Zihinsel Engelli Çocukların Annelerinde Depresyon,Anksiyete ve Stresle Başa Çıkma Tutumları

Yıl 2013, Cilt: 14 Sayı: 1, 30 - 39, 01.04.2013

Sevgi Şengül Hayriye Baykan

Öz

Objective: This study is planned in order to assess the depression, anxiety and stres coping strategies of the mothers whose children are mentally-disabled Material and Methods: 50 patients among the mothers of mentally-disabled children and 50 controls among the mothers of healthy children, were involved in the study. The Structured Clinical Interview for DSM-IV Axis I Disorders (SCID-I) was used to assess current psychiatric disorders. Hamilton Depression Rating Scale (HAM-D) and Hamilton Anxiety Rating Scale (HAM-D) were applied. Besides, Stress Coping Strategies Scale (COPE) was applied in order to assess the patients’ strategies of coping with problems. Results: The median score (minumum-maximum) which they got from Hamilton Depression Rating Scale is 6 which is evaluated statistically-significant compared to the score of the control group of which score is 4.5 . The median score which the patients got from Hamilton Anxiety Rating Scale is 7.0 which is evaluated statisticallysignificant compared to the score of control group of which score is 5.0 . It is found out that the patients involved in the study use denial and behavioral ignorance more than the control group when they are assessed according to their strategies of coping with problems. Conclusion: Families are mostly inadequate in the process of coping with this dense, stressful and long-term problem and they have some different behavioral and emotional problems. Therefore, it is important to support the families, especially the mothers who give primary care to the child

Anahtar Kelimeler

Handicapped children; mother; depression; stres coping strategies

Zihinsel Engelli Çocukların Annelerinde Depresyon,Anksiyete ve Stresle Başa Çıkma Tutumları

Öz

Amaç: Bu çalışma, zihinsel engelli çocuğu olan annelerin depresyon, değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. anksiyete Gereç ve Yöntem: Çalışmaya zihinsel engelli çocuk anneleri arasından 50 ve kontrol olarak sağlıklı çocuk annesi 50 kişi alınmıştır. Tüm katılımcılarla psikiyatrik görüşme yapılmış, ilk görüşmede DSM-IV Eksen-I Bozuklukları için Yapılandırılmış Klinik Görüşme (SCID-I) kullanılarak katılımcılarda psikiyatrik bozukluk varlığı araştırmacılar tarafından değerlendirilmiştir. Her katılımcıya Hamilton Depresyon Derecelendirme Ölçeği (HAM-D) ve Hamilton Anksiyete Değerlendirme Ölçeği (HAM-D) uygulanmıştır. Ayrıca katılımcılara sorunla başa çıkma tutumlarını değerlendirmek için Başa Çıkma Tutumları Ölçeği (COPE) yapılmıştır. Bulgular: Zihinsel engelli çocuk annelerinin Hamilton Depresyon Derecelendirme Ölçeği’nden aldıkları puanların ortancası (en düşük-en yüksek) 6.0 , kontrol grubunun ise (en düşük- en büyük) 4.5 olup aradaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0.05). Zihinsel engelli Değerlendirme Ölçeği’nden aldıkları puanların ortancası (en düşük -en büyük) 7.0 , kontrol grubunun ise 5.0 olup istatistiksel olarak anlamlı derecede farklı bulunmuştur (p<0.05). Çalışmaya katılan anneler sorunla başa çıkma tutumlarına davranışsal olarak boş vermeyi zihinsel engelli çocuk annelerinin, kontrol grubundaki annelere göre daha çok kullandıkları bulunmuştur. Sonuç: Aileler bu yoğun stresli, uzun süreli sorunla baş etmede çoğunlukla yetersiz kalmakta ve çeşitli davranışsal ve duygusal sorunlar yaşamaktadırlar. Bu nedenle ailelerin özelikle de çocuğa primer bakım veren annelerin desteklenmesi önemlidir

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Bilal E, Dağ İ. Egitilebilir Zihinsel Engelli Olan ve Olmayan Çocukların Annelerinde Stres, Stresle Başa Çıkma ve Kontrol Odağının Karşılaştırılması. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 2005;12(2):56-68.
• Uguz S, Toros F, İnanç BY, Çolakkadıoğlu O. Zihinsel ve/veya Bedensel Engelli Çocukların Annelerinin Anksiyete, Depresyon ve Stres Düzeylerinin Belirlen- mesi. Klinik Psikiyatri 2004;7:42-7.
• Hanson MJ, Hanline MF. Parenting a Child with a Disabilities:a Longitudinal Study of Parental Stress and Adaptation. J Early Intervention 1990;14(3):234
• Friedrich WN, Wilturner LT, Cohen DS. Coping Resources and Parenting Mentally Retarded Children. Am J Ment Defic 1985;90(2):130-9.
• Dyson LL. Families of Young Children with Handicaps: Parental Stress and Family Functioning. Am J Ment Retard 1991;95:623-9.
• Dyson LL. Fathers and Mothers of School-Aged Children with Developmental Disabilities: Parental Stress, Family Functioning and Social Support. Am J Ment Retard 1997;102:267-79.
• Clubb RL. Chronic Sorrow: Adaptation Patterns of Parents with Chronically Ill Children. Pediatric Nursing 1991;17(5):461- 5.
• Çavuşoğlu H. Kronik Hastalıklı Çocuğu Olan Ailelerin Yaşadıkları Güçlükler. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 1996;3(3):130-8.
• Shapiro J. Family Reactions and Coping Strategies in Response to the Physically Ill or Handicapped Child: A Review. Soc Sci Med 1983;17(14):913-31.
• Özsenol F, Isıkhan V, Ünay B, Aydın Hİ, Akın R, Gökçay E. Engelli Çocuğa Sahip Ailelerin Aile İşlevleri- nin 2003;45(2):156-64. Gülhane Tıp Dergisi
• Dönmez N, Bayhan P, Artan İ. Engelli Çocuğa Sahip Ailelerin Beklentileri ve Endişe Duydukları Konuların İncelenmesi. Sosyal Hizmetler Dergisi 2000;11:16-24.
• Cummings ST, Bayley HC, Rie HE. Effect of the Child’s Deficiency on the Mother: A Study of Mothers of Mentally Retarded, Chronically Ill and Neurotic Chidren. American Journal of Orthopsychiatry 1996;36(4):595-608.
• Minnes PM. Family Resources and Stress Associated with Having a Mentally Retarded Child. Am J Ment Retard 1988;93(2):184-92.
• Kazak AE. Families with Disabled Children: Stresd and Social Networks in Three Samples, Journal of Abnormal Child Psychology 1987;15(1):137-46.
• Akçakın M, Erden G. Otizm Tanısı Konmuş Çocuk- ların Anne Babalarındaki Ruhsal Belirtiler. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 2001;8(1):2-10.
• Ağargün MY, Beşiroğlu L, Kıran ÜK, Özer ÖA, Kara H. COPE (Başa Çıkma Tutumlarını Değerlendirme Ölçeği): Psikometrik Özelliklere İlişkin Bir Ön Çalışma. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2005;6(4):221-6.
• Hiçdurmaz D. Hemodiyaliz ve Sürekli Ayaktan Periton Diyalizi Uygulanan Hastaların Stresle Baş Etme Biçimlerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 200 Aydemir Ö, Köroğlu E. Psikiyatride Kullanılan Klinik Ölçekler. 2006.
• First MB, Spitzer RL, Gibbon M, Williams JBW. Structured Clinical Interview for DSM-IV Axis I Disorders, Clinician Version (SCID/CV). Washington DC: American Psychiatric Pres, Inc, 1997.
• Özkükçügil A, Aydemir Ö, Yıldız M, Danacı AE, Köroğlu E. DSM-IV Eksen I Bozuklukları İçin Yapılandı- rılmış Klinik Görüşmenin Türkçe’ye Uyarlanması ve Güvenilirlik Çalışması. İlaç ve Tedavi Dergisi 1999;12:233-6.
• Williams JBW. A Structured İnterview Guide for Hamilton Depression Rating Scale. Arch Gen Psychiatr 1978;45:742-7.
• Akdemir A, Örsel S, Dağ İ, Türkçapar H, İşcan N, Özbay H. Hamilton Depresyon Derecelendirme Ölçeği (HDDÖ)’nin Geçerliği, Güvenilirliği ve Klinikte Kullanı- mı. Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi 1996;4(4):251-9.
• Hamilton M. The assessment of Anxiety States by Rating. Br J Med Psychol 1959;32:50-5.
• Yazıcı MK, Demir B, Tanrıverdi N, Karaağaoğlu E, Yolaç P. Hamilton Anksiyete Değerlendirme Ölçeği, Değerlendiriciler Arası Geçerlik ve Güvenilirlik Çalış- ması. Türk Psikiyatri Dergisi 1998;9(2):114-7.
• Carver CS, Scheier MF, Weintraub JK. Assessing Coping Strategies: A Theoretically Based Approach. J Pers Soc Psychol 1989;56(2):267-83.
• Akkök F, Aşkar P, Karancı N. Özürlü Bir Çocuğa Sahip Anne Babalardaki Stresin Yordanması. Özel Eğitim Dergisi 1992;1(2):8-12.
• Miller AC, Gordon RM, Daniele RJ, Diller L. Stress, Appraisal and Coping in Mothers of Disabled and Nondisabled 1992;17(5):587-605. J Pediatr Psychol
• Toros F. Zihinsel ve/veya Bedensel Engelli Çocuk- ların Annelerinin Anksiyete, Depresyon, Evlilik Uyu- munun ve Çocuğu Algılama Şeklinin Değerlendirilme- si. T. Klin Psikiyatri 2002;3(2):45-62.
• Yıldırım F, Conk Z. Zihinsel Yetersizliği Olan Çocuğa Sahip Anne/ Babaların Stresle Başa Çıkma Tarzları ve Depresyon Düzeylerine Planlı Eğitimin Etkisi. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2005;9(2):1-10.
• Goldberg S, Marcovitch S, MacGregor D, et al. Family Responses to Developmentally Delayed Preschoolers: Etiology and the Father’s Role. Am J Ment Defic 1986;90(6):610-17.
• Pelchat D, Ricard N, Bouchard JM, et al. Adaptation of Parents in Relation to Their 6-Month- Old Infant’s Type of Disability. Child: Care, Health and Development 1999;25(5):377-97.
• Matthews KA, Siegel JM, Kuller LH, ThompsonM, Varat M. Determinants of Decisions to Seek Medical Treatment by Patients with Acute Myocardial Infarction 1983;44(6):1144-56. J Symptoms. Pers Soc. Psychol