Evaluation of Remote and On-site Branch Audits in Banks by AHP Method

Yıl 2022, Cilt: 24 Sayı: 42, 125 - 143, 27.06.2022

Hakan Sarıkale , Tuğrul Kandemir

Öz

With the development of technology and the Covid-19 pandemic, the importance and use of remote working methods has increased. Bank's internal audit units are also switching from on-site auditing to remote auditing applications due to the many advantages of remote auditing. However, the disadvantages and advantages of remote control should be considered together. In this study, "Traditional on-site branch audit practices" and "remote branch audit practices" of banks were compared using the AHP (Analytical Hierarchy Process) method. As a result of the literature review and expert auditor opinions on the subject, eight criteria were determined and the expert group consisting of experienced auditors working in the internal audit units of the bank was asked to evaluate these criteria and alternatives. Thus, the superior and weak aspects of remote and on-site branch audits have been determined. Accordingly, in bank branch audits, “remote branch audit” stands out in terms of cost savings, time savings, administrative convenience and flexibility, while “on-site branch audit” stands out in terms of audit scope, report quality, impact on the audited units and communication criteria. In terms of auditor motivation, there was no significant difference between remote auditing and on-site auditing. 

Anahtar Kelimeler

Remote auditing, Centralized auditing, On-site auditing, Analytical Hierarchy Process (AHP), Efficiency in internal auditing, Bank.

Bankalarda Uzaktan ve Yerinde Şube Denetimlerinin AHP Yöntemiyle Değerlendirilmesi

Öz

Teknolojinin gelişmesi ve yaşanan Covid-19 salgını ile birlikte uzaktan çalışma yöntemlerinin önemi ve kullanımı artmıştır. Banka iç denetim birimleri de sağladığı birçok avantaj nedeniyle yerinde denetimden uzaktan denetim uygulamalarına geçiş yapmaktadırlar. Ancak uzaktan denetimin eksiklik ve üstünlüklerinin birlikte ele alınması gerekir. Bu çalışmada; bankaların “geleneksel yerinde şube denetim uygulamaları” ile “uzaktan şube denetim uygulamaları” AHP (Analitik Hiyerarşi Süreci) yöntemi kullanılarak karşılaştırılmıştır. Konuyla ilgili literatür taraması ve uzman denetçi görüşleri sonucunda sekiz kriter belirlenmiş ve banka iç denetim birimlerinde görev yapan tecrübeli denetçilerden oluşan uzman grubundan bu kriterleri ve alternatifleri değerlendirmesi istenmiştir. Böylece uzaktan ve yerinde şube denetiminin birbirine göre üstün ve zayıf yönleri tespit edilmiştir. Buna göre banka şubesi denetimlerinde; maliyet tasarrufu, zaman tasarrufu, yönetimsel kolaylık ve esneklik açısından “uzaktan şube denetimi”, denetim kapsamı, rapor kalitesi, denetlenen birimlere etkisi ve iletişim kriterleri açısından ise “yerinde şube denetimi” öne çıkmaktadır. Denetçi motivasyonu açısından ise uzaktan denetim ile yerinde denetim arasında anlamlı bir fark tespit edilememiştir.

Anahtar Kelimeler

Uzaktan denetim, Merkezden denetim, Yerinde denetim, Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP), İç denetimde verimlilik.

Kaynakça

• Ağdeniz, Ş. ve Çetin, C. (2021). Uzaktan İç Denetim ve Uzaktan İç Denetimin Sınırlılıkları. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 23, 58-80.
• Akkaya, G.C. ve Demireli, E. (2010). Analitik Hiyerarşi Süreci ile Kredi Derecelendirme Analizi Üzerine Bir Model Önerisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 319-335.
• Albayrak, Y.E. ve Erkut, H. (2005). Banka Performans Değerlendirmede Analitik Hiyerarşi Süreç Yaklaşımı. İTÜ Dergisi, 4(6), 47-58.
• Altuk, V.E. (2021). Covid-19 Salgınının İç Denetim Üzerindeki Etkileri: Bir Çözüm Önerisi Olarak Uzaktan Denetim. Denetişim, 22, 15-26.
• Atakan, M. (2021). Siber Güvenlik Risklerinin ve Covid 19 Salgınının Uzaktan Denetim Üzerinde Etkileri. Denetişim, 22, 27-39.
• Azadeh, A., Ghaderi, S. F., Mirjalili, M. ve Moghaddam, M. (2011). Integration of Analytic Hierarchy Process and Data Envelopment Analysis for Assessment and Optimization of Personnel Productivity in a Large Industrial Bank. Expert Systems with Applications, 38 (2011), 5212-5225.
• Bakır, M. (2003). Denetim. Rize: Akademisyen Yayınevi.
• Bankacılık Kanunu (2005). 5411 Sayılı Bankacılık Kanunu, 1/11/2005 tarih ve 25983 sayılı Resmi Gazete.
• Başpınar, A. (2005). Türkiye’de ve Dünyada Denetim Standartlarının Oluşumuna Genel Bir Bakış. Maliye Dergisi, 148, 35-62.
• Bertolini, M., Braglia, M. ve Carmignani, G. (2006). Application of the AHP Methodology in Making a Proposal for a Public Work Contract. International Journal of Project Management, 24, 422-430.
• Bozdoğan, T., Akyüz, Y., ve Hantekin, E. (2013). Analitik Hiyerarşi Süreciyle Mali Performansın Değerlendirilmesi: Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 50 (575), 71-83.
• Ceran, Y. (2009). Türk Bankacılık Sektöründe İç Denetim. Niğde Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 2(2), 168-178.
• Çankaya, F., Dinç, E. ve Kara, M. (2012). İç Denetimin Başarısını Etkileyen Denetim Türleri: Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri Üzerinde Bir Uygulama. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Ocak-Haziran (39), 47-67.
• Demir, B. ve Tuncez, H.A. (Ed.). (2011). Muhasebe Denetimi. İstanbul: Lisans Yayıncılık.
• Dinçer, H. ve Görener, A. (2011). Analitik Hiyerarşi Süreci ve VIKOR Tekniği ile Dinamik Performans Analizi: Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19, 109-127.
• Ecer, F., ve Küçük, O. (2008). Tedarikçi Seçiminde Analitik Hiyerarşi Yöntemi ve Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 355-369.
• Eulerich, M., Wagener, M. ve Wood, D.A. (2021), Evidence on Internal Audit Effectiveness from Transitioning to Remote Audits Because of COVID-19. Available at SSRN 3774050. Erdoğan, M. (2005). Denetim, Maliye ve Hukuk Yayınları, 2. Baskı, Ankara.
• Garanti (2019). Garanti BBVA 2019 Entegre Faaliyet Raporu. https://surdurulebilirlik.garantibbva.com.tr/media/1454/garanti-bbva-2019-entegre-faaliyet-raporu.pdf, (11.12.2021).
• Garanti (2020). Garanti BBVA 2020 Entegre Faaliyet Raporu. https://www.garantibbvainvestorrelations.com/tr/images/entegre-faaliyet-raporu-2020/pdf/garanti-bbva-2020-entegre-faaliyet-raporu.pdf, (11.12.2021).
• Ishizaka, A. ve Labib, A. (2011). Review of the Main Developments in the Analytic Hierarchy Process. Expert Systems with Applications, 38, 14336-14345.
• Kaban, İ. ve Gül, M. (2019). Sürekli Denetim Yöntemi Olarak Bankalarda Merkezden Denetimin Hile ile Mücadelede Önemi: Personel Üzerinde Nitel Bir Araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (54), 46-74.
• Kaban, İ. (2020). Central Audit Activities as a Continuous Audit Approach in the Turkish Banking Sector: A Case Study about Frauds in Savings Accounts. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 15(53), 254-275.
• Kara, İsmail ve Ecer, Fatih. (2016). Ahp-Vikor Entegre Yöntemi ile Tedarikçi Seçimi: Tekstil Sektörü Uygulaması. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(2), 255-272.
• Kartal, M.T. ve Çelikdemir, N.Ç. (2019). Bankalarda İç Kontrol ve İç Denetim Faaliyetlerinin Eşgüdümü: Şube Denetim Faaliyetleri Üzerine Bir İnceleme. TİDE Academia Research, 1, 33-53.
• Kurnaz, N. ve Çetinoğlu, T. (2010). İç Denetim: Güncel Yaklaşımlar. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• Kuruüzüm, A. ve Atsan, N. (2001). Analitik Hiyerarşi Yöntemi ve İşletmecilik Alanındaki Uygulamaları, Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1).
• Koçak, A. (2003). Yazılım Seçiminde Analitik Hiyerarşi Yöntemi Yaklaşımı ve Bir Uygulama. Ege Akademik Bakış Dergisi, 3(1), s.67-77.
• Lin, W. T., Mock, T. J. ve Wright, A. (1984). The Use of The Analytic Hierarchy Process As An Aid in Planning The Nature and Extent of Audit Procedures. Auditing: A Journal of Practice & Theory, 4(1), 89-99.
• Messier, W. F. ve Schneider, A. (1988). A Hierarchical Approach to The External Auditor's Evaluation of The Internal Auditing Function. Contemporary Accounting Research, 4(2), 337-353.
• Mizrahi, S. ve Ness-Weisman, I. (2007). Evaluating the Effectiveness of Auditing in Local Municipalities Using Analytic Hierarchy Process (AHP): A general model and the Israeli example. International Journal of Auditing, 11(3), 187-210.
• Moreno-Jiménez, J.M., Aguarón, J. ve Escobar, M.T. (2008). The Core of Consistency in AHP-Group Decision Making. Group Decision and Negotiation, 17, 249-265.
• Organ, A. ve Kenger, M.D. (2012). Bulanık Analitik Hiyerarşi Süreci ve Mortgage Banka Kredisi Seçim Problemine Uygulanması. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 5(2), s.119-135.
• Oyatoye, E. O., Okpokpo, G. U. ve Adekoya, G. A. (2010). An Application of Analytic Hierarchy Process (AHP) to Investment Portfolio Selection in the Banking Sector of the Nigerian Capital Market. Journal of Economics and International Finance, 2(12), 321-335.
• Ömürbek, N., Makas, Y., ve Ömürbek, V. (2015). Ahp ve Topsis Yöntemleri ile Kurumsal Proje Yönetim Yazılımı Seçimi. Journal of Süleyman Demirel University Institute Of Social Sciences Year, 1(21).
• Ös, Enis. (2010). Denetim Evreninin Belirlenmesinde Alternatif Bir Yöntem: Analitik Hiyerarşi Prosesi. Denetişim Dergisi, 2010/4, 8-16.
• Özden, Ü. (2008). Analitik Hiyerarşi Yöntemi ile İlkokul Seçimi. Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 24(1).
• Özten, S. ve Karğın, S. (2012). Bankacılıkta İç Kontrol Faaliyetleri Kapsamında Krediler Kontrolü ve Muhasebeleştirme Süreci. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2).
• Öztürk, M.S. ve Erdoğan, M. (2017). Audit Company Selection by Using the AHP and TOPSIS Methods. International Research Journal of Applied Finance, 8(10), 620-633.
• Pérez, C.A., Montequín, V.R, Fernández, F.O. ve Balsera, J.V. (2017). Integrating Analytic Hierarchy Process (AHP) and Balanced Scorecard (BSC) Framework for Sustainable Business in a Software Factory in the Financial Sector. Sustainability, 9(486).
• Podvezko, V. (2009). Application of AHP Technique. Journal of Business Economics and Management, 10(2), 181-189.
• Putra, D.G. (2021). Pendekatan Remote Auditing Untuk Internal Audit Dalam Mendeteksi Kecurangan (Fraud) pada Masa Pandemi Covid-19. Jurnal Ecogen, 4(1), 1-9.
• Putrevu, J. (2021). The Efficacy of Remote Auditing in Ensuring and Enhancing the Efficiency of the Internal Audit. 8th İnternational Conference on Opportunities and Challenges in Management Economics and Accounting, 19-21 November 2021, Paris.
• Rezaee, Z., Sharbatoghlie, A., Elam, R. ve McMickle, P.L. (2002). Continuous Auditing: Building Automated Auditing Capability. Auditing: A Journal of Practice & Theory, 21(1), 147-163.
• Russo, Rosaria de F.S.M. ve Camanho, R. (2015). Criteria in AHP: A Systematic Review of Literature. Procedia Computer Science, 55, 1123-1132.
• Saaty, T.L. (1990). An Exposition of the AHP in Reply to the Paper “Remarks on the Analytic Hierarchy Process”. Management Science, 36(3), 259-268.
• Saaty, T.L. (1994). How To Make A Decision: The Analytic Hierarchy Process. Interfaces, November-December, 24(6), 19-43.
• Saaty, T.L. ve Shang, J.S. (2007). Group Decision-Making: Head-Count Versus İntensity of Preference. Socio-Economic Planning Sciences, 41, 22-37.
• Saaty, T.L. (2008). The Analytic Hierarchy and Analytic Network Measurement Processes: Applications to Decisions Under Risk. European Journal of Pure and Applied Mathematics, 1(1), 122-196.
• Saaty T.L. ve Vargas L.G., (2012), Models, Methods, Concepts & Applications of the Analytic Hierarchy Process, Springer, Second Edition.
• Seçme, N.Y., Bayrakdaroğlu, A. ve Kahraman, C. (2009). Fuzzy Performance Evaluation in Turkish Banking Sector Using Analytic Hierarchy Process and TOPSIS. Expert Systems With Applications, 36(2009), 11699 -11709.
• Serag, A.A.E.M. ve Daoud, M.M. (2021). Remote Auditing: An Alternative Approach to Face the Internal Audit Challenges During the COVID-19 Pandemic. Accounting Thought, 25(2), 228-259.‎
• Soba, M. (2014). Banka Yeri Seçiminin Analitik Hiyerarşi Süreci ve Electre Metodu ile Belirlenmesi: Uşak İlçeleri Örneği. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11 (25), s. 459-473.
• Teeter, R.A., Alles, M.G., ve Vasarhelyi, M.A. (2010). The Remote Audit. Journal of Emerging Technologies in Accounting, 7, 73-88.
• Timor, M. (2011). Analitik Hiyerarşi Prosesi. Türkmen Kitabevi, Ankara.
• Ustasüleyman, T. (2009). Bankacılık Sektöründe Hizmet Kalitesinin Değerlendirilmesi: Ahs - Topsis Yöntemi. Bankacılar Dergisi, 69, 33-43.
• Ziraat (2020). Ziraat Bankası 2020 Entegre Faaliyet Raporu. https://www.ziraatbank.com.tr/tr/yatirimci-iliskileri-ZB/finansal-bilgiler/Documents/2020_entegre_faaliyet_raporu.pdf, (11.12.2021).