Farklı Lokasyonlarda Yetiştirilen Şeker Pancarı Bitkisinin (Beta vulgaris L.) Bazı Morfolojik ve Teknolojik Karakterlerinin Hasat Zamanlarına Göre Değişiminin İncelenmesi

Yıl 2023, , 85 - 103, 15.12.2023

Cüneyt Cesur

https://doi.org/10.55213/kmujens.1315139

Cited By: 2

Öz

Bu araştırma 2014–2015 yıllarında, Orta Anadolu bölgesinde, şeker pancarı bitkisinin verim ve verim unsurları üzerine genotip–çevre ilişkilerinin etkisinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmada bölgeye uyumlu Turbata çeşidi kullanılmıştır. Nisan ayının ilk günlerinde yapılan ekimlerde lokasyonlar (Şefaatli ve Sarıkaya) ana parselde, hasat zamanları (15 Eylül, 1 Ekim, 15 Ekim ve 1 Kasım) ise alt parsellerde oluşturulmuştur. Farklı lokasyon ve hasat zamanlarının kök (gövde) boyu, kök (gövde) ağırlığı, kök (gövde) çapı, biyokütle ağırlığı, şeker oranı, kuru madde, usare safiyeti, α amino azot (N), melas oranı, yaprak ağırlığı, kül oranı, pancar verimi özelliklerine etkisi incelenmiştir. Elde edilen neticelere göre lokasyonlara göre şefaatli lokasyonun kök (gövde) ağırlığı (751.7 kg/da), kök (gövde) çapı (11.8 cm) biyokütle ağırlığı (902.8 kg/da), α amino N (0.050), yaprak ağırlığı (287.29 kg/da) ve pancar verimi (644.3 kg/da) özellikleri daha yüksek değerler oluştururken, Sarıkaya lokasyonunda ise kök (gövde) yüksekliği (18.3 cm), şeker oranı (16.5%), kül oranı (3.134%), usare safiyeti (89.5%), şeker oranı ve kuru madde (19.98%) özellikleri daha yüksek değerler oluşturmuştur. Temel bileşen analizine göre PC1 %50.03 olarak gerçekleşirken, PC2 %17.11 olarak gerçekleşmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çevre–genotip ilişkisi, hasat zamanı, lokasyon, şeker pancarı

Investigation of Changes in Some Morphological and Technological Characteristics of Sugar Beet Plant (Beta vulgaris L.) Grown in Different Locations According to Harvest Time

Öz

This research was conducted in the Central Anatolia region between 2014 and 2015 to examine the effect of genotype-environment relations on yield and yield components of sugar beet plants. A variety (Turbata) compatible with the region was used in the study. Locations (Şefaatli and Sarıkaya) in the plantings made in the first days of April were created in the main plot, and the harvest times (September 15, October 1, October 15, and November 1) were created in sub plots. Root (stem) length, root (stem) weight, root (stem) diameter, biomass weight, sugar content, dry matter, usare purity, α amino nitrogen (N), molasses ratio, leaf weight, ash ratio at different locations and harvest times rate, its effect on beet yield characteristics were investigated. According to the results obtained, root (stem) weight (751.7 kg/da), root (stem) diameter (11.8 cm) biomass weight (902.8 kg/da), α amino N (0.050), leaf weight (287.29 kg/da) and beet yield (644.3kg/da) properties create higher values, while in Sarıkaya location, root (stem) height (18.3 cm), sugar content (16.5%), ash content (3.134%), juice purity (89.5), sugar ratio and dry matter (19.98 %) properties formed higher values . According to principal component analysis, PC1 was 50.03%, while PC2 was 17.11%.

Anahtar Kelimeler

Environment–genotype relationship, harvest time, location

Kaynakça

• [1] Ada R. Farklı Zamanlarda Hasat Edilen ve Silolanan Şeker Pancarında Silolama Süresinin Verim ve Kaliteye Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, KONYA, Türkiye (2015).
• [2] Türkiye’ye özgü besin ve beslenme rehberi. http://www.bdb.hacettepe.edu.tr/TOBR_kitap.pdf erişim tarihi: 30.11.2017
• [3] Carter J. N., Kemper W. D., Traveller D. J.,Yield and quality as affected by early and late fall and spring harvest of sugarbeets. Journal of The A.S.S.B.T., Sayı 23, No:1-2, Sayfa 8-27,(1985).
• [4] Dreccer M.F., Borgogno M.G., Ogbonnaya F.C., Trethowan R.M., Winter B., CMMYTselected derived synthetic bread wheatsfor rainfed environments yield evaluation in Mexico and Australia. Field Crops Res., 100, pp. 218-28,(2007).
• [5] Epinat-Le Signor C., Dousse S., Lorgeo J., Denis J.B., Bonhomme R., Carolo P., Charcosset A., Interpretation of genotype x environment interaction for early maize hybrids over 12 years. Crop Sci., 41, pp 663 – 669, (2001).
• [6] Er C., Şeker ve şeker pancarının dünü, bugünü ve geleceği I. Uluslararası Anadolu Şeker pancarı Sempozyumu, 20-22 Eylül 2012.Kayseri, TÜRKİYE, S.1-12
• [7] Erbil E., Şanlı Urfa koşullarında kışlık ve yazlık bazı şeker pancarı çeşitlerinin verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma.Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi, Şanlıurfa, Türkiye, (2013).
• [8] Erbil E., Gür M.A., Şanlıurfa koşullarında bazı şekerpancarı çeşitlerinin verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. XI. Tarla Bitkileri Kongresi, 7-10 Eylül 2015, Sayfa: 571 – 574.
• [9] Fitters T.F.J., Bussell J.S., Mooney S.J., Sparkes D.L.,Assessing water uptake in sugar beet (Beta vulgaris) under different watering regimes, Environmental and Experimental Botany 144; 61-67, (2017).
• [10] Godfray H.C.J., Garnett T., Garnett Food security and sustainable intensification, Phil. Trans. R. Soc., 369, p. 20120273, 10.1098/rstb.2012.0273,(2014).
• [11] Günel E., İlbaş A.İ., Van ekolojik şartlarında bazı şeker pancarı çeşitlerinin verim ve kalitesi üzerine bir araştırma, Y.Y.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 4:95-112, (1994).
• [12] HamoudaH. I., Nassar H.N., Madian H.R., El-Sayed M.H., El-Ghamry A.A., El-Gendy, N.S. Isolation of fermentative microbial isolates from sugar cane and beet molasses and evaluation for enhanced production of bioethanol, Journal Energy Sources, Part A: Recovery, Utilization, and Environmental Effects V. 38, 2016 - Issue 15, (2016).
• [13] Harveson R.M., History of Sugarbeets, University of Nebraska-Lincoln (2015) https://cropwatch.unl.edu/history-sugarbeets erişim tarihi: 01.12.2017,(2017).
• [14] Hoffmann C.M., Huijbregts T., Swaaij N., Jansen R.,Impact of different environments in Europe on yield and quality of sugar beet genotypes, European Journal of Agronomy Volume 30, Issue 1, January 2009, Pages 17-26, (2009).
• [15] Karadoğan T., Şanlı A., Taşdemirel C., Şeker pancarında kök - gövde iriliği ile tesellüm süresinin ağırlık kaybı ve polar şeker oranı üzerine etkilerinin belirlenmesi, XI. Tarla Bitkileri Kongresi, 7-10 Eylül 2015, s.579 – 582, (2015).
• [16] Kubadinow N., Wieninger L. Ein fluss der stickstoffdüngung aufdie safftreinigung in rübenzucker fabriken, Zucker 26, 139 – 144, (1973).
• [17] Mahmood S.A., Murdoch A.J.,Within-field variations in sugar beet yield and quality and their correlation with environmental variables in the East of England, European Journal of Agronomy. V. 89, Pages 75-87, (2017).
• [18] Mubarak M.U., Zahir M., Ahmad S., Wakeel A., Sugar beet yield and industrial sugar contents improved by potassium fertilization under scarce and adequate moisture conditions, Journal of Integrative Agriculture 2016, 15(11): 2620–2626, (2016).
• [19] Özceylan M. R., Samsunda Yazlık ve Kışlık Ekimlerin Şeker Pancarının (Beta vulgaris L.) Verimi ve Bazı Özellikleri Üzerinde Etkileri, Yüksek Lisans Tezi, On Dokuz Mayıs Üniversitesi Samsun, Türkiye, (1986).
• [20] Panella L., Sugar beet as an energy crop Sugar Tech., 12. pp. 288-293, (2010).
• [21] Panella, L., Kaffka, S.R., Sugar Beet (Beta vulgaris L.) as a biofuel feedstock in the United States, ACS Symposium Series 1058, 163-175.,(2010).
• [22] Pankobirlik, http://pankobirlik.com.tr/ISTATISTIKLER.pdf erişim tarihi: 7.12.2017.
• [23] Trimpler K., Stockfisch N., Märländer B.,Efficiency in sugar beet cultivation related to field history, European Journal of Agronomy. V. 91, Pages 1-9, (2017).
• [24] Montgomery S.L., Küresel enerjiye yön veren güçler, Tübitak popüler bilim kitapları 637 Ankara, (2014).
• [25] Nagy Z., Bianu F., Nagy M.,Determination of Optimum Harvesting Date of Sugar Beet Cultivars at Present in Cultivation, Field Crops Abstract, 36: 186.,(1983).
• [26] Ninfali P.,Angelino D., Nutritional and functional potential of Beta vulgaris cicla and rubra, Fitoterapia. Volume 89, Pages 188-199, (2013).
• [27] Rahimi A., Arslan N., Kök çürüklüğünün şekerpancarının (Beta vulgaris L) kalite kriterleri üzerine etkisi.,1.Uluslararası Anadolu Şeker Pancarı Sempozyumu. S.52-57 Kayseri, Türkiye, (2012).
• [28] Rahimi A., Arslan N., Farklı rakımlarda yetiştirilen şekerpancarlarının (Beta vulgaris L.) kalite yönünden karşılaştırılması. 1. Uluslar arası Anadolu Şeker Pancarı Sempozyumu. S.136 - 142 Kayseri, Türkiye, (2012).
• [29] Radivojevic S.D., Dosenovic I.R., Varietal and environmental ınfluence on the yield and the end use quality of sugar beet, A.P.T.E.F.F. 37; 27 – 35, (2006).
• [30] Reinsdorf E., Koch H.J., Loel J., Hoffmann C.M.,Yield of bolting winter beet (Beta vulgaris L.) as affected by plantdensity, genotype and environment. Europ. J. Agronomy 54 (2014) 1– 8, (2014).
• [31] TakadaS., Hiroyuki D., Hayashida M.,Interaction between varietial characteristics and environmental factors, Proc. Japan Soc. Sugar Beet Technol. 30:23-28., (1988).
• [32] Tübives, .http://www.tubives.com/index.php?sayfa=1&tax_id=1870 erişim tarihi 01.12.2017.
• [33] Webster, T. M., Grey, T. L., Scully, B. T., Johnson, W. C., Davis, R. F., Brenneman, T. B., Yield potential of spring-harvested sugar beet (Beta vulgaris) depends on autumn planting time. Industrial Crops and Products, 83, 55-60, (2016).