin DEAŞ’la Mücadelesi”, İstanbul: Anadolu Ajansı Yayınları.
• Aydınlık (2018). “Suriye savaşının stratejik noktası: Neden Doğu Guta”, https://www.aydinlik.com.tr/suriye-savasinin-stratejik-noktasi-neden-dogu-guta-dunya-subat-2018-3 Erişim tarihi: 21/02/2019.
• Bbc (2016a). “2014’ten bugüne Suriye ve Irak’ta IŞİD Tehdidi”, http://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-37858815, Erişim tarihi: 17/07/2017.
• Bbc (2016b). “Putin neden Suriye’den çekilme kararı aldı?”, https://www.bbc.com/turkce/haberler/2016/03/160315_rusya_suriye_cekilme_analiz Erişim tarihi: 12/06/2018.
• Bbc (2018). “İdlib’de silahsızlandırılmış bölge: Cihatçılar Türkiye-Rusya mutabakatı için ne diyor?”, https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-45622421 Erişim tarihi: 15/03/2019
• Bilgesam (2015). “Terörün Geldiği Yeni Boyut IŞİD Örneği”, Rapor, 67. İstanbul: Bilgesam Yayınları
• Collin, K. (2018). “7 years into the Syrian war, is there a way out?”, https://www.brookings.edu/blog/order-from-chaos/2018/03/16/7-years-into-the-syrian-war-is-there-a-way-out/ Erişim tarihi: 14/03/2019.
• Duman, B. (2015). 2015 Irak Değerlendirmesi: IŞİD’e Karşı Savaş ve Savaşın Değişen Dinamikleri. Ortadoğu Analiz, 8(72), 32-35.
• Duman, B. (2017). Musul Operasyonu ve Musul’un Geleceği: Fırsatlar ve Riskler (206). Ankara: ORSAM.
• Erdoğan, A. (2018). El-Kaide, IŞİD ve Boko Haram: Din Motifli Terörizm ve Finansal Kaynaklar, Ankara: Berikan Yayınevi.
• Göngen, M. (2014). A. Arap Baharı Karşısında ABD’nin Tutumu. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 33, 1-18.
• Gülşen, H. (2017). Rusya’nın Suriye Müdahalesi: Kazanımlar, Kayıplar ve Riskler. Ortadoğu Analiz, 9(79), 28-31.
• Haberturk (2017). “Irak Başbakanı Haydar El-İbadi Musul’da DEAŞ’a karşı Zafer İlan Etti”, http://www.haberturk.com/dunya/haber/1558833-irak-basbakani-haydar-el-ibadi-musul-da-deas-a-karsi-zafer-ilan-etti Erişim tarihi: 04/08/2017.
• Humud, C., Blanchard, C., Nikitin, M. B. (2018). Armed Conflict in Syria: Overview and U.S. Response, CRS Report.
• Ismayılov, E. (2015). Rusya’nın IŞİD ile Mücadele Politikası (1193), İstanbul: BİLGESAM.
• Kaya, E. (2015). Terörün Geldiği Yeni Boyut IŞİD Örneği (67), İstanbul: BİLGESAM
• Kurt, V. (2019), Trump ve Suriye Krizi, İstanbul: SETA.
• Lawson, F. H (2016), Syria’s Civil War and the Reconfiguration of Regional Politics, Jung, M, Jung, D., Seeberg, P. (ed.) The Levant in Turmoil, New York: Palgrave Macmillan, 13-37.
• NATO (2018). “NATO Wales Summit 2014, (http://www.nato.int/cps/ic/natohq/official_texts_112964.htm) Erişim tarihi: 15/03/2019).
• ORSAM. (2017). “Astana Görüşmeleri”, Orsam Analiz, C.9, S. 79.
• Özdemir, Ç. (2018). Amerikan Grand Stratejisi: Obama’nın Ortadoğu Mirası, İstanbul: SETA Yayınları.
• Özkan, M. F. (2016). Demokratların Dış Politika Gelenekleri Bağlamında Obama’nın Suriye Politikası. Üsküdar Üniversitrsi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(3), 1-35.
• Rieger, R. (2014). In Search of Stability: Saudi Arabia and the Arab Spring, GRM Papers.
• Sabah (2017). “252 günlük operasyon bitti. Musul DEAŞ’tan temizlendi https://www.sabah.com.tr/dunya/2017/06/29/252-gunluk-operasyon-bitti-musul-deastan-temizlendi Erişim tarihi: 25/11/2018.
• Samoylov, Y. (2018). Rusya’nın Suriye Politikası, Ankara: Hitabevi Yayınları.
• Schrader, C. (2017). Islamic State: The New Reign of Terror, New Delhi: Alpha Editions.
• Sinkaya, B. (2017). İran’ın Suriye Stratejisi. Akademik Ortadoğu, 11(2)22, 2017, 49-64.
• Sinkaya, B. (2016). IŞİD Gölgesinde Irak-İran İlişkileri. Ortadoğu Analiz, 8(77), 34-37.
• Sputnik News (2016). “Suriye Ordusu Halep’te zafer ilan etti”, https://tr.sputniknews.com/ortadogu/201612121026277785-suriye-ordu-halep-zafer/ Erişim tarihi: 14/5/2017.
• Sputnik News (2017a). “DSG: Rakka’nın %60’ını IŞİD’den Temizledik”, https://tr.sputniknews.com/columnists/201708111029663052-dsg-isid-rakka-temizlik/ Erişim tarihi: 11/08/2017).
• Sputnik News (2017b). “IKBY’nin Bağımsızlık Girişimi ve Kerkük Operasyonu”, https://tr.sputniknews.com/trend/irak-ordusunun-kirkuk-operasyonu-pesmerge-petrol-ikby/ Erişim tarihi: 27/03/2019).
• Şen, O. (2017). 21. Yüzyılın Başlangıcında Terörizmle Stratejik Mücadele, İstanbul: Alfa Yayınları.
• Taşdemir, F., Özer, A. (2017). Kuvvet Kullanma Hukuku Açısından Fırat Kalkanı Operasyonu. Akademik Hassasiyetler, C. 4(7), 53-70.
• T.C. İçişleri Bakanlığı Raporu. (2017). Türkiye’nin DAEŞ ile Mücadelesi, Ankara: TC İçişleri Bakanlığı.
• Ulutaş, U., Acun, C., Yeşiltaş, M. (2017). Halep Sonrası Türkiye, İstanbul: SETA.
• UN Nations Security Council Resolution, 2170, 2178 ve 2199.
• Wilson Center (2018). “Timeline: Rise and Spread the Islamic State”, https://www.wilsoncenter.org/article/timeline-rise-and-spread-the-islamic-state, Erişim Tarihi: 08/05/2017.
• Yeğin, A. (2014). İran’ın Teostratejik Irak Yaklaşımı. Seta Perspektif, 63, 1-6.
• Yeşiltaş, M., Özdemir, Ö. B., Öncel, R., Düz, S. Öztürk, B. (2016). Sınırdaki Düşman: Türkiye’nin DAEŞ ile Mücadelesi (65), İstanbul: SETA.
• Yeşiltaş, M., Öncel, R. (2017). Yenilgiden Sonra DEAŞ: Yükselişi, Çöküşü ve Geleceği, 226, İstanbul: SETA.
• Yiğit, D. (2016). Suudi Arabistan’ın Suriye Politikası. Çomak, H., Sancaktar, C., Yılmaz Z. (ed.) Uluslararası Politikada Suriye Krizi, İstanbul: Beta Yayınları, 491-498.
• Yiğittepe, L. (2017). NATO Güvenlik Politikaları ve Terörle Mücadele Stratejileri, İstanbul: Cinius Yayınları.
• Yüce, S. (2016). Rusya’nın Bölgedeki Varlığının Nedenleri. Kastamonu Üniversitesi İİBF Dergisi, 11(1), 269-289.