Sağlık Çalışanlarının Dijital Okuryazarlık Düzeyleri Hakkında Bir Analiz: İzmir Örneği

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 2, 93 - 126, 28.09.2024

Gizem Şahin , Şebnem Seçer

https://doi.org/10.53306/klujfeas.1484107

Öz

Dijital yetkinlik; toplumsal hayata tam katılım için gerekli dijital teknolojilerin güvenli, eleştirel ve sorumlu kullanmakla ilgili bilgi, beceri ve tutumlardır. Dijital yetkinliklerden biri de dijital okuryazarlıktır. Dijital okuryazarlık kavramı; dijital teknolojileri kullanarak bilgiyi elde etme, kullanma, analiz etme ve eleştirel bir şekilde kullanma olarak tanımlanmaktadır. Bilgi ve iletişim teknolojilerinin hızla gelişmesi ve artan oranda kullanımıyla dijital okuryazarlık güncel bir kavram olarak ön plana çıkmaktadır. Dijital yetkinliklerin önem kazandığı ve dijital teknolojilerin yoğun kullanıldığı alanlardan biri de sağlık sektörüdür. Sağlık çalışanlarının dijital yetkinlik düzeylerinin belirlenmesi bu alanda dijital dönüşüm açısından bir katkı sağlamaktadır. Bu çalışmanın amacı da sağlık çalışanlarının dijital yetkinlik düzeylerini belirlemektir. Bu kapsamda İzmir ‘de dijital hastane derecesine sahip Tire Devlet Hastanesi çalışanlarının dijital okuryazarlık düzeyleri belirlenmek istenilmiştir. Çalışmaya 225 sağlık çalışanı katılmıştır Çalışmada veri toplama aracı olarak “Kişisel Bilgi Formu” ve “Dijital Okuryazarlık Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizi t-testi, tek yönlü varyans analizi ve Bonferroni gibi istatistiksel testlerle SPSS 29.0 programında yapılmıştır. Elde edilen bulgular, cinsiyet, yaş ve medeni durum değişkenine göre istatiksel olarak anlamlı bir farklılık göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

dijitalleşme, dijital okuryazarlık, dijital yetkinlik, sağlık çalışanları, sağlık sektörü

Etik Beyan

Etik Kurul onayı alınmıştır.Dokuz Eylül Üniversitesi 'nden ilgili sayı no: E-87347630-659-600807.Ayrıca ekte sunulmuştur.

An Analysis On Digital Literacy Levels Of Health Employees: The Case Of İzmir

Öz

Digital competence is the knowledge, skills and attitudes related to the safe, critical and responsible use of digital technologies necessary for full participation in social life. The concept of digital literacy is defined as obtaining, using, using, analysing and critically using information using digital technologies. With the rapid development and increasing use of information and communication technologies, digital literacy comes to the fore as a current concept. One of the areas where digital competencies gain importance and digital technologies are used intensively is the health sector. Determining the digital competency levels of healthcare professionals will contribute to digital transformation in this field. The aim of this study is to determine the digital competency levels of healthcare professionals. This research was applied to the employees of a state hospital with a digital hospital rating in a district of Izmir.225 healthcare professionals participated in the study. ‘Personal Information Form’ and ‘Digital Literacy Scale’ were used as data collection tools in the study. Data analysis was performed in SPSS 29.0 programme with statistical tests such as t-test, one-way analysis of variance and Bonferroni. The findings obtained show a statistically significant difference according to gender, age and marital status variables.

Anahtar Kelimeler

digitalization, digital competence, digital literacy, health employee, health sector

Kaynakça

• Ak, B. (2013, Ocak 23-25). Sağlıkta Yeni Hedef Dijital Hastaneler. XV. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri, Antalya: Akdeniz Üniversitesi.
• Akkurt, S. S. (2020). Kişisel Sağlık Verilerinin İşlenmesine Ve Covıd-19 Pandemisi Sürecinde Mobil Uygulamalarla Paylaşılmasına Hukukî Bir Bakış. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(38), 142-160.
• Altuntaş, E.Y. (2019). Sağlık Hizmetleri Uygulamalarında Dijital Dönüşüm. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Avrupa Komisyonu (2019). Key Competences For Lifelong Learning. https://data.europa.eu/doi/10.2766/291008, Erişim Tarihi: 27.03.2024
• Avrupa Komisyonu (2007). European Reference Framework. http://bookshop.europa.eu./en/key-competences-for-lifelong-learning-pbNC7807312/, Erişim Tarihi: 27.03.2024
• Avşar, Z. (2013). Medya Okuryazarlığı. İletişim ve Diplomasi Dergisi, (2), 5-17.
• Badke, W. (2010). Foundations Of İnformation Literacy: Leaming From Paul Zurkowski. Online 34(1),48-50.
• Bayrakçı, S. (2020). Dijital Yetkinlikler Bütünü Olarak Dijital Okuryazarlık: Ölçek Geliştirme Çalışması (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Gazetecilik Anabilim Dalı, İstanbul.
• Beylik, U. (2021). Sağlık Hizmetlerinde Endüstri 4.0 ve Yenilikçi Yaklaşımlar. Ankara: Gazi Kitabevi Yayınları.
• BM. (1948). İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi. http://www.ohcr.org/sites/default/files/UDHR/Documents/UDHR_Translations/trk.pdf Erişim Tarihi: 05.01.2024 Bruce, C. S. (1998). The Phenomenon of Information Literacy. Higher Education & Research, 17(1), 25-43.
• Chan, Y. H. (2003). Biostatistics 101: Data presantation. Singapore Medical Journal, 44(6), 280-285.
• Dayanıklı, F. (2019). Hemşirelik Öğrencilerinde Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları İle Sağlık Okuryazarlığı Ve Dijital Okuryazarlık Arasındaki İlişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Düzce Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı, Düzce.
• Demirci, E. (2023). Sağlık Yöneticileri Ve Çalışanların Dijital Okuryazarlık Düzeylerinin İş Tatminine Etkisi: Sakarya İli Örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Sağlık Yönetimi Anabilim Dalı, Sakarya.
• Erkan, A. K. (2023). Hemşire Öğretim Elemanlarının Dijital Okuryazarlık Düzeylerinin İncelenmesi (Yüksek Lisan Tezi). Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelikte Öğretim Anabilim Dalı, İzmir.
• Gallardo-Echenique, E.E., de Oliveira, J. M., Marqués-Molias, L., Esteve-Mon, F., Wang, Y., & Baker, R. (2015). Digital Competence İn The Knowledge Society. MERLOT Journal of Online Learning and Teaching, 11(1).
• Gilster, P. (1997). Digital Literacy. New York: Wiley Computer Pub.
• Gregson, S. R. (2008). Cyber Literacy. New York: The Rosen Publishing Group.
• Ilomaki, L.Paavola, S.Lakkala, M.Kantosalo, A. (2016). Digital Competence-An Emergent Boundary Concept For Policy And Educational Research. Education and Information Technologies, 21(3), 655-679.
• ITEA. (2007). Standards For Technological Literacy: Content For The Study Of Tecnology (3rd ed.). Reston, VA: ITEA.
• ILLP. (2002). Digital Transformation: A Framework For ICT Literacy. Princeton, NJ: Educational Testing Service (ETS). http://www.ets.org/Media/Tests/Information and Communication Technology Literacy/ictreport.pdf, Erişim Tarihi: 5.12.2021
• Işık, T. (2019). Sağlık İletişimi Bağlamında Kullanım Şekilleri Açısından Dijital Algı ve Önemi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(4), 1979-1994.
• JISC. (2011). Developing Digital Literacies: Briefing Paper İn Support Of JISC Grant Funding 4/11. https://www.jisc.ac.uk/guides/developing-digital-literacies, Erişim Tarihi: 05.05.2022
• Karagöz, N. Ş. (2023). Hemşirelik Öğrencilerinin Dijital Okuryazarlık Düzeylerinin İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelikte Öğretim Anabilim Dalı, İzmir.
• Karasar, N. (2007). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kont, K. R. (2023). Cyber Literacy Skills of Estonians: Activities and Policies For Encouraging Knowledge-Based Cyber Security Attitudes. Information & Media, 96, 80-94.
• KVKK (2016). Kişisel Verilerin Korunması Kanunu. https://kvkk.gov.tr/yayinlar/K%C4%B0%C5%9E%C4%B0SEL%20VER%C4%B0LER%C4%B0N%20KORUNMASI%20KANUNU%20VE%20UYGULAMASI.pdf, Erişim Tariih: 06.04.2024
• Ng, W. (2012). Can We Teach Digital Natives Digital Literacy, Computers&Education, 59, 1065-1078.
• Norman, C. D., & Skinner, H. A. (2006). Ehealth Literacy: Essential Skills For Consumer Health İn A Networked World. Journal Of Medical Internet Research, 8(2), E506.
• OECD (2019). Skills Outlook 2019: Thriving in a Digital World. https://www.oecd-ilibrary.org/education/oecd-skills-outlook-2019_df80bc12-en, Erişim Tarihi: 06.01.2021
• OECD (2023). Digital Government Review of Türkiye-Towards A Digitally Enabled Government. https://www.oecd-ilibrary.org/sites/3958d102-en/index.html?itemId=/content/publication/3958d102-en, Erişim Tarihi: 08.03.2024
• Özdamar, K. (2015). Ölçek Ve Test Geliştirme Yapısal Eşitlik Modellemesi. Ankara: Nisan Kitabevi.
• Park, J-S. (1998). Computer Literacy Among MSW Students (Yüksek Lisans Tezi). Hankook University of Foreign Studies, Seoul.
• Sağlık Bakanlığı (2021). Sağlık.net Hakkında. https://e-saglik.gov.tr/TR,6212/sagliknet-hakkinda.html, Erişim Tarihi: 08.03.2024
• Sağlık Bakanlığı (2013). Bilgi ve İletişim Teknolojileri Hakkında Genelge. https://dosyaism.saglik.gov.tr/Eklenti/12626/0/20130712-3612-bilgi-ve-iletisim-teknolojileri-hakkinda-genelge-2013-14pdf.pdf, Erişim Tarihi: 09.03.2024
• Seis, H. (2024). Sağlık Çalışanlarının Dijital Okuryazarlık Düzeyinin Bilgi Sistemlerine Yönelik Davranışsal Niyet Üzerindeki Etkisi: Düzce Örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Düzce Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Sağlık Yönetimi Anabilim Dalı, Düzce.
• UNESCO, (2013). Global Media and Information Literacy Assessment Framework: Country Readiness and Competencies. http://unesdoc.unesco.org/images/0022/002246/224655c.pdf, Erişim Tarihi: 05.05.2022
• Vuorikari, R., Kluzer, S. and Punie, Y. (2022). Digcomp 2.2: The Digital Competence Framework For Citizens - With New Examples Of Knowledge, Skills And Attitudes. Publications Office of the European Union.
• Yeşildal, M. (2018). Yetişkin Bireylerde Dijital Okuryazarlık Ve Sağlık Okuryazarlığı Arasındaki İlişki: Konya Örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Sağlık Yönetimi Anabilim Dalı, Konya.