THE EFFECT OF ECONOMIC RISK FACTORS ON FOREIGN DIRECT INVESTMENTS INFLOWS: A RESEARCH ON TURKIC WORLD

Yıl 2025, Cilt: 27 Sayı: 48, 16 - 31, 30.04.2025

Saffet Akdağ , Ömer İskenderoğlu

https://doi.org/10.18493/kmusekad.1460851

Öz

The movement of capital among countries’ economies in its favor accounts for international capital mobility which can be realized in the form of direct and indirect investments. It is accepted that the most important factors determining the attractiveness of foreign direct investment are economic / political stability. In this study, causality relationships between the net foreign direct capital inflows (FDI) of countries such as Azerbaijan, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan, Türkiye, Turkmenistan, and Uzbekistan and economic policy uncertainty index (EPU), uncertainty index (WUI), geopolitical risk index (GPR), as well as fear indexes (VIX) are examined using the Granger causality methods. Then, Breitung and Candelon frequency causality analysis was used to determine whether the causality relationship between the variables is permanent or temporary. Analyzes were carried out using annual frequency data between 1993-2021. According to the results of the study, different country-specific causality relationships were determined.

Anahtar Kelimeler

Uncertainty and Risks , Causality Analysis , Foreign Capital Inflows

BELİRSİZLİK FAKTÖRLERİNİN DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI ÜZERİNE ETKİSİ: TÜRK DÜNYASI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Öz

Doğrudan ve dolaylı yatırım şeklinde gerçekleşebilen uluslararası sermaye hareketliliği ülke ekonomileri arasında sermayenin kendi lehine yer değiştirmesinin bir sonucudur. Doğrudan yabancı yatırımların çekiciliğini belirleyen en önemli faktörlerin ise ekonomik/politik istikrar olduğu kabul edilmektedir. Bu çalışmada öncelikle Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkiye, Türkmenistan ve Özbekistan gibi ülkelerin net doğrudan yabancı sermaye girişleri (FDI) ile ekonomik politika belirsizlik endeksi (EPU), küresel belirsizlik endeksi (WUI), jeopolitik risk endeksi (GPR) ve korku endeksi (VIX) arasındaki nedenselliğin varlığı Granger nedensellik analizi ile test edilmiştir. Daha sonra ise değişkenler arasındaki kalıcı mı yoksa geçici mi nedensellik ilişkisinin olduğunu tespit etmek amacıyla Breitung ve Candelon frekans nedensellik analizi kullanılmıştır. Çalışma 1993-2021 tarihleri arasında yıllık frekans verilerinden yararlanılarak analizler gerçekleştirilmiştir. Çalışma sonuçlarına göre ülkeye özgü farklı nedensellik ilişkileri tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Belirsizlik ve Riskler , Nedensellik Analizi , Yabancı Sermaye Girişleri

Kaynakça

• Acaravcı, A. and Bostan, F. (2011). Makroekonomik Değişkenlerin Doğrudan Yabancı Yatırımlar Üzerine Etkileri: Türkiye Ekonomisi için Ampirik Bir Çalışma. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 56-68.
• Albulescu, C. T. and Ionescu, A.M. (2018). The Long-Run Impact of Monetary Policy Uncertainty and Banking Stability on Inward FDI in EU Countries. Research in International Business and Finance, 45, 72-81.
• Afşar, M., Doğan, E. and Doğan, B. Ö. (2022). Does Higher Geopolitical Risk Limits Turkish Foreign Direct Investments? Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(3), 1456-1475.
• Ahir, H., Bloom, N. and Furceri, D. (2018). The World Uncertainty Index. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=3275033, 1-114.
• Anbar, A. and Suleymanli, J. (2016). Azerbaycan’da Doğrudan Yabancı Yatırımları Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesine Yönelik Bir Uygulama. İktisat ve Girişimcilik Üniversitesi Akademik Bakış Dergisi, 57, 101-114.
• Arbatli, E. (2011). Economic Policies and FDI Inflows to Emerging Market Economies. International Monetary Fund Working Papers, 1-25.
• Arık, Ş., Akay, A.B. and Zanbak, M. (2014). Doğrudan Yabancı Yatırımları Belirleyen Faktörler: Yükselen Piyasalar Örneği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 97-110.
• Artan, S. and Hayaloğlu, P. (2015). Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının Kurumsal Belirleyicileri: OECD Ülkeleri Örneği. Ege Academic Review, 15(4), 551-564.
• Asiedu, E. (2006). Foreign Direct Investment in Africa: The Role of Natural Resources, Market Size, Government Policy, Institutions and Political Instability. World Economy, 29(1), 63-77.
• Asteriou, D. and Hall, S.G. (2011). Applied Econometrics. UK: Macmillan International Higher Education.
• Aydemir, O. and Genç, E. (2015). Uluslararası Sermaye Hareketlerinin Belirleyicileri, Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kapsamında Bir Analiz, Türkiye Örneği. Optimum: Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(2), 17-41.
• Bal, H. and Akça, E.E. (2016). Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının Belirleyicileri: Seçilmiş Doğu Asya ve Pasifik Ülkelerinden Ampirik Bulgular. Sosyoekonomi, 24(4), 91-111.
• Baker, S. R., Bloom, N. and Davis, S.J. (2016). Measuring Economic Policy Uncertainty, The Quarterly Journal of Economics, 131(4), 1593-1636.
• Bekaert, G., Harvey, C. R., Lundblad, C. T. and Siegel, S. (2014). Political Risk Spreads. Journal of International Business Studies, 45(4), 471-493.
• Benáček, V., Lenihan, H., Andreosso-O'Callaghan, B., Michalíková, E. and Kan, D. (2014). Political Risk, Institutions and Foreign Direct Investment: How Do They Relate in Various European Countries?, The World Economy, 37(5), 625-653.
• Bengoa, M. and Sanchez-Robles, B. (2003). Foreign Direct Investment, Economic Freedom and Growth: New Evidence from Latin America. European Journal of Political Economy, 19(3), 529-545.
• Biniş, M. and İpek, E. (2010). Küresel Krizin Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları Üzerindeki Etkisi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 8(14), 15-26.
• Breitung, J. and Candelon, B. (2006). Testing for Short and Long-Run Causality: A Frequency Domain Approach. Journal of Econometrics, 132(2), 363–378.
• Busse, M. and Hefeker, C. (2007). Political Risk, Institutions and Foreign Direct Investment. European Journal of Political Economy, 23(2), 397-415.
• Caldara, D. and Iacoviello, M. (2018). Measuring Geopolitical Risk. FRB International Finance Discussion Paper, No:1222, 1-66.
• Canh, N. P., Binh, N. T., Thanh, S. D. and Schinckus, C. (2020). Determinants of Foreign Direct Investment Inflows: The Role of Economic Policy Uncertainty. International Economics, 161, 159-172.
• Chicago Options Exchange (CBOE), (2024). VIX, http://www.cboe.com.
• Chen, K., Nie, H. and Ge, Z. (2019). Policy Uncertainty and FDI: Evidence from National Elections. The Journal of International Trade & Economic Development, 28(4), 419-428.
• Çetin, M. and Seker, F. (2014). Ticari Açıklık ve Finansal Gelişmenin Doğrudan Yabancı Yatırımlar Üzerindeki Etkisi: OECD Ülkeleri Üzerine Dinamik Panel Veri Analizi. Ataturk University Journal of Economics & Administrative Sciences, 28(1), 125-147.
• Çiftci, F. and Yıldız, R. (2015). Doğrudan Yabancı Yatırımların Ekonomik Belirleyicileri: Türkiye Ekonomisi Üzerine Bir Zaman Serisi Analizi. Business & Economics Research Journal, 6(4), 71-95.
• Çinko, L. (2009). Doğrudan Yabancı Sermaye Hareketlerinin Makroekonomik Etkileri. Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 26(1), 117-131.
• Çolak, O. and Alakbarov, N. (2017). Does Foreign Direct Investments Contribute to Employment? Empirical Approach for The Commonwealth of Independent States. Bilig, Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 83, 147- 169.
• Dickey, D.A. and Fuller, W.A. (1981). Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series With A Unit Root. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 1057-1072.
• Economou, F. (2019). Economic Freedom and Asymmetric Crisis Effects on FDI inflows: The Case of Four South European Economies. Research in International Business and Finance, 49, 114-126.
• Economic Policy Uncertainty (2024). Economic Policy Uncertainty Index, https://www.policyuncertainty.com/all_country_data.html.
• Emir, M. and Bank, S. (2009). Uluslararası Sermaye Akımları ve Risk İlişkisi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 41, 53-63.
• Erramilli, M. K. and D′ Souza, D.E. (1995). Uncertainty and Foreign Direct Investment: The Role of Moderators. International Marketing Review, 12(3), 47-60.
• Fountain, R. L., Herman Jr, J. R. and Rustvold, D. L. (2008). An Application of Kendall Distributions and Alternative Dependence Measures: SPX vs. VIX. Insurance: Mathematics and Economics, 42(2), 469-472.
• Geweke, J. (1982). Measurement of Linear Dependence and Feedback Between Multiple Time Series. Journal of The American Statistical Association, 77(378), 304-313.
• Granger, C. W. J. (1969). Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-Spectral Methods. Econometrica: Journal of The Econometric Society, 424-438.
• Hosoya, Y. (1991). The Decomposition and Measurement of The Interdependency Between Second-Order Stationary Processes. Probability Theory Relat Fields, 88(4), 429–444.
• İskenderoğlu, Ö. and Karadeniz, E. (2011). İMKB 100 Endeksi Getirisi ile Yabancı Portföy Yatırımları Arasındaki İlişkinin Analizi. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 123 – 133.
• Julio, B. and Yook, Y. (2016). Policy Uncertainty, Irreversibility, and Cross-Border Flows Of Capital. Journal of International Economics, 103, 13-26.
• Kar, M. and Tatlısöz, F. (2008). Türkiye’de Doğrudan Yabancı Sermaye Hareketlerini Belirleyen Faktörlerin Ekonometrik Analizi. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2008(1), 436-458.
• Karagöz, K. (2007). Türkiye’de Doğrudan Yabancı Yatırım Girişlerini Belirleyen Faktörler: 1970-2005. Journal of Yasar University, 2(8), 927-948.
• Koyuncu, F.T. (2010). Türkiye’de Seçilmiş Makroekonomik Değişkenlerin Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları Üzerindeki Etkisinin Yapısal Var Analizi: 1990-2009 Dönemi. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 2(1), 55-62.
• Krol, R. (2018). Does Uncertainty Over Economic Policy Harm Trade, Foreign Investment, and Prosperity?, Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=3169563, 1-23.
• Kula, F. (2003). Uluslararası Sermaye Hareketlerinin Etkinliği: Türkiye Üzerine Gözlemler. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4(2), 141-154.
• Ngendakumana, L. and Kaseke, C. (2015). An Analysis of Factors Affecting Foreign Direct İnvestment in Zimbabwe (1980-2011). Academic Research International, 6(2), 114-127.
• Nguyen, T. T. T., Pham, B. T. and Sala, H. (2022). Being An Emerging Economy: To What Extent Do Geopolitical Risks Hamper Technology and FDI Inflows?. Economic Analysis and Policy, 74, 728-746.
• Nur, H.B. and Dilber, İ. (2017). Gelişmekte Olan Ülkelerde Doğrudan Yabancı Yatırımları Belirleyen Temel Unsurlar. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32(2), 15-45.
• Özcan, B. and Arı, A. (2010). Doğrudan Yabancı Yatırımların Belirleyicileri Üzerine Bir Analiz: OECD Örneği. Ekonometri ve İstatistik E-Dergisi, 12, 65-88.
• Phillips, P. C. B. and Perron, P. (1988). Testing For A Unit Root in Time Series Regression. Biometrika, 75, 335-346.
• Rădulescu, M. and Druica, E. (2014). The Impact of Fiscal Policy on Foreign Direct Investments. Empiric Evidence from Romania. Economic Research-Ekonomska Istraživanja, 27(1), 86-106.
• Schneider, F. and Frey, B.S. (1985). Economic and Political Determinants of Foreign Direct Investment. World Development, 13(2), 161-175.
• Susam, N. (2008). Doğrudan Yabancı Yatırımlardaki Gelişmeler ve Bu Yatırımlar İçin Belirleyici Unsurlar: Türkiye Bulguları. Akademik İncelemeler Dergisi, 3(2), 43-67.
• Topallı, N. (2016). Doğrudan Sermaye Yatırımları, Ticari Dışa Açıklık ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye ve BRICS Ülkeleri Örneği. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 17(1), 83-95.
• Xin, M. (2011). The VIX Volatility Index. Diva Portal https://www.diva- portal.org/smash/get/diva2:417612/FULLTEXT01.pdf
• Whaley, R.E. (2000). The Investor Fear Gauge. Journal of Portfolio Management, 26, 12-17.
• Yapraklı, S. (2006). Türkiye’de Doğrudan Yabancı Yatırımların Ekonomik Belirleyicileri Üzerine Ekonometrik Bir Analiz. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(2), 23-48.
• Yalçınkaya, Ö. (2019). Küresel Ekonomik, Politik ve Jeopolitik Belirsizliklerin Makroekonomik Etkileri: Türkiye Ekonomisi Üzerine SVAR Analizi. Journal of Yaşar University, 14(53), 56-73.
• Yanfeng, W. (2013). The Dynamic Relationships Between Oil Prices and The Japanese Economy: A Frequency Domain Analysis. Review of Economics & Finance, 3, 57-67.
• Yao, F. and Hosoya, Y. (2000). Inference on One-Way Effect and Evidence in Japanese Macroeconomic Data. Journal of Econometrics, 98(2), 225–255.
• Zeren, F. and Ergun, S. (2010). AB’ye Doğrudan Yabancı Yatırım Girişlerini Belirleyen Faktörler: Dinamik Panel Veri Analizi. Business and Economics Research Journal, 1(4), 67-83.