Sürdürülebilir Tarım ve Kırsal Kalkınma Kavramı İçinde Tarım-Turizm-Kırsal Alan İlişkisi ve Sonuçları

Yıl 2012, Cilt: 2012 Sayı: 1, 83 - 92, 01.03.2012

Filiz Pezikoğlu

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Sürdürülebilir Tarım ve Kırsal Kalkınma Kavramı İçinde Tarım-Turizm-Kırsal Alan İlişkisi ve Sonuçları

Öz

Sürdürülebilir kalkınma üç temel konu eşzamanlı dikkate alınarak gerçekleştirilebilmektedir. Bu temel kavramlar ekonomik, sosyal ve ekolojik sürdürülebilirliktir. Ancak ekonomik kalkınmanın giderek daha fazla önem kazandığı düşük gelirli bölge ve ülkelerde ekolojik sürdürülebilirliğin zaman zaman göz ardı edildiği görülmektedir. Bu durum, ekolojik sürdürülebilirlikle ilgili genel kabul gören değerlendirme parametrelerinin ekolojik sürdürülebilirliği takip edebilecek yeterlikte olmamasından dolayısı ile gerçek fayda/masraf analizinin yapılamamasından kaynaklanmaktadır. Doğal kaynakların piyasa fiyatına sahip olmaması da fayda/masraf analizinin yapılmasını zorlaştırmakta ve çoğu zaman yalnızca oluşan çevre kirliliğinin ortadan kaldırılması için yapılan masraflar çevre maliyeti olarak nitelendirilmektedir. Bu eksik değerleme sorununu ortadan kaldırmak amacıyla yapılan çalışmalarda doğal kaynakların fiyatlandırılması ise, sürdürülebilirliğin temel felsefesi ile bütünüyle çelişmektedir.Tarımsal üretim sırasında ortaya çıkan çevre kirliliği ve toprak bozunumu gibi nedenlerle pek çok ülkede tarım kırsal alanla birlikte değerlendirilerek, tarımın ekonomik açıdan ve kırsalda istihdamın sürdürülebilirliği amacıyla farklı uygulama yöntemleri geliştirilmiştir. Bu yöntemler temelde çevre odaklı olan üretim sistemlerini farklı kırsal aktivitelerle de destekleyen sistemleri içermektedir. Kırsal aktiviteler aynı zamanda çiftçilerin çevresel konularda bilinçlenmesini de hedeflemektedir. Tüketici boyutunda ise, çevre duyarlılığı artan “yeşil tüketici” kavramının son yıllarda uygulamada yer aldığı görülmektedir. Yeşil tüketici kendilerini ve çevrelerini satın alma güçlerini kullanarak korumayı hedefleyen kişiler olarak tanımlanmaktadır. Bu kapsamda eko-turizm, agroturizm, agro-eko-turizm ve benzeri pek çok faaliyet kırsal ve kentsel alan yerleşimcisini karşılaştırmaktadır.Bu makalede, sürdürülebilir tarım ve kırsal kalkınma kavramı tanımlanarak, bu kavramın içinde yer bulan tarım-turizm-kırsal alan ilişkilerinin neler olduğu ve bu ilişki sonucunda ortaya çıkan bazı sorunlar ortaya konulmaya çalışılmış ve bazı öneriler geliştirilmiştir. Bu amaçla çeşitli uluslararası anlaşmalar ve yayınlanmış kaynaklardan yararlanılmıştır

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilir tarım, kırsal kalkınma, turizm, kırsal alan

Kaynakça

• Ak, İ. (2006). “Turizmde Yeni Seçenekler: Eko- turizm ve Tarım Turizmi”. Türkiye 3. Organik tarim Sempozyumu. Yalova: Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Ens., 475-481.
• Anonymous. (1994). Tourism Strategies and Rural Development. OECD/GD(94)49. Paris. 94s.
• Anonim. (2000). 8. Beş Yıllık Kalkınma Planı, Kırsal Kalkınma ÖİK Raporu. Ankara: DPT:2522-ÖİK:538, 79s.
• Anonymous. (2001). A Framework for Indicators for the Economic and Social Dimensions of Sustainable Agriculture and Rural Development. European Commission, Agriculture Directorate-General. 39p.
• Anonymous. (2003a). CAP Reform; A Long-Term Perspective for Sustainable Agriculture. Belgium: European Commisison Directorate-General for Agriculture,18p.
• Anonymous.(2003b). World Agriculture Towards:2015-2030, An FAO Perspective. (Ed: J. Bruinsma). London: Earthscan Publications Ltd. 432p.
• Anonim. (2003c). Vizyon 2023: Bilim ve Teknoloji Stratejileri Teknoloji Öngörü Projesi, Çevre ve Sürdürülebilir Kalkınma Tematik Paneli, Vizyon ve Öngörü Raporu, EK-15; EK-16. http://www.tubitak.gov. tr (Son Erişim Tarihi: Haziran 2011).
• Anonim. (2004). II. Tarım Şurası, Kırsal Kalkınma Politikaları Komisyon Raporu. Ankara. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı. 429-477.
• Anonim. (2005). Seçilmiş Kimi Sektörler için Eko-Etkenlik Göstergeleri ve Türkiye’deki Ekonomik Büyümenin Eko-Etkenlik Göstergeleriyle Değerlendirilmesi. Ankara: MPM Yayınları, Yayın No:683.
• Anonim. (2007). Türkiye Turizm Stratejisi-2023. Kültür ve Turizm Bakanlığı. Ankara. 62s.
• Anonim. (2010a). Binyıl Kalkınma Hedefleri Raporu Türkiye. Ankara: DPT. 70s,.
• Anonim. (2010b). Orman Ekosistemlerinde Eko- turizm Çalıştayı ve 10. Yılında TODEG. Ankara: TODEG;104s.
• Anonymous. (2011). EU Statistics. http://epp. eurostat.ec.europa.eu (Son Erişim Tarihi: Haziran 2011).
• Anonim. (2011a). Seçilmiş Sürdürülebilir Kalkınma Göstergeleri. Ankara: TÜİK, Sayı:169. 2s.
• Anonim. (2011b).Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Kurulu Hakkında Kanun Hükmünde Kararname. Ankara: Resmi Gazete, No:28028.
• Anonim. (2011c). Turizm Çeşitleri. http://www. kultur.gov.tr (Son Erişim Tarihi:Temmuz 2011).
• Anonymous. (2011d). What is Ecotouism. http:// www.ecotourism.org (Son Erişim Tarihi: Temmuz 2011).
• Anonim. (2011e). Kırsal Kalkınma Planı 2010-2013. Ankara: Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, 250s.
• Atış, E., H. Tanrıvermiş, ve E. Işıklı. (1999). “Sürdürülebilir Tarımsal Kalkınma ve Türkiye Tarımı”. Kooperatifçilik, 125:14-26.
• Başaran Alagöz, S. (2008). Yeşil Pazarlama ve Eko Etiketleme. http://www.akademikbakis.org /sayi11/ makale/seldabasaran.doc (Son Erişim Tarihi: Temmuz 2008).
• Beyhan, Ş. G., ve S. M. Ünügür. (2005). “Çağdaş Gereksinimler Bağlamında Sürdürülebilir Turizm ve Kimlik Modeli”. İTÜ Dergisi/a, Mimarlık, Planlama, Tasarım, 4(2):79-82.
• Bien, A. (2011). A Simple User’s Guide to Certification for Sustainable Tourism and Ecotourism: Handbook 1, 3rd edition. http://idbdocs.iadb.org/wsdocs/ getdocuments.aspx (Son Erişim Tarihi: Temmuz 2011).
• Curtis, F. (2003). “Eco-localism and Sustainability”. Ecological Economics, 46:83-102.
• Çıkın, A., H. Çeken, ve M. Uçar. (2009). “Turizmin Tarım Sektörüne Etkisi, Agro-Turizm ve Ekonomik Sonuçları”. Tarım Ekonomisi Dergisi, 15(1):1-8.
• Demircan, N., I. Öz, R. Stephensen, ve F. Karahan. (2006). “Eko-turizm ve Botanik Turizmi: Türkiye’nin Sukkulent Bitki Çeşitliliğinin Turizm Potansiyeli”. GAP V. Mühendislik Kongresi. Şanlıurfa, s:26-28.
• Erdoğan, İ. (2010). “Eko-turizmin Eleştirel Bir Değerlendirmesi”. Orman Ekosistemlerinde Eko-turizm Çalıştayı ve 10. Yılında TODEG. Ankara: TODEG, s:66- 81.
• Erdoğan, N. (2010). “Eko-turizm ve Doğa Temelli Turizmin Geldikleri Noktada Kavramsal Çerçeve”. Orman Ekosistemlerinde Eko-turizm Çalıştay ve 10. Yılında TODEG. Ankara: TODEG, s:42-51.
• Fisunoğlu, M. (1997). “Sürdürülebilir Kalkınma ve Ekonomi”. Sürdürülebilir Kalkınmanın Uygulanması, Tartışma Toplantısı, Ankara: Türkiye Çevre Vakfı Yayın No: 126. s:13-26.
• Grant, J. (2008). Yeşil Pazarlama Manifestosu. İstanbul: MediaCat Kitapları, ISBN 978-9944-383-78-3, 332s.
• Gülçubuk, B., N. Yıldırak, N. Kızılarslan, D. Özer, M. Kan, ve A. Kepoğlu. (2010). “Kırsal Kalkınma Yaklaşımları ve Politika Değişimleri”. Türkiye Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi. Ankara: TMMOB, Ziraat Mühendisleri Odası, s:1227-1243.
• Holland, J. M. Burian and L. Dixey. (2003). Tourism in Poor Rural Areas, Diversifying the Product and Expanding the Benefits in Rural Uganda and Cezh Republic. PPT Working Paper No:12. 39p
• Kahraman, N. (1997). “Sürdürülebilir Turizm Gelişmesi”. Sürdürülebilir Kalkınmanın Uygulanması Tartışma Toplantısı. Ankara: Türkiye Çevre Vakfı, s:103- 113.
• Kanatlı, M. (2008). “Havza Planlamasında Sürdürülebilir Kırsal Kalkınma ve Önemi”. TMMOB II. Su Politikaları Kongresi. Ankara: TMMOB, Cilt2: 297- 308.
• Majláth, M. (2008). “Challenges in Marketing: Reasons fort he Existence of Green Marketing”. A Chapter in FIKUSZ 2008 Business Sciences. Symposium for Young Researchers: Proceedings. s: 137-147.
• Özgen, H. N. (2005). “Dünya Bankası ve Birleşmiş Milletler’in Kalkınma Politikaları ve Bölgesel Kalkınmada Yeni Kavramlar”. Tarım Ekonomisi Dergisi, 11(1):51-59.
• Öztürk, Y., ve İ. Yazıcıoğlu. (2002). “Gelişmekte Olan Ülkeler İçin Alternatif Turizm Faaliyetleri Üzerine Teorik Bir Çalışma”. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, s:183-195.
• Pretty, J., ve P. Koohafkan. (2002). Land and Agriculture; From UNCED, Rio de Jenairo 1992 to WSSD, Johannesburg 2002, A Compendium of Recent Sustainable Development Initiatives in the Field of Agriculture and Land Management. FAO, Rome. 59 p.
• Saltık, A. (1997). “Doğal Kaynakların Sürdürülebilir Yönetimi, Kavramsal Bir Yaklaşım”. Sürdürülebilir Kalkınmanın Uygulanması Tartşma Toplantısı. Ankara. Türkiye Çevre Vakfı, s:. 27-33.
• Soykan, F. (2003). “Kırsal Turizm ve Türkiye Turizmi İçin Önemi”. Ege Coğrafya Dergisi, s:12:1-11.
• Şerefoğlu, C. (2009). Kalkınmada Kırsal Turizmin Rolü, 2007-2013 Yılları Arasında Ülkemizde Uygulanacak Olan IPARD Kırsal Kalkınma