AVRUPA BİRLİĞİ'NE GİRİŞ SÜRECİNDE TÜRKİYE'DE SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI VE DEMOKRATİKLEŞME SÜRECİNDEKİ MİSYONLARI

Yıl 2006, Cilt: 2006 Sayı: 1, 52 - 64, 01.03.2006

Aykut BEDÜK Sefa USTA Mehmet Kocaoğlu Aykut Bedük Sefa Usta Mehmet Kocaoğlu

Öz

Anahtar Kelimeler

-

AVRUPA BİRLİĞİ'NE GİRİŞ SÜRECİNDE TÜRKİYE'DE SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI VE DEMOKRATİKLEŞME SÜRECİNDEKİ MİSYONLARI

Öz

Avrupa Birliği’ne giriş sürecinde önemli adımların atılmakta olduğu günümüz Türkiye’sinde sivil toplum örgütlerinin Türkiye’nin demokratikleşme sürecine etkilerinin önemi çok büyüktür. Avrupa Birliği, Türkiye’de katılımcı demokrasinin gelişmesinde sivil topluma ve sivil toplum kuruluşlarına çok büyük önem vermektedir. Avrupa Birliği’nin fon vererek ya da değişik mekanizmalar yoluyla destekleyerek bu konuya olan ilgisini beyan ettiği bilinmektedir.Bu çalışmada Türkiye’nin demokratikleşme sürecinde yaşadıkları ve sivil toplum kuruluşlarının bu süreçte oynadıkları roller incelenecektir. Ayrıca, Avrupa Birliği’nin Türkiye’de siyasal katılımı tabana yayma çabaları ile birlikte, uyguladığı ve desteklediği projeler ele alınacaktır. Bununla birlikte Türkiye’de katılımcı demokrasinin sağlanabilmesi için, sivil toplum kuruluşlarının ne tür roller üstlendikleri, bu tür kuruluşların uyguladıkları projeler ve Avrupa Birliği’nin bu konuda verdiği destekler irdelenecektir.Çalışmanın yürütülmesi esnasında hem internet kaynakları ve resmi dokümanlar gibi birincil kaynaklara hem de konuyla ilgili ortaya konulan ikincil kaynaklara yer verilmiştir

Anahtar Kelimeler

Demokrasi, Sivil Toplum Kuruluşları (STK), Avrupa Birliği

Kaynakça

• amacıyla
• programlardır. Bu programlar özellikle eğitim alanında, Türkiye’deki sivil toplum
• Birliği’ndeki ve diğer aday ülkelerdeki sivil toplum kuruluşları arasında önemli işbirliklerinin yolunu açabilecektir (Ak, 2003: 107).
• olan kuruluşlarıyla,
• Avrupa Topluluk programlarının amacı, gençlere hareketlilik ve üçüncü bin yılın Avrupa’sına aktif katılım fırsatı sunmaktır. Ayrıca, bu programlar, “Bilgi Avrupa’sına” ulaşılmasına katkıda bulunmayı ve gençlik politikasının gelişimi için işbirliğine yönelik, yaygın eğitim temelli bir Avrupa düzleminin oluşturulmasını hedeflemekte, yaşam boyu öğrenme kavramını ve aktif vatandaşlığı özendirecek niteliklerin ve uzmanlıkların geliştirilmesini teşvik etme amacını taşımaktadır (www.stgp.org/fon. php 2005). Sonuç
• Türkiye’de sivil toplum kuruluşları, işleyişleri ve yapıları itibariyle Avrupa’daki benzeşmemektedir.
• örnekleriyle Türkiye’de Avrupa Birliği-Türkiye ilişkilerinde sivil toplum kuruluşları önemli misyonlar üstlenmektedir. Bu bağlamda, Avrupa Birliği, Türkiye’de demokrasinin, insan haklarının ve sivil toplumun gelişmesi açısından birçok sivil toplum kuruluşunu desteklemekte ve geliştirilen projelere fon aktarmaktadır. Avrupa Birliği, sivil toplum kuruluşlarına destek vererek Türk demokrasisinin tabana yayılmasında etkin bir rol üstlenmiştir.
• Avrupa Birliği, Türkiye’de çeşitli programlar adı altında çeşitli kuruluşlara finansal destek sağlamakta, sivil toplum kuruluşlarına, demokrasinin ve sivil toplumun geliştirilmesi amacıyla, gerçekleştirdikleri projelere fon desteğinde
• desteklerin, sivil toplum kuruluşlarının kendi iç yapılarında ve işleyişlerinde karşılaştıkları sorunların çözümlenmesine ve hem örgüt içi hem de ülke demokrasisinin gelişmesinde büyük katkı sağladığını söyleyebiliriz.
• Bu Demokrasinin pekiştirilip, yayılması farklı düşünce ve görüşlerin özgür bir biçimde ifade edilmesinin sağlanmasıyla mümkün olacaktır. Ayrıca, vatandaşların siyasi hayata katılımlarının, oy kullanmaktan başka yollarla da gerçekleştirilebileceğini vurgulamak ve ülkede demokrasinin daha da gelişip güçlenmesini sağlamak amacıyla sivil toplum kuruluşlarına gereken önem verilmelidir. Sonuç olarak şunu söyleyebiliriz, bir ülkenin sivil toplum kuruluşları ne kadar güçlü olursa demokrasisi o derecede güçlü ve gelişmiş olacaktır.
• “Avrupa Birliği Zirve Sonuç Bildirgesi”, 18 Aralık 2004,
• http://www.ikv.org.tr/turkiye-ab/guncel/guncel.html (11.08.2005).
• “Avrupa Birliği”, 04.02.2005, http://www.stgp.org/fon/php?see=10 (19.08.2005).
• “Avrupa Birliğinden Türk Sivil Toplum Kuruluşlarına Destek”, 18.11.2004, http://www.stgp.org/list.php?pageid=6 (19.08.2005).
• “Avrupa Birliğine Katılım Sürecinde Sivil Toplum Kuruluşlarının Yeri Ve Rolü”, http://www.md118.org/print.php?vt=kose_yazilari&id=20 (19,08,2005).
• “Neden AB ve Aday Ülkeler Arasında “Sivil Toplum Diyalogu”? http://www.ikv.org.tr/turkiye-ab/guncel/strateji-belgesi.htm (05.08.2005).
• AK, Nevzat, (2003), “Avrupa Birliği Sürecinde Sivil Toplumun Yeri ve Önemi”, (Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Avrupa Anabilim Dalı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir.
• AKATAY, Ayten ve İsmail Sevinç (2004), “Cumhuriyetten Günümüze Sivil Toplum Kuruluşlarının Gelişim Süreci”, I. Ulusal Sivil Toplum Kuruluşları Kongresi Bildiriler Kitabı, 4-6 Haziran 2004, Çanakkale.
• ANKARA TİCARET ODASI (2004) “AB Kapısında Sivil Toplum”, 17.10.2004,http://www.atonet.org.tr/turkce/bulten/bulten.php3?sira=27321k (20.07.2005)
• ARSLAN, Osman (2001), Kuramsal ve Tarihsel Aşamalarıyla Sivil Toplum ve Türkiye Gerçeği, Bayrak Yayıncılık, İstanbul.
• ARSLAN, Zühtü (2005), “Demokrasinin Demokratikleştirilmesi Sivil Toplum Örgütlerine Bağlıdır” Sivil Toplum Düşünce ve Araştırma Dergisi, Yıl:3, Sayı:9, Ocak-Mart 2005.
• BALKIR, Gönül Z. ve Sibel Nitelik (2005) , “Demokrasi Kültürünün Taşıyıcısı Olarak STK’larda Güvence Arayışları”, II. Ulusal Sivil Toplum Kuruluşları Kongresi Bildiriler Kitabı, 15–16 Ekim 2005, Çanakkale.
• BAYHAN, Vehbi (2005), “Türkiye’de Sivil Toplum Örgütleri, Demokrasi ve Patronaj”, Sunar, Lütfi (Ed.), Sivil Toplum ve Demokrasi, Kaknüs Yayınları, İstanbul.
• BAYRAKTAR, Ş. Ulaş (2005), “Hangi Sivil Toplum, Nasıl Bir Demokrasi? 1990’ların Türkiye’sinde Sivil Toplum(lar)” Sivil Toplum Düşünce ve Araştırma Dergisi, Yıl:3, Sayı:9, Ocak-Mart 2005.
• BİKMEN, Filiz (2004), “AB Yolunda Türkiye İçin STK’ların Önemi”, http://www.tusev.org.tr/files , (19.08.2005) CENGİZ, Kurtuluş ve diğerleri, “Türkiye ve Orta Doğu’da Sivil Toplum Tartışmaları”, Sunar, Lütfi (Ed.), Sivil Toplum ve Demokrasi, Kaknüs Yayınları, İstanbul.
• DEMİRCAN, Sunay (2005), “Avrupa Birliği ve Sivil Toplum”, http://www.stgp.org/makaleler/AvrupaBirliği.doc (19.08.2005).
• DOĞAN, Erhan (2003), “Sendikalar ve Türkiye’nin Avrupa Birliği Siyaseti”, Akdeniz İ.İ.B.F Dergisi, S:6, C:3, Kasım 2003, Antalya.
• DUMAN, Fatih (2003), “Sivil Toplum”, Türköne, Mümtaz’ Er (Ed.), Siyaset, Lotus Yayınevi, İstanbul.
• DURGUN, Şenol, “Türkiye’de Sivil Toplum ve Devlet” Yeni Türkiye Dergisi, Yıl:3, Sayı:18, Kasım-Aralık 1997, Ankara.
• GÜDER (2004) “Sivil Toplumcunun El Kitabı”, Kasım, Ankara, http://www.stgp.org/docs/sivilklavuz.pdf (19.08.2005).
• KARADAĞ, Ahmet (2005), “Demokratikleşme ve Sivil Toplum, Liberal Düşünce Topluluğu Örneği”, Sunar, Lütfi (Ed.), Sivil Toplum ve Demokrasi, Kaknüs Yayınları, İstanbul.
• KEYMAN, E. Fuat (2005), “Avrupa’da ve Türkiye’de Sivil Toplum”, http://www.stgp.org.docs/Avrupadaveturkiyedesiviltoplum.doc (19.08.2005)
• ORHAN, Gökhan ve Oğuzlar Tekin (2005), “Sivil Toplum Kuruluşları ve Demokrasi: Siyasal Kültür Perspektifinden Bir Değerlendirme”, II. Ulusal Sivil Toplum Kuruluşları Kongresi Bildiriler Kitabı, 15–16 Ekim 2005, Çanakkale.
• ÖZBUDUN, Ergun, (1999) “Türkiye’de Sivil Toplum ve Demokratik Konsolidasyon”, Özdalga Elisabeth ve Sune Persson (Ed.), Sivil Toplum Demokrasi ve İslam Dünyası, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
• SARIBAY, Ali Yaşar (1998), Siyaset, Demokrasi ve Kimlik, Asa Kitabevi, Bursa.
• SARIBAY, Ali Yaşar (2000), Kamusal Alan Diyalojik Demokrasi, Sivil İtiraz, Alfa Yayınları, İstanbul.
• TOSUN, Gülgün Erdoğan (2001), Demokratikleşme Perspektifinden, Devlet-Sivil Toplum İlişkisi, Alfa Yayınevi, İstanbul.
• TOSUN, Gülgün Erdoğan (2003), “Sivil Toplum”, Acar, Muhittin, Hüseyin Özgür (Ed.) Çağdaş Kamu Yönetimi-I, Nobel Yayınevi, Ankara.
• TOSUN, Gülgün Erdoğan (2005), “Birleştirici Demokrasi Devlet-Sivil Toplum İlişkisinin Yeniden Yapılandırılması İçin Bir Analiz Aracı Olabilir mi?” http://www.siviltoplum.com.tr/sayi1_tr_4.htm (25.07.2005).
• YILDIRIM, İbrahim (2004), Demokrasi, Sivil Toplum Kuruluşları ve Yönetişim, Seçkin Yayınevi, Ankara.
• YILMAZ, Aytekin (1997), “Sivil Toplum, Demokrasi ve Türkiye”, Yeni Türkiye Dergisi, Yıl:3, Sayı:18, Kasım-Aralık 1997, Ankara.