Romatoid Artritli Hastalarda Uyku Kalitesinin Değerlendirilmesi

Yıl 2009, Cilt: 10 Sayı: 1, 33 - 39, 01.04.2009

Sibel Kiper Nihal Sunal

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Romatoid Artritli Hastalarda Uyku Kalitesinin Değerlendirilmesi

Öz

Giriş ve Amaç: Kronik inflamatuvar eklem hastalıklarından biri olan Romatoid Artrit, etiyolojisi tam olarak bilinmeyen ve başlıca sinoviyal eklemleri tutan, tüm ırk ve etnik gruplarda görülebilen, ciddi deformite ve sakatlıklara yol açabilen sistemik bir hastalıktır. Bu çalışma, Romatoid Artrit(RA) hastalarında uyku kalitesini değerlendirmek amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Araştırma, Ağustos 2007- Aralık 2007 tarihleri arasında Konya Meram Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde Romatoloji polikliniğine gelen RA tanısı almış 150 hasta ve sağlıklı 150 kontrol grubu üzerinde uygulanmıştır. Veri toplama aracı olarak, Pittsburg Uyku Kalitesi Ölçeği ve araştırmacı tarafından hazırlanan hasta tanıtım formu kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde sayı, yüzde, ortalama, standart sapma, Ki-kare testi, Student t testi, One-way Anova ve Tukey- post hoc analiz yöntemleri uygulanmıştır. Bulgular: Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, uyku sorunu yaşayan RA'li hastaların toplam PUKİ puanı 10.42 + 3.65, kontrol grubunun ise toplam PUKİ puanı 5.28 + 3.43'tür. Buna göre RA hastalarının kontrol grubuna göre uyku kalitelerinin kötü olduğu saptanmıştır. Çalışma kapsamındaki RA'li bireylerin cinsiyet, medeni durum, eğitim düzeyi, meslek, aylık gelir, egzersiz yapma, sigara içme ve eşlik eden hastalık değişkenleri ile uyku kalitesi bileşenleri arasında anlamlı bir ilişki bulunurken(p < 0.05); yaş, alkol kullanma, hastalık yılı, ilaç kullanma, kontrollere gelme ve destek kişilerin varlığı değişkenleriyle uyku kalitesi bileşenleri arasındaki ilişki ise anlamsız bulunmuştur(p>0.05). Sonuç: Romatoid artritli hastaların uyku kalitesinin kötü olduğu ve uyku kalitesini olumsuz etkileyen bazı faktörlerin bulunduğu saptanmış olup, hemşirelerin hastaların uyku düzeni alışkanlıklarını ve uyku sorununa neden olabilecek fiziksel ve psiko sosyal sorunları değerlendirmeleri ve buna yönelik girişimlerde bulunmaları önerilmiştir

Anahtar Kelimeler

Romatoid Artrit, uyku sorunu, uyku kalitesi, hemşirelik

Kaynakça

• Holber P. Rheumatoid arthritis: history.
• Rheumatology. İkinci baskı. Klippel JH, Dieppe PS(eds). Mosby, London, 1998; 306-308
• Zvaifler NJ. Etiology and Pathogenesis of Rheumatoid Arthritis: Arthritis and Allied Conditions. Onikinci Baskı. Mc Carty DJ, Kopman WJ(eds). Lea and Febiger, Pennsylvania, 1993; 723- 736.
• Wong J., Romey D., Singh G. Long-term Morbidity, Mortality and Economics of Rheumatoid Arthritis. Arthritis & Rheumatısm,2001; 44: 2746-2749.
• Symmons D.P. Looking back: Rheumatoid Arthritis - Etiology, Occurrence and Mortality. Rheumatology, 2005; 44: 14-17.
• Wildier RL.(1993). Rheumatoid Arthritis,
• epidemiology, pathology and pathogenesis. In: Schumcher RH(eds). Primer on the Rheumatic Diseases. Arthritis Foundation, Atlanta, 1993; 86-89.
• Dugowson CE, Koepsal TD, Voigth LF, et al.Rheumatoid Arthritis In Women: Incidence rate in group-health cooperative., Seattle, Washington, 1987- 1989. Arthritis Rheum, 1991; 34: 1502-1507,
• Hamuryudan V. Romatoid Artrit. Romatolojik Hasta- lıklar Sempozyum Dizisi,2003; No: 34. s: 19-29.
• Drewes ve ark. Sleep In Rheumatoid Arthritis: A Comparison With Healthy Subjects and Studıes of Sleep/Wake Interactıons. British Journal of Rheumatology, 1998; 37: 71-81.
• Treharne GJ., Lyons AC., Hale ED., et al. Sleep disruption frequency in rheumatoid arthritis: Perceived stres predicts poor outcome over one year. Musculoskeletal Care, 2007 ; 5: 51-64.
• Bourguignan C., Labyak SE, Taibi D. Investigating Sleep Disturbances in Adults With Rheumatoid Arthritis. HolistNurs Pract, 2003; 17: 241-249.
• Eds. Pain and Sleep Disturbances With Special Reference to Fibromyalgia and Rheumatoid Arthritis. Rheumatology, 1999; 38: 1035-1044.
• Kaynak H. Uyku Uyuyamamak mı, Uyanamamak mı? Milliyet Yayınları, 2001; 53-54.
• Bixler EO, Kales A, VelaBueno A, Jacoby JA, Scarones S, Soldatos CR. Nocturnal Myoclonus and Nocturnal Myoclonic Activity in the normal population. Res Commun Chem Pathol Pharmacol, 1982; 36: 129-140.
• Uran G. Kırsal Kesimde Evde ve Huzurevlerinde Ka lan 60 Yaş Üzeri Yaşlılarda Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi İle Uyku Kalitelerinin Karşılaştırılması. Yük sek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Ankara, 2001
• Fadıloğlu Ç., İlkbay Y., Yıldırım Y. Huzurevinde Ka- lan Yaşlılarda Uyku Kalitesi. Türk Geriatri Dergisi, 2006; 9: 165-169.
• Görgülü Ü. Koah Hastalarında Uyku Kalitesinin De- ğerlendirilmesi. Bilim Uzmanlığı Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü İç Hastalıkları Anabilim Dalı. Ankara, 2003
• Şen Y. Menopoz Kadınında Uyku Kalitesinin Sap- tanması ve Uyku Kalitesini Bozan Etkenlerin Belir- lenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Afyonkocatepe Üniver- sitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Doğum ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği Dalı. Afyon, 2005
• Şekerci K. Hastanede Görev Yapan Sağlık Personeli- nin Uyku Kalitesi ve Etkileyen Faktörler. Yüksek Li- sans Tezi. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitü- sü Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Elazığ, 2005
• Karagözoğlu Ş., Çabuk S., Tahta Y., Temel F. Hasta- nede Yatan Yetişkin Hastaların Uykusunu Etkileyen Bazı Faktörler. Toraks Dergisi, 2007; 8: 234-240.
• Humm C. "Sleep Patterns in Older People", Nursing Tımes, 2001; 97; 36: 40-41.
• Chiu HF, Leung T, Lam LC, et al. (1999). Sleep problems in Chinese elderly in Hong Kong. Sleep, 1999; 22: 717-726.
• Maggi S, Langlois JA, Minicuci N, et al. Sleep complaints in community-dwelling older persons; prevalence, associated factors and reported causes. J Am Geriatr Soc, 1998; 46: 161- 168.
• Öztürk M. Hastanede Yatan Yetişkin Hastaların Uyku Gereksinimlerini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı. Adana, 2003
• Zorba E., ve ark. 65-85 Yaş Arasındaki Yaşlılarda 10 Haftalık Antreman Programının Bazı Fiziksel Uygun- luk Parametrelerine Etkisinin Araştırılması. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2004; 18: 229- 234.
• Gabriel SE, Crawson CS, Q' Fallon WM. Comorbidity in arthritis. J Rheumatol, 1999; 26: 2475- 2479.
• Keskin D., Borman P., Yağcı İ., Bodur H. Comorbidity In Patients With Rheumatoid Arthritis. J.PMRSci, 2007; 3: 76-79.