Bulanık Doğrusal Programlama ile Süt Ürünleri İşletmesinde Bir Uygulama

Yıl 2010, Cilt: 2010 Sayı: 1, 15 - 26, 01.03.2010

Osman Çevik Yasemin Yıldırım

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Bulanık Doğrusal Programlama ile Süt Ürünleri İşletmesinde Bir Uygulama

Öz

Güncel hayattaki karmaşıklıklar, belirsizlik ve bilgi eksikliklerini beraberinde getirmektedir. Bu durum insan yaşamında olduğu kadar organizasyonlar için de böyledir. Karar alma süreçlerinde var olan bu belirsizlik durumları, klasik mantıkla çözümlenmek istendiğinde objektif bir sonuç elde edilememektedir. 1965 yılında Zadeh tarafından ortaya atılan bulanık küme teorisi ile bu belirsizlik ve bilgi eksikliklerinin yol açtığı karmaşıklığa çözüm getirilmeye çalışılmıştır. Buna bağlı olarak da amaç ve kısıtlarında bir takım ihlaller içerebilecek şekilde tasarlanan bulanık doğrusal programlama geliştirilmiştir. Burada amaç, belirsizliklerin ve bilgi eksikliklerinin olduğu durumlarda, daha hızlı ve esnek çözümler üreterek en doğru kararın verilmesini sağlamaktır. Bahsedilen amaçtan hareketle bu çalışmada, süt ürünleri imalatı yapan bir işletmenin verileri kullanılarak bulanık doğrusal programlama modeli oluşturulmuştur. Modelin çözümü, bulanık doğrusal programlama yaklaşımlarından biri olan Werners yaklaşımı ile gerçekleştirilmiştir. Çözüm sonucunda, işletmenin günlük karını maksimum kılabilmesi için, bulanık üretim kapasitesi, bulanık hammadde miktarı ve bulanık toplam iş gücü miktarlarına göre günde 1500 gramlık vakumlu yoğurttan 657 adet, 15000 gramlık köy tipi peynirden 59 adet, 200 gramlık ayrandan 30 adet üretmesi gerektiği, bunun sonucunda da firmanın günlük maksimum karının 836,306 TL olacağı belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Bulanık Mantık, Bulanık Kümeler, Bulanık Sayılar, Bulanık Doğrusal Programlama

Kaynakça

• Aydın, N.(2007). Katı Atık Yönetiminde Optimal Planlama İçin Bulanık Doğrusal Programlama Yaklaşımı, Basılmamış yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Baykal, N. ve T. Beyan(2004). Bulanık Mantık İlke ve Temelleri, Ankara: Bıçaklar Kitabevi.
• Bellman, Zadeh.(1970). “Decision Making in A Fuzzy Environment”, Management Science, 17(4), 141- 164.
• Bojadziev, G. And M. Bojadziev(1995). Fuzzy Sets,Fuzzy Logic, Applications, London: World Scientific.
• Buckley, J. J. and T. Feuring(2000). “Evolutionary Algorithm Solution to Fuzzy Problems: Fuzzy Linear Programming”, Fuzzy Sets and Systems, 109(1), 35-53.
• Chanas, S. and P. Zielinski(2000). “On the Equivalance of Two Optimization Methods for the F u z z y Linear Programming Problems”, Europan Journal of Operational Research, 121(1), 56-63.
• Chanda, R. S. and P. K. Bhattacherjee(2004). Transmission Expansion Plannig: A Fuzzy Linear Programming Based Approach”, IE(I) Journal- EL, 84, 114-119.
• Chiang, J.(2001). “Fuzzy Linear Programming Based on Statistical Confidence Intervial and Intervial- Valued Fuzzy Set”, European Journal Operational Research, 129,65-86.
• Darby-Dowman, K., C. Lucas, G. Mitra and J. Yadegar(1986) “Linear, Integer, Eperable and Fuzzy Programming Problems: A Unified Approach Towards Reformulation”, The Journal of Operation Research Society, 39(2).
• Dubois, D. and H. Prade(1980). Fuzzy Sets and Systems:Theory and Applications, Boston: Academic Press.
• Guu, S. M. and Y. K. Wuu(1999). “Two Phase Approach for Solving the Fuzzy Linear Programming Problems”, Fuzzy Sets and Systems, 107(29), 191- 195.
• Hacısalihoğlu-Çelik, S.(2000). Bulanık Rasgele Doğrusal Programlama, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Hansen, B. K.(1996). Fuzzy Logic and Linear Programming Find Optimal Solutions for Meteorological Problems, Term Paper for Fuzzy Coursa at Technical University of Nova Scotia.
• Inuiguchi., M. and M. Sakawa(1998). “Robust Optimization under Softness in a Fuzzy Linear Programming Problem”, International Journal of Appraximate Reasoning, 18, 21-34..
• Karadayı, T.(2007). Bulanık doğrusal programlama kullanılarak yapısal sistemlerin boyutlandırılması, Basılmamış yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Kaya, Ö.(2007). Bulanık Doğrusal Programlama ve Üretim Planlama Üzerine Bir Uygulama, Basılmamış yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Lai, Y. J. and C. L. Hwang(1994). Fuzzy Multi Objective Decision Making Method and Applications, Springer-Verlag Berlin Heidelberg.
• Özkan, M. M.(2002). Bulanık Doğrusal Programlama ve Bir Tekstil İşletmesinde Uygulama Denemesi, Basılmamış Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özkan, M. M. (Fall 2002-2003). “Bulanık Hedef Programlama Modeli ve Bir Uygulama Denemesi”, Review of Social, Economic and Business Studies, 2, 265-301.
• Özkan, M. M.(2003). Bulanık Hedef Programlama. Bursa: Ekin Kitabevi.
• Paksoy, T.(2002), “Bulanık Küme Teorisi ve Doğrusal Programlamada Kullanımı: Karşılaştırmalı Bir Analiz”, Selçuk Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt: 17, No:1.
• Rocacher, D. and P. Bose(2005). “The Set Of Fuzzy Rational Numbers and Flexiable Querying”, Fuzzy Sets and Systems 155(3), 317-339.
• Rommelfanger, H. et al(1989). “Linear Programming with Fuzzy Objectives”, Fuzzy Sets and Systems, 29, 31-48.
• Ross, T. J.(2005). Fuzzy Logic with Engineering Applications, New York: Mc Graw-Hill.
• Tirantis, K. and G. Olivier(1998). “A Mathematical Programming Approach for Measuring Technical Efficiency in A Fuzzy Enviroment”, Journal of Productivity Analysis 10. Kluwer Academic Publishers, 85-102.
• Tuş, A.(2006). Bulanık doğrusal programlama ve üretim planlamasında bir uygulama örneği, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ural, G. F.(2006). Bulanık Doğrusal Programlama Yöntemi Kullanılarak Bir Sanayi Kuruluşunda Üretim Planlama Çalışmasının Gerçekleştirilmesi, Basılmamış yüksek lisans tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Wang, D.(1997). “An Inexact Approach for Linear Programming Problems with Fuzzy Objective and Resources”, Fuzzy Sets and Systems, 89(1), 61-68.
• Wang, R. C. and T. F. Liang(2004). “Application of Fuzzy Multi- Objective Linear Programming to Aggregate Production Planning”, Computers & Industrial Engineering, 46, 17-41.
• Yalçın-Seçme, N.(2005). Klasik Doğrusal Programlama ve Karşılaştırılmalı Bir Analizi: Üretim Planlama Örneği, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Zhang, G. et al(2003). “Formulation of Fuzzy Linear Programming Problems as Four-Objective Constarined Optimization Problems”, Applied Mathematics and Computation, 139, 383-399.
• Zimmerman, H. J.(1991). Fuzzy Set Theory and Its Applications, Norwell, Massachusetts: Kluwer Academic Publishers.