A REVIEW ON POVERTY IN THE CONTEXT OF TÜRKİYE

Yıl 2023, Sayı: 3, 53 - 71, 25.03.2023

Merve Malak

Öz

This study examines the problem of poverty faced by many countries in the context of Turkey. Poverty, in its most general definition, is not having enough resources to meet the minimum quality needs of a person. A person or household consider poor if it lacks the resources it needs to maintain its minimum life. Poverty is not just a concept related to a lack of economic resources. Many social, regional, social and demographic factors interact with poverty. In this context, firstly, the concept of poverty and different types of poverty were discussed in the study, and then the factors affecting poverty were included. The last part of the study examined the poverty situation in Turkey. Using the poverty statistics published by TUIK, permanent and financial poverty throughout Turkey, poverty at the regional level, poverty by household, and education type are discussed. As a result of the study, it has been evaluated that there has been an increase in the poverty rate in Turkey as of 2019, the poverty rate is higher in regions with more immigration, and different demographic factors affect poverty.

Anahtar Kelimeler

Poverty, Types of Poverty, Türkiye

TÜRKİYE KAPSAMINDA YOKSULLUK ÜZERİNE BİR İNCELEME

Öz

Bu çalışma pek çok ülkenin karşı karşıya kaldığı yoksulluk sorununu Türkiye özelinde incelemektedir. Yoksulluk, en genel tanımıyla, kişinin asgari nitelikte ihtiyaçlarını karşılamaya yetecek kaynağa sahip olmamasıdır. Kişi veya hanehalkı, minimum düzeyde yaşamını devam ettirmek için ihtiyaç duyduğu kaynaklardan mahrum ise yoksul olarak nitelendirilmektedir. Yoksulluk sadece ekonomik kaynak yetersizliği ile ilgili bir kavram değildir. Toplumsal, bölgesel, sosyal ve demografik nitelikte pek çok faktör yoksulluk ile etkileşim içerisindedir. Bu kapsamda çalışmada ilk olarak yoksulluk kavramı ve farklı yoksulluk türleri ele alınmış, sonrasında yoksulluğu etkileyen faktörlere yer verilmiştir. Çalışmanın son kısmında ise Türkiye özelinde yoksulluk durumu incelenmiştir. TÜİK tarafından yayımlanan yoksulluk istatistiklerinden yararlanılarak; Türkiye genelinde sürekli ve maddi yoksulluk, bölgesel düzeyde yoksulluk, hanehalkı ve eğitim türüne göre yoksulluk durumu ele alınmıştır. Çalışma sonucunda; Türkiye’de 2019 yılı itibariyle yoksulluk oranında artış yaşandığı, daha yoğun göç alan bölgelerde yoksulluk oranının nitekim daha yüksek olduğu ve farklı demografik faktörlerin yoksulluk oranı üzerinde etkili olduğu değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yoksulluk, Yoksulluk Türleri, Türkiye, Poverty, Types of Poverty, Turkey

Kaynakça

• Açıkgöz, R. ve Yusufoğlu, Ö.Ş. (2012). “Türkiye’de Yoksulluk Olgusu ve Toplumsal Yansımaları”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1(1), 76-117.
• Ak, M. (2016). “Toplumsal Bir Olgu Olarak Yoksulluk”. Akademik Bakış Dergisi, 54, 296-306.
• Akbulut, E. (2021). Sosyal Bütçenin Yoksulluk Üzerine Etkisi: Türkiye ve AB Ülkelerine Yönelik Ampirik Bir Analiz (Sakarya Üniversitesi)., Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Sakarya.
• Altan, Ö.Z. (2004). Sosyal Politika Dersleri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını.
• Altınışık, S. (2022). “Covid-19 Sonrası Yoksulluğun Azaltılmasında Yoksul Yanlısı Büyüme”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 25(2), 757-765.
• Arpacıoğlu, Ö. & Yıldırım, M. (2011). “Dünyada ve Türkiye’de Yoksulluğun Analizi”. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 4(2), 60-76.
• Aslan, G. (2020). “Türkiye’de Yoksulluk ve İşgücü Piyasası”. Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 83-105.
• Ateş, G. ve Öğütoğulları, E. (2012). “Türkiye’de Yoksullukla Mücadelede Mikrokredi Uygulamaları”. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 33-54.
• Bayramoğlu, D. (2022). Türkiye’de Büyüme ve Yoksulluk: Yoksul-Yanlı Büyüme Politika Önerisi (Çukurova Üniversitesi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Adana.
• Bıçkı, D. (2005). “Kentsel Yoksulluğun Yapısal Faktörlerle Analizi: Ekonomik ve Politik Yapının Yeniden Örgütlenmesi Karşılaştırmalı Bir Analiz”. İş Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 7(1), 104-138.
• Bilen, M., Şan, M.K. & Aydın, M.K. (2005). “Yoksulluk Sorunu Üzerine”. Bilgi Dergisi, 10(1), 1-26.
• Bratton, M. (2006). “Poor People and Democratic Citizenship in Africa”. Afrobarometer Working Paper, 56, 1-33.
• Can, Y. (2017). “Yoksulluk, Yerel ve Küresel Eşitsizlikler”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(63), 1111-1126.
• Doğan, E. (2014). Türkiye’de Yoksulluğun Ölçülmesi (Kalkınma Bakanlığı). Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü, Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi, Ankara.
• Doğan, E.M. ve Tatlı, H. (2014). “İnsani Gelişme ve İnsani Yoksulluk Bağlamında Türkiye’nin Dünyadaki Yeri”. Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 28(1), 99-124
• Dolar, D. & Kraay, A. (2002). “Growth is Good for Poor”. Journal of Economic Growth, 7(3), 195-225.
• Duran, H.E. (2015). “Türkiye’de Yoksulluğa Bölgesel Bir Bakış”. Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi, 30(2), 87-103.
• Eğilmez, M. (2016). “İşsizlik: Tanımlar ve Hesaplanma Şekli”. Kendime Yazılar. https://www.mahfiegilmez.com/2016/04/once-ocak-2016-itibariyle-turkiyenin.html. Erişim Tarihi: 12.03.2023
• Engin, İ. (2022). “1980 Sonrası Dönemde Türkiye’de Uygulanan Ortodoks İstikrar Programları: 24 Ocak ve 5 Nisan Kararları”. Fiscaoeconomia, 6(3), 1173-1193.
• Erkan, R. ve Bağlı, M. (2005). “Göç ve Yoksulluk Alanlarında Kentle Bütünleşme Eğilimi”. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 22(1), 105-124.
• Fırat, M. (2013). “Gelişmekte Olan Ülkelerde ve Türkiye’de Yoksulluk”. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(1), 185-206.
• Flik, R.J. & Van Praag, BMS. (1991). “Subjective Poverty Line Definitions”. De Economist, 139(3), 311-330.
• Gedikoğlu, G. (2015). Türkiye’de Yoksulluk ve Yoksullukla Mücadelede Biga Örneği (Marmara Üniversitesi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Gemicioğlu, S. (2022). “Hanehalkı Tipinin Yoksulluk ve Ekonomik Zorluk Çekme Riski Üzerindeki Etkisi”. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 8(2), 121-142.
• Güneş, F. (2009). “Kentsel Yoksulluk/Dışlanma (mı) Göç ve İstihdam: Eskişehir’de Belediyeden Yardım Alan Haneler”. The Journal of Social Economic Research, 9(18), 449-471.
• Memiş, H. (2014). “Küreselleşme ve Yoksulluk İlişkisi”. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 5(1), 144-161.
• Özcan, A. (2018). “Denizli’de Mutlak Yoksulluk Sınırının Belirlenmesi ve Yoksullukla Mücadele”. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31, 1-14.
• Özel, M. (2015). “Kentsel Yoksulluk ve Türkiye’de Yerel Yönetimlerin İşlevleri”. İdealkent, 6(16), 155-181.
• Öztürk, M. ve Çetin, B.I. (2009). “Dünyada ve Türkiye’de Yoksulluk ve Kadınlar”. Journal of Yaşar University, 3(11), 2661-2698.
• Rowntree, B.S. (1901). Poverty A Study of Town Life. New York: The Macmillan Company.
• Saçlı, A. (2015). “Türkiye’de Kentsel Yoksulluk Olgusu Üzerine Bir Değerlendirme”. Türkiye Siyaset Bilimi Dergisi, 2(2), 1-21.
• Savcı Köroğlu, İ. (2022). “Yeni Yoksulluk Türleri ve Sosyal Dışlanma”. 19 Mayıs Journal of Social Sciences, 3(2), 100-116.
• Sen, A. (1994). “Well-Being, Capability and Publc Policy”. Gionale Degli Economisti e Annali di Economia, 7(9), 333-347.
• Spicker, P., Leguizamon, S.A. & Gordon, D. (2007). Poverty: An International Glossary CROP International Studies in Poverty Research. New York: Zed Books.
• Sungur, O. (2015). “2000 Sonrası Türkiye Ekonomisi: Büyüme, Enflasyon, İşsizlik, Borçlanma ve Dış Ticarette Gelişmeler”. Toplum ve Demokrasi, 9, 19-20.
• Şan, M.K. ve Küçük, M. (2018). “Kentsel Yoksulluk, Göç ve Yoksulluğun Mekansal Yoğunlaşması-Ayrışması”. Göç Dergisi, 5(2), 185-204.
• Şenses, F. (2017). Küreselleşmenin Öteki Yüzü Yoksulluk. İstanbul: İletişim Yayıncılık.
• Taş, H.Y. ve Özcan, S. (2012). “Türkiye’de ve Dünya’da Yoksulluk Üzerine Bir Araştırma”. International Conference on Eurasion Economies, Session 3D, 423-430.
• Townsend, P. (1979). Poverty in United Kingdom. Harmondsworth: Penguin Books.
• Townsend, T. (1962). “The Meaning of Poverty”. The British Journal of Sociology, 13(3), 210-227
• Tunç, A. (2013). Türk Kamu Yönetiminde Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarının Etkinliği: TRB1 Bölgesinde Bir Araştırma (İnönü Üniversitesi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Malatya.
• Turna, Y. (2022). Türkiye’de Göreli Yoksulluğa Neden Olan Faktörler: Yapay ve Zeka Tahmin Yöntemleri Uygulamaları (Pamukkale Üniversitesi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Denizli.
• Tümtaş, M.S. (2009). “Yoksulluktan Yoksunluğa Göç: Marmaris ve Mersin Örnekleri”. Toplum ve Demokrasi, 3(5), 111-134.
• UNDP (1997). Human Development Report. New York: Oxford University Press.
• World Bank, (2014). “Introduction to Poverty Analysis”. 1(1), 1-154. https://documents.worldbank.org/en/publication/documents-reports/documentdetail/775871468331250546/in Erişim Tarihi: 10.01.2022
• World Bank, (2022). “Poverty and Shared Prosperity: Correcting Course”. Washington DC.
• Yaşar, T. (2022). Türkiye’de Göreli Yoksulluğa Neden Olan Faktörler: Yapay Zeka Tahmin Yöntemleri Uygulamaları (Pamukkale Üniversitesi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Denizli.
• Yıldırım, A. (2019). “Türkiye’de Yoksulluk ve Yoksullukla Mücadele”. İktisadi ve İdari Yaklaşımlar Dergisi, 1(1), 15-33.
• Yılmaz, M. (2012). “Küreselleşme ve Kentsel Yoksulluk: Sosyolojik Bir Perspektif”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırma Dergisi, 1(4), 257-287
• Yılmaz, N. (2014). Türkiye’de Yoksulluk Sorunu: 2002-2012 Dönemine İlişkin Ekonometrik Bir Analiz (İstanbul Üniversitesi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul
• Yücel, D. (2011). Gelir Dağılımı Teorileri ve Politikaları: Türkiye’de Gelir Dağılımı-Yoksulluk Sorunu (İstanbul Üniversitesi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
• Yüksel Arabacı, R. (2016). “Göreli Yoksulluk Yaklaşımı ve Türkiye İçin Uygunluğu”. Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 30(5), 1329-1344.
• Yüksel Arabacı, R. (2019). “Dünya Bankasının Yeni Uluslararası Yoksulluk Sınırları ve Küresel Yoksulluğun Yeniden Değerlendirilmesi”. Sosyal Güvenlik Dergisi, 9(1), 123-140.
• Zanbak, M. (2020). “Türkiye’de Cinsiyet ve Eğitim Seviyesine Göre Farklılaşan Bölgesel Göçün Yoksulluk Üzerine Yansımaları”. İzmir İktisat Dergisi, 35(1), 33-52.