Grubel-Lloyd Endeksi İle Endüstri-İçi Ticaret Analizi: Tarım Sektörü Türkiye Örneği

Yıl 2017, Cilt: 19 Sayı: 33, 45 - 51, 29.12.2017

Fatih Mangır Adem Fidan

https://doi.org/10.18493/kmusekad.400137

Cited By: 5

Öz

Tarım sektörü istihdam yaratması, temel gıda maddeleri ihtiyacını karşılaması, diğer sektörlere girdi sağlaması, ihracata katkısı ve ekonomik büyüme açısından önemli sektörlerden biridir. Aynı zamanda tarım sektörü dış ticareti ülke ekonomisinde önemli bir politika alanını oluşturmaktadır. Klasik dış ticaret teorileri endüstriler arasındaki dış ticaretin nedenlerini analiz etmektedir. Ancak ülkeler aynı endüstride farklılaştırılmış ürünlerin ticaretini yapmaktadır. Endüstri içi dış ticaretin analizi yapılırken en çok kullanılan Grubel-Lloyd endeksidir. 1971 yılında Herb Grubel ve Peter Lloyd tarafından geliştirilen bu indeks belirli ürünlerin endüstri içi ticaretini ölçmek için kullanılmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye’nin 1996-2016 dönemi tarım sektörünün endüstri içi dış ticaretinin analizinin yapılması amaçlanmıştır. Çalışma sonucu gıda sektöründe yüksek endüstri-içi seviyesi ortaya koymakta iken, hammadde tarım ürünlerinde düşük çıkmıştır. Sonuç tarım sektörü için önemli politika önerisi taşımaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Tarım Sektörü, Endüstri içi ticaret, Grubel-Lloyd Endeksi, Rekabet

Kaynakça

• BEDİR, A., (2009). Uluslararası Ticarette Fiyata Dayalı Rekabet Gücü ile Endüstri-İçi Ticaret Arasındaki İlişki: Türk İmalat Sanayi Örneği. DPT ISBN978-975-19-4482-5, 1-223.
• BİESEBROECK, J. V., (2011). Dissecting IntraIn¬dustry Trade, Economics Letters: 110, 71-75.
• ÇAKMAK, Ö., (2006). Türkiye ile Almanya, İtalya, Fransa ve İngiltereArasında İmalat Endüstrisinde Endüstri-İçi Ticaretin Yapısı: 1991-2004. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(1), 30-47.
• ÇEŞTEPE, H., (2012). Türkiye’nin Seçilmiş Ortadoğu Ülkeleriyle Ticaretinin Analizi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8( 2), 23-43.
• ERK, N., ve TEKGÜL, Y., (2001). Ekonomik Entegrasyon ve Endüstri-İçi Ticaret: Türkiye- AB Ülkeleri arasındaki Endüstri-içi Ticaretin Ölçülmesi ve Ticaret Tipinin Belirlenmesi. METU International Conference on Econo¬mics V, 1-34.
• ERLAT, G., ve ERLAT, H., (2003). Measuring IntraIndustry and Marginal Intra-Industry Trade: The Case for Turkey. Emerging Markets Finance and Trade, 39(6), 5-38. ERTEM, Cemil (2011). Türkiye İcin Alternatif Büyüme Perspektifleri ve Yeni Kalkınma Modellemesine Giriş, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul Üniversitesi
• ERÜN, G., (2010). Türkiye ile AB, Gıda ve Canlı Hayvan Sektörü Dış Ticaretinde Endüstri-İçi Ticaret Analizi. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 2(1), 71-78.
• GRUBEL, Herbert Gunter ve LLOYD, Paul (1975). IntraIndustry Trade: The Theory and Measurement of International Trade in Differentiated Products, Wiley & Sons, New York: John.
• KAYA, A., ve ATIŞ, A., (2007). Türkiye Kimya Sanayi Endüstri-İçi Ticaretinin Statik ve Dinamik Analizi: Avrupa Birliği Üye ve Aday Ülkeleri, Rusya Federasyonu, Ukrayna ve Çin. Ege Akademik Bakış, 7(1), 251-291.
• KURUL, Zühal (2010). AB ve Gümrük Birliği’nin Endüstri İçi Ticaret Üzerindeki Etkisi ve Endüstri İçi Ticaretin Belirleyenleri, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• LLOYD, Paul ve LEE, Hyun-Hoon (2002).Frontiers of Research in Intra-Industry Trade, Palgrave Macmillan Ltd., New York.
• NARİN, Pınar. (2002). “Endüstri-içi Ticaret ve İhracata Dayalı Sektörler Açısından Türkiye Uygulaması”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(1), ss. 1-212.
• ÖZDAMAR, G., (2014). İmalat Sanayisinde Türkiye’nin AB İle Ticaretinin Yapısı ve Rekabet Gücü: Teknoloji Düzeylerine Göre Bir İnceleme. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 41, 11-30
• ROSSINI, G., and BURATTONI, M., (1999). Country Analysis: Italy, Intra-Industry Trade and Adjustment: The European Experience Palgrave. Macmillan Hampshire, England.
• ŞAHİN, Dilek (2015). “Türkiye’nin Tarımsal Gıda Ürünlerinin Endüstri-İçi Ticaretinin Analizi: AB-15 Ülkeleri ile Karşılaştırmalı Analiz”, Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi, Sayı: 4, ss. 171-192.
• THARAKAN, P. and CALFAT, G., (1999). Co¬untry Analysis: Belgium, Intra-Industry Trade and Adjustment: The European Experience Palgrave. Macmillan, Hampshire, England.
• TYDTA (2017), Tarim ve Gida, http://www.invest.gov.tr/trTR/sectors/Pages/Agriculture.aspx, (02.05.2017) TÜİK (2008). Dış Ticaret İstatistikleri ve Endeksleri, Sorularla Resmi İstatistikler Dizisi-2, Ankara. TÜİK (2016). Dış Ticaret İstatistikleri ve Endeksleri, Ankara. UTKULU, Utku ve Hayriye İMER; (2009). “Türk Tekstil ve Konfeksiyon Sektörünün Avrupa Birliği Tekstil ve Konfeksiyon Sektörü Karşısındaki Rekabet Gücünün Alt Sektörler Düzeyinde Ölçülmesi (1994–2005)”, http://www.rekabet.gov.tr/File/?path=ROOT%2F1%2FDocu ments%2FRekabet%2BDergisi%2Fderg 36.pdf, (Son Erişim Tarihi: 23.02.2017).
• ZAHANG, Zhaoyong (2004). “Country-specific Factors and the Pattern of Intra-Industry Trade in China’s Manufacturing”, Korea Institute for International Economic Policy (KIEP) CNAEC Research Series, 04-01, ss. 1-31.