Hiyerarşik Kademelere Göre Liderlik Davranışlarını Algılama Farklılıkları: Otel Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma

Yıl 2009, Cilt: 2009 Sayı: 1, 1 - 20, 01.03.2009

Umut Avcı Cafer Topaloğlu

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Hiyerarşik Kademelere Göre Liderlik Davranışlarını Algılama Farklılıkları: Otel Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma

Öz

Bu çalışma, liderlik davranışları algısının hiyerarşik basamaklara göre farklılık gösterip göstermediğini incelemektedir. Araştırma verileri Muğla ilinde faaliyet gösteren 18 dört yıldızlı ve 12 beş yıldızlı otel işletmesinin 308 yöneticisi (alt, orta kademe) ve çalışanından toplanmıştır. Araştırmada liderlik davranışlarını belirleyebilmek amacıyla faktör analizi uygulanmış; analiz sonucu beş liderlik davranışı boyutu doğrulanmıştır. Bunlar; çalışan odaklı, vizyoner, ilişki odaklı, risk alma eğilimli ve kontrol odaklı liderlik davranışlarıdır. Liderlik davranışlarının hiyerarşik basamaklara göre farklılık gösterip göstermediğini belirleyebilmek amacıyla varyans analizi yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre, ilişki odaklı davranış ile kontrol odaklı davranışının hiyerarşik basamaklara göre farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Scheffe testine göre, hiyerarşik basamaklar arası farkın alt kademe yöneticilerden kaynaklandığı sonucuna ulaşılmıştır. Çünkü çalışanlar, alt kademe yöneticilerin davranışlarını daha az ilişki odaklı ve daha çok kontrol odaklı olarak algılamaktadır

Anahtar Kelimeler

Liderlik, Liderlik Davranışı, Hiyerarşik Basamaklar

Kaynakça

• Akat, İ., Budak, G. ve Budak, G. (1999). İşletme Yönetimi, Barış Yayınları Fakülteler Kitabevi. 3. Baskı, İzmir.
• Akbaba A. ve Erenler, E. (2008). “Otel İşletmelerinde Yöneticilerin Liderlik Yönelimleri ve İşletme Performansı Arasındaki İlişki”, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, Cilt:19, Sayı:1, Bahar, 21-36.
• Akiş, Y. T. (2004). Türkiye’nin Gerçek Liderlik Haritası. Alfa Yayınları, İstanbul.
• Arıcı, E. D. (2002). “Yönetici Yaşının Liderlik Davranışları Üzerindeki Etkileri: Bankacılık Sektöründen Bir Grup Yönetici Üzerinde Bir Araştırma”, Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı:3. 1-20.
• Avolio, B.J. ve Bass, B.M. (1988). Transformational leadership, charisma, and beyond, İçinde: Hunt, J.G., Baglia, B.R., Dachler, H.P. and Scriescheim, C.A. (Editörler), Emerging Leadership, Lexington Books, Lexington, MA, 29-50.
• Baltaş, A. (2000). Ekip Çalışması ve Liderlik, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Başaran, E. İ. (1998). Yönetimde İnsan İlişkileri, Gül Yayınevi, Ankara.
• Bennis, W. (1997). Liderin Lideri Olmak, İçinde: Geleceği Yeniden Düşünmek (Editör: Rowan Gibson), Çev: Sinem Gül, İstanbul: Sabah Kitapları, 133-144.
• Black J. S. ve Lyman W. Porter, (2000). Management: Meeting New Challenges, Prentice Hall, New Jersey.
• Bolat, T., Seymen O., Bolat, İ. ve Erdem, B. (2008). Yönetim ve Organizasyon. Detay Yayıncılık, Ankara.
• Can H., Akgün, A. ve Kavuncubaşı, Ş. (1999). Kamu ve Özel Kesimde insan Kaynakları Yönetimi, Siyasal Kitabevi, Ankara.
• Çalık, T. ve Ereş, F. (2006). Kariyer Yönetimi, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Efil, İ. (1996). İşletmelerde Yönetim ve Organizasyon, Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı Yayınları, Bursa.
• Erdoğan, İ. (1997). İşletmelerde Davranış, İstanbul: Dönence Basım Yayım Dağıtım.
• Eren, E. (2001). Yönetim ve Organizasyon: Çağdaş ve Küresel Yaklaşımlar, Beta Basım Yayım, İstanbul.
• Eren, E. (2007). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, Beta Basım Yayım, İstanbul.
• Feldman, C. D. ve Arnold, H. J. (1993). Managing Individual and Group Behaviour in Organizations, McGraw Hill Company.
• Frost E. D., Fiedler F. E. ve Anderson J. W. (1983). “The Role of Personal Risk- Taking in Effective Leadership”, Human Relations, 36(2), 185-202.
• Goleman, D., Boyatzis, R. ve Mckee, A. (2002). Realizing The Power of Emotional Intelligence, Harvard Business School Pres, Boston, Massachusetts.
• Groves, K.S. (2006). “Leader Emmotional Expressivity Visionary Leadership and Organisational Change”, Leadership & Organization Development Journal, 27(7), 566- 583.
• Hart, S. L. ve Quinn, R. E. (1993). “Roles executives play: CEOs, behavioral complexity, and firm performance”, Human Relations, 46, 543-574.
• Hellriegel D. ve Slocum, J. W. (1992). Management. Addison Wesley Publising Company, New York.
• Kabacoff, R. (1998). Gender Differences In organizational Leadership: A Large Sample Study, MRG, Portland, USA.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2006). Yeni İnsan ve İnsanlar, Evrim Yayınevi, İstanbul.
• Kalaycı, Ş. (2008), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Ankara: Asil Yayın Dağıtım Ltd.Şti.
• Keçecioğlu, T. (1998). Liderlik ve Liderler, Kal-Der Yayınları No:24, İstanbul.
• Koçel, T. (2003). İşletme Yöneticiliği, Beta Basım Yayım, İstanbul, 9. Baskı.
• Lowe, K.B., Kroeck, K.G. ve Sivasubramaniam, N. (1996). “Effectiveness correlates of transformational and transactional leadership: a meta-analytic review of the MLQ literature”, Leadership Quarterly, 7(3), 385-425.
• Masry S., Katara, H. ve El Demerdash, J. (2004). “A comparative study on leadership styles adopted by general managers: A case study in Egypt”, Anatolia: An International Journal of Tourism and Hospitality Research, 15(2), 109-124.
• Mullins, L. J. (1996). Management and Organizational Behaviour, London: Pitman Press.
• Mullins, L. J. (1998). Managing People in the Hospitality Industry, 3rd Edition, Addison Wesley Longman Limited: Edinburgh.
• Mumford, T. V., Campion, M. A. ve Morgeson, F.P. (2007). “The leadership skills strataplex: Leadership skill requirements across organizational levels”, The Leadership Quarterly, Vol:18, 154-166
• Nicholls, J. (1994). “The ‘heart, head and hands’ of transforming leadership”, Leadership & Organization Development Journal, 15(6), 8-15.
• Oshagbemi, T. ve Gill, R. (2004). “Differences in leadership styles and behaviour across hierarchical levels in UK organisations”, The Leaderhip & Organization Development Journal, 25 (1), 93-106.
• Oshagbemi, T. ve Ocholi, S.A. (2005). “Leadership Styles and Behaviour Profiles of Managers”, Journal of Management Development, 25(8), 748-762.
• Özutku H., Ağca, V. ve Cevrioğlu, E. (2007). Lider-Üye Etkileşim Teorisi Çerçevesinde, Yönetici-Ast Etkileşimi ile Örgütsel Bağlılık Boyutları ve İş Performansı Arasındaki İlişki: Ampirik Bir İnceleme, 15. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Kongre Bildiriler Kitabı, Sakarya.
• Peker, Ö. ve Aytürk, N. (2002). Yönetim Becerileri, Yargı Yayınevi, Ankara.
• Robbins, P.S. (1998). Organizational Behavior, Prentice Hall International Inc., New Jersey.
• Robbins, S.P. ve DeCenzo, D. A. (2003). Fundamentals of Management: Essential Concepts and Applications, Fourth Edition, Prentice Hall, New Jersey.
• Sabuncuoğlu, Z. ve Tüz, M. (2001). Örgütsel Psikoloji. Ezgi Kitabevi: Bursa.
• Şimşek, Ş., Akgemci, T. ve Çelik, A. (2001). Davranış Bilimlerine Giriş ve Örgütlerde Davranış, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Taner, B. (1994). “Konaklama Endüstrisinde Yönetim Biçimleri: Beş Yıldızlı Oteller Üzerinde Bir Çalışma”, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, Yıl:5, Sayı:4, 41-46.
• Taşkıran, E. (2006). “Otel İşletmelerinde Çalışan Yöneticilerin Liderlik Yönelimleri: İstanbul’daki Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Araştırma”, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, Cilt: 17 Sayı: 2, 169-183.
• Tekarslan, E., Kılınç, T., Şencan, H. ve Baysal, A.C., (2000), Davranışın Sosyal Psikolojisi, İ.Ü.İşletme Fakültesi Yayınları, İstanbul.
• Testa, M. (2001). “Hospitality leaders: Do thry know how their employees feel about them?”, Cornell Hotel & Restaurant Adminstration Quarterly, 42(6), 80-89.
• Tichy, N.M. ve Ulrich, D. (1984). “The leadership challenge: a call for the transformational leader”, Sloan Management Review, 26(1), 59-68.
• Tsui, A.S., Zhang, Z., Wang, H., Xin, K.R., Wu, J.B. (2006). “Unpacking the relationship between CEO leadership behavior and organizational culture”, The Leadership Quarterly, Vol:17, 113-137.
• Topaloğlu, C. ve Avcı, U. (2009). Turizm İşletmelerinde Örgütiçi Çatışmalar ve Yönetimi, (Ed. Zeyyat Sabuncuoğlu), Turizm İşletmelerinde Örgütsel Davranış, MKM Yayıncılık, Bursa, 135-162.
• Topaloğlu, C. ve Avcı, U., (2008). “Çatışma, Nedenleri ve Yönetimi: Otel İşletmelerinde Yönetici Bakış Açısıyla Bir İnceleme”, Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt:13, Sayı:2, 75-92.
• Wang, Z. ve Satow, T. (1994). “Leadership styles and organisational effectiveness in Chinese-Japanese joint ventures”, Journal of Managerial Psychology, 9(4), 31-36.
• Yüksel, Ö. ve Akoğlan M. (1998). “Managerial behaviour and effectiveness perceptions of female managers in the hospitality industry”, Anatolia: An International Journal of Tourism and Hospitality Research, 9(1), 19-35.
• Zel, U. (2006). Kişilik ve Liderlik. Nobel Yayınevi: Ankara.