The Relationship Between Mobbing And Burnout: A Meta-Analysis Study

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 2, 290 - 314, 30.09.2020

Haydar Hoşgör İbrahim Gün

Öz

Although mobbing and burnout topics are frequently studied in national and international literature, limited number of studies in the national literature addressing these two variables from a meta-analytical perspective. Therefore, the purpose of this study is to examine the relationships between mobbing and burnout and its sub-dimensions from a meta-analytical perspective. There are 19 studies related to mobbing-burnout, 17 studies related to mobbing-emotional burnout, 20 studies related to mobbing-depersonalization and 17 studies related to mobbing-personal accomplishment. The research conducted in the education, health and finance sectors. According to the random effect model, between mobbing and burnout r: 0,359; between mobbing and emotional burnout r: 0.471; between mobbing and depersonalization, r: 0,409 indicates a significant, positive and moderate relationship, whereas between mobbing and personal accomplishment, r: -0,138 shows a significant, negative relationship.

Anahtar Kelimeler

Mobbing, Burnout, Emotional Exhaustion, Depersonalization, Personal Accomplishment, Effect Size

Mobbing Ve Tükenmişlik Arasındakı İlişki: Bir Meta Analiz Çalışması

Öz

Mobbing ve tükenmişlik konuları ulusal ve uluslararası literatürde sıklıkla çalışılmasına rağmen, ulusal literatürde bu iki değişkeni meta-analitik açıdan ele alan sınırlı sayıda araştırmanın olması, bu çalışmanın çıkış noktasını oluşturmaktadır. Dolayısıyla bu çalışmanın amacı, mobbing ile tükenmişlik ve onun alt boyutları arasındaki ilişkileri meta-analitik açıdan incelemektir. Mobbing-tükenmişlikle ilgili 19, mobbing-duygusal tükenmeyle ilgili 17, mobbing-duyarsızlaşmayla ilgili 20 ve mobbing-kişisel başarıyla ilgili 17 yayın meta-analize dâhil edilmiştir. Meta-analize dâhil edilen araştırmaların çoğunlukla eğitim, sağlık ve finans sektörlerinde gerçekleştirildiği saptanmıştır. Elde edilen meta analiz bulguları; rastsal etki modeline göre mobbing ile tükenmişlik arasında r: 0,359’luk; mobbing ile duygusal tükenmişlik arasında r: 0,471’lik; mobbing ile duyarsızlaşma arasında r: 0,409’luk anlamlı, pozitif ve orta düzeyde bir ilişkiyi işaret etmekteyken mobbing ile kişisel başarı arasında ise r: -0,138’lik düşük düzeyde, negatif ve anlamlı bir ilişkiyi ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mobbing, Tükenmişlik, Duygusal tükenmişlik, Duyarsızlaşma, Kişisel Başarı, Etki büyüklüğü

Kaynakça

• Akbolat, M., & Oğuz, I. (2008). Sağlık çalışanlarının tükenmişlik düzeyleri: Bir kamu hastanesi örneği. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 11(2), 229-254.
• Albar, B. Ö., & Ofluoğlu, G. (2017). Çalışma Hayatında Mobbing ve Tükenmişlik İlişkisi. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 6(16), 538-550.
• Aslan, Ş., & Özata, M. (2008). Duygusal zekâ ve tükenmişlik arasındaki ilişkilerin araştırılması: sağlık çalışanları örneği. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi(30), 77-97.
• Begg, C. B., & Mazumdar, M. (1994). Operating characteristics of a rank correlation test for publication bias. Biometrics, 1088-1101.
• Cholongitas, E., & Pipili, C. (2010). Impact of Burnout Syndrome on Gastroesophageal Reflux Disease and Irritable Bowel Syndrome in Health Care Workers. Journal of Clinical Psychiatry, 71(2), 209-210. doi:10.4088/JCP.09l05415whi
• Çalgan, Z., Yeğenoğlu, S., & Aslan, D. (2009). Eczacılarda Mesleki Bir Sağlık Sorunu: Tükenmişlik. Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi, 29(1), 61-74.
• Dikmetaş, E., Top, M., & Ergin, G. (2011). Asistan hekimlerin tükenmişlik ve mobbing düzeylerinin incelenmesi. Türk Psikiyatri Dergisi, 22(3), 137-149.
• Dinçer, S. (2014). Eğitim bilimlerinde uygulamalı meta-analiz. Pegem Atıf İndeksi, 2014(1), 1-133.
• Dursun, S. (2012). İşyeri şiddetinin çalışanların tükenmişlik düzeyi üzerine etkisi: Sağlık sektöründe bir uygulama. Çalışma İlişkileri Dergisi, 3(1), 105-115.
• Ellis, P. D. (2010). The essential guide to effect sizes: Statistical power, meta-analysis, and the interpretation of research results. New York: Cambridge University Press.
• Gedik, A., & Üstüner, M. (2017). Eğitim örgütlerinde örgütsel bağlılık ve iş doyumu ilişkisi: Bir meta analiz çalışması. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(2), 41-57.
• Glass, G. V. (1976). Primary, secondary, and meta-analysis of research. Educational researcher, 5(10), 3-8.
• Goralewska-Slonska, A. (2019). Experiencing mobbing at workplace facing psychological gender and occupational burnout. Management-Poland, 23(1), 156-173. doi:10.2478/manment-2019-0009
• Gül, H., İnce, M., & Özcan, N. (2011). The relationship between workplace mobbing and burnout among academics at a Turkish university. Research Journal of International Studies, 18(1), 118-134.
• Günüşen, N., & Üstün, B. (2010). Türkiye'de ikinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışan hemşire ve hekimlerde tükenmişlik: Literatür incelemesi.
• Karakuş, M., & Çankaya, İ. H. (2012). Öğretmenlerin maruz kaldıkları psikolojik şiddete ilişkin bir modelin sınanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42(42). Karsavuran, S., & Kaya, S. (2017). The relationship between burnout and mobbing among hospital managers. Nursing Ethics, 24(3), 337-348. doi:10.1177/0969733015602054
• Kaya, M., Üner, S., Karanfil, E., Uluyol, R., Yüksel, F., & Yüksel, M. (2007). Birinci basamak sağlık çalışanlarının tükenmişlik durumları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6(5), 357-363.
• Klersy, C., Callegari, A., Martinelli, V., Vizzardi, V., Navino, C., Malberti, F., . . . Politi, P. (2007). Burnout in health care providers of dialysis service in Northern Italy-a multicentre study. Nephrology Dialysis Transplantation, 22(8), 2283-2290. doi:10.1093/ndt/gfm111
• Kowal, J., & Gurba, A. (2016). Mobbing and Burnout in Emerging Knowledge Economies: An Exploratory Study in Poland. Proceedings of the 49th Annual Hawaii International Conference on System Sciences (Hicss 2016), 4123-4132. doi:10.1109/Hicss.2016.511
• Lau, J., Ioannidis, J. P., Terrin, N., Schmid, C. H., & Olkin, I. (2006). The case of the misleading funnel plot. Bmj, 333(7568), 597-600.
• Lopez-Castillo, J., Gurpegui, M., Ayuso-Mateos, J. L., Luna, J. D., & Catalan, J. (1999). Emotional distress and occupational burnout in health cave professionals serving HIV-infected patients: A comparison with oncology and internal medicine services. Psychotherapy and Psychosomatics, 68(6), 348-356. doi:Doi 10.1159/000012354
• Mete, M., Ünal, Ö. F., Akyüz, B., & Kılıç, R. (2015). Psikolojik şiddetin işe bağlı tükenmişliğe etkisi: batman ilinde öğretmenler üzerine bir araştırma. Visionary E-Journal/Vizyoner Dergisi, 6(12).
• Okçu, V., & Çetin, H. (2017). Investigating the relationship among the level of mobbing experience, job satisfaction and burnout levels of primary and secondary school teachers. Universal Journal of Educational Research, 5(1), 148-161.
• Öztürk, A. (2019). Akademisyenlerin algıladıkları mobbing ve mesleki tükenmişlik düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 314-325.
• Palamutçuoğlu, B. T., Çavuşoğlu, S., & Terzi Palamutçuoğlu, A. (2016). Örgütsel adalet ile iş tatmini arasındaki ilişkiye meta analitik (meta analitical) bir yaklaşım. Journal of Alanya Faculty of Business/Alanya Isletme Fakültesi Dergisi, 8(2).
• Polat, O., & Pakiş, I. (2012). Mobbing: İşyerinde psikolojik taciz. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(4), 211-217.
• Somunoğlu, S., Gedik, A., Kurt, D. E., Eygi, G., Gebedek, Ş., Ilhan, Y., & Sağ, Z. (2013). Mobbing in health sector: sample of university hospital. Journal of Health Management, 15(2), 169-175.
• Tanhan, F., & Cam, Z. (2011). The relation between mobbing behaviors teachers in elementary schools are exposed to and their burnout levels. 3rd World Conference on Educational Sciences - 2011, 15, 2704-2709. doi:10.1016/j.sbspro.2011.04.174
• Tanrıverdi, H., Koçaslan, G., & Taştan, N. O. (2018). Psikolojik şiddet algısı, tükenmişlik sendromu ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişki: Banka çalışanları üzerinde bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1), 113-131.
• Voci, A., Veneziani, C. A., & Metta, M. (2016). Affective organizational commitment and dispositional mindfulness as correlates of burnout in health care professionals. Journal of Workplace Behavioral Health, 31(2), 63-70. doi:10.1080/15555240.2015.1047500
• Yesilbas, M., & Wan, T. T. H. (2017). The impact of mobbing and job-related stress on burnout and health-related quality of life: the case of turkish territorial state representatives. International Journal of Public Administration, 40(12), 1024-1035. doi:10.1080/01900692.2016.1204553
• Yiğit, B. (2018). Mobbing kavrami: kavramsal bir çerçeve. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5(1), 32-42.
• Yiğitbaş, Ç., & Deveci, S. E. (2011). Sağlik çalişanlarina yönelİk mobbİng. TTB Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 11(42), 23-28.
• Yıldız, S. M., Yıldız, B. S., & Kepoğlu, A. (2018). Mobbing davranışlarının amatör futbolcuların tükenmişliğine etkisi. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 13(2), 231-246.
• Yılmaz, A., Ergun Özler, D., & Mercan, N. (2008). Mobbing ve örgüt iklimi ile ilişkisine yönelik ampirik bir araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(26), 334-357.
• Yılmaz, E., & Söyük, S. (2017). Mobbing davranışı ve iki kamu hastanesi çalışanlarına yönelik anket çalışması. Boğaziçi Tıp Dergisi, 4(2), 55-61.