HEMŞİRELERDE İŞ DOYUMU, MESLEKİ TÜKENMİŞLİK VE YAŞAM KALİTESİ ARASINDAKİ İLİŞKİLER

Yıl 2019, Cilt: 20 Sayı: 4, 230 - 238, 21.10.2019

Yasemin Çelik , İbrahim Kılıç

https://doi.org/10.18229/kocatepetip.444706

Cited By: 14

Öz

AMAÇ: Bu araştırmada, hemşirelerin iş doyumu, mesleki tükenmişlik düzeyleri ve yaşam kalitelerinin belirlenerek, aralarındaki ilişkinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

GEREÇ VE YÖNTEM: Bu çalışmanın evreni Afyon Kocatepe Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi’nde görev yapan hemşirelerden oluşmakta olup, dört bölümden oluşan anket, örneklem grubunu oluşturan 171 hemşireye uygulanmıştır. Ölçeklerde Minnesota İş Doyum ölçeği, Maslach Tükenmişlik Ölçeği ve Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalitesi Ölçeği- Kısa Formu (WHOQOL-BREF) yer almaktadır. Verilerin analizinde betimsel istatistiklerin yanı sıra parametrik testler (bağımsız örneklemler için t testi, tek faktörlü varyans analizi) ve Pearson Korelasyon analizi kullanılmıştır.

BULGULAR: Hemşirelerin genel iş doyum düzeyi ortalaması x=3.15 olup, mesleki tükenmişlik düzeyleri ortalaması x=2.60 ve yaşam kalitesi ortalaması ise x=3.47 olarak hesaplanmıştır. Ayrıca, hemşirelerin genel iş doyumu ve mesleki tükenmişlik düzeyi; medeni durum, yaş, çalışma süresi, çalışma şekli ve çalışılan yere göre anlamlı farklılıklar göstermiştir.

SONUÇ: Yapılan çalışmada, iş doyumu arttıkça mesleki tükenmişliğin düştüğü, iş doyumu arttıkça yaşam kalitesinin arttığı ve mesleki tükenmişlik arttıkça yaşam kalitesinin azaldığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hemşire, İş doyumu, Mesleki tükenmişlik

THE RELATIONSHIPS BETWEEN JOB SATISFACTION, PROFESSIONAL BURNOUT AND QUALITY OF LIFE IN NURSES

Öz

OBJECTIVE: In this research, it was aimed to examine the relationships between job satisfaction, professional burnout and quality of life of nurses.

MATERIAL AND METHODS: The population of this research consists of nurses working in Afyon Kocatepe University Research and Practice Hospital and the questionnaire consisting of four parts was applied on 171 nurses constituting the sample group. Minnesota Job Satisfaction Scale, Maslach Burnout Scale and World Health Organization Quality of Life Scale-Short Form (WHOQOL-BREF) were included in the scales. In the analysis of the data, descriptive statistics as well as parametric tests (independent samples t test, variance analysis - one way ANOVA-) and Pearson Correlation analysis were used.

RESULTS: The average level of job satisfaction of the nurses was x=3.15, the average level of occupational burnout was x=2.60 and the average of the quality of life was x=3.47. In addition, general job satisfaction level of nurses, burnout level showed significant differences according to marital status, age, duration of work, type of work and work place.

CONCLUSIONS: The study results show that as job satisfaction increases, professional burnout decreases and quality of life increases. In addition, as professional burnout increases, the quality of life decreases.

Anahtar Kelimeler

Nurse, Job satisfaction, Quality of life

Kaynakça

• KAYNAKLAR1. Hombrados-Mendieta I, Cosano-Rivas F. Burnout, Workplace Support, Job Satisfaction And Life Satisfaction Among Social Workers İn Spain: A Structural Equation Model. International Social Work. 2013; 56(2): 228-46.
• 2.Aksoy N, Polat C. Akdeniz Bölgesindeki Bir İlde Üç Farklı Hastanenin Cerrahi Birimlerinde Çalışan Hemşirelerin İş Doyumu Ve Etkileyen Faktörler. Hemşirelikte Eğitim Ve Araştırma Dergisi.2013;10: 45-53.
• 3. Kılıç N. Sağlık Çalışanlarında Mobbing Algısı Ve İş Doyumunun Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Cumhuriyet Üniversitesi, 2013.
• 4. Tarcan GY, Tarcan M, Top M. An Analysis Of Relationship Between Burnout And Job Satisfaction Among Emergency Health Professionals. Total Quality Management & Business Excellence. 2016: 1-185.
• 5. Demiral Y. Sağlık Çalışanlarında İş Gerilimi İş Doyumu Ve Mesleksel Riskler. Mesleki Sağlık Ve Güvenlik Dergisi. 2015; 7(28): 35-40.
• 6. Khamlub S, Sarker Mab, Hirosawa T, Outavong P, Sakamoto J. Job Satisfaction Of Health-Care Workers At Health Centers İn Vientiane Capital And Bolikhamsai Province, Lao Pdr. Nagoya Journal Of Medical Science. 2013; 75(3-4): 233-41.
• 7. Hakanen Jj, Schaufeli WB. Do Burnout And Work Engagement Predict Depressive Symptoms And Life Satisfaction? A Three-Wave Seven-Year Prospective Study. Journal Of Affective Disorders. 2012; 141(2): 415-24.
• 8. World Health Organization (Who). Whoqol-Bref İntroduction, Administirationscoring And Generic Version Of The Assessment, Field Trial Version. Geneva: Who, Programme On Mental Health. Http://Www.Who.İnt/Mental_Health/Media/En/76.Pd F. 1996. Erişim Tarihi: 9.06.2018
• 9. Kıvanç Ç. Sağlık Çalışanlarının Yaşam Kalitesi. Yüksek Lisans Tezi. Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. 2016.
• 10. Nea (National Education Asociation). Sampling And Statistic Handbook For Surveys İn Education. 1965. National Education Asociation Press. Washington.
• 11. Özdamar K. Spss İle Biyoistatistik. 4.Baskı. Kaan Kitabevi. Eskişehir:2001.
• 12. Sekaran U. Research Methods For Business. John Wiley High Education Yayınları. New York:2003.
• 13. Süloğlu A. Diyaliz Merkezlerinde Çalışan Doktor Ve Hemşirelerde Tükenmişlik Sendromu. Uzmanlık Tezi, T.C. Sağlık Bakanlığı Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim Ve Araştırma Hastanesi. 2009.
• 14. Maslach C, Schaufeli WB, Leiter MP. Job Burnout Annual Reviw Of Psychology. 2001;52:397-422.
• 15. Derin N. Devlet Hastanelerinde Çalışan Sağlık Personelinin İş Doyum Düzeyleri Ve Etkileyen Faktörler. Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı Psikiyatri Hemşireliği Bilim Dalı, 2007.
• 16. Spector PE. Job Satisfaction: Application, Asssessment, Cause And Consequences. Thousand Oaks: Sage Publications.1997.
• 17. Weıss DJ, Dawıs RW, England GW, Lofquist LH. Manual For The Minnesota Satisfaction Quesitionnaire. 1967. Erişim Tarihi: 05.05.2018.
• 18. Karadağ E, Başaran A, Korkmaz T. İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Algıladıkları Liderlik Biçimleri İle İş Doyumları Arasındaki İlişki. Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2009;12 (21): 32-45.
• 19. Kavlu İ, Pınar R. Acil Servislerde Çalışan Hemşirelerin Tükenmişlik Ve İş Doyumlarının Yaşam Kalitesine Etkisi. Turkiye Klinikleri J Med Sci. 2009;29(6):1543-55.
• 20. Aydın R, Kutlu Y. Hemşirelerde İş Doyumu Ve Kişilerarası Çatışma Eğilimi İle Olan İlişkisini Belirleme. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2001;5(2): 37-45.
• 21. Söyük S. Örgütsel Adalet İniş Tatmini Üzerine Etkisi Ve İstanbul İlindeki Özel Hastanelerde Çalışan Hemşirelere Yönelik Bir Çalışma. Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, İşletme Yönetimi Ve Organizasyon Bilim Dalı, 2007.
• 22. Piyal B, Piyal B, Yavuz İ, Yavuz A. Factors Affecting Job Satisfaction Of Social İnsurance İnstitution's Ankara Education Hospital's Health Care Workers. Kriz Dergisi.2002; 10(1): 45-56.
• 23. Gülseren Ş., Karaduman E., Kültür S. Hemşire Ve Teknisyenlerde Tükenmişlik Sendromu Ve Depresif Belirti Düzeyi. Kriz Dergisi. 2000;8(1): 27-38.
• 24. Özbaş A, Bolol N, Solmaz Ş, Çavdar İ, Akyolcu N, Urhan S, Yıldız L. Kulak Burun Boğaz Kliniğinde Çalışan Hemşirelerde Tükenmişlik. İ.Ü.F.N. Hem Derg. 2006;14(56): 41-48.
• 25. Taormina RJ, Law CM. Approaches To Preventing Burnout: The Effects Of Personal Stress Management And Organizational Socialization. Journal Of Nursing Management. 2002;8(2):89-99.
• 26. Yıldırım A, Hacıhasanoğlu R. Sağlık Çalışanlarında Yaşam Kalitesi ve Etkileyen Değişkenler. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi 2011; 2:61-68.
• 27. Işıklı B, Kalyoncu C, Arslantaş D. Eskişehir Mahmudiye’de 35 Yaş ve Üzeri Kişilerde Yaşam Kalitesi. Toplum Hekimliği Bülteni. 2007; 26:7-12.
• 28. Borglin G, Jakobsson U, Edberg A, Hallberg I R. Selfreported Health Complaints And Their Prediction Of Overall And Health-Related Quality Of Life Among Elderly People. International Journal Of Nursing Studies. 2004; 1-12.
• 29. Avcı K, Pala K. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesinde çalışan Araştırma Görevlisi ve Uzman Doktorların Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2004; 30:81-85.
• 30. Aydın P, Günay T, Baydur H, Şimşek H. İzmir’de Yarı Kentsel Bir Bölgede 45-59 Yaş Kadınlarda Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi. Tıp Araştırmaları Dergisi. 2012; 10: 88-93.
• 31. Arıkan F, Gökçe Ç, Özer ZC, Köksal CD. Job Satisfaction and Nursing. Nursing Forum. 2006; 1(1):4-10.
• 32. Ergin C. Bir İş Doyumu Ölçümü Olarak İş Betimlemesi Ölçeği: Uyarlama, Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması. Türk Psikoloji Dergisi. 1997;12:25-36.
• 33. Ünal S, Karlıdağ R, Yoloğlu S. Hekimlerde Tükenmişlik Ve İş Doyumu Yaşam Doyumu Düzeyleri İle İlişkisi. Klinik Psikiyatri. 2001;4:113-118.
• 34. Ingersoll GI, Olsan T, Drew-Cates J, Devinney BC, Davies J. Nurses Job Satisfaction, Organizational Commitment and Career Intent. Jona. 2002; 32(5): 250-263.
• 35. Shields MA, Ward M. Improving Nurse Retention İn The National Health Service İn England: The İmpact Of Job Satisfaction On İntentions To Quit. Journal Of Health Economics. 2001;20:677-701. Http://Dx.Doi.Org/10.1016/S0167-6296(01)00092-3
• 36. Zeytinoğlu IU, Denton M, Davies S, Bauman a, Blythe J, Boos L. Deteriorated External Work Environment, Heavy Work Load And Nurses Job Satisfaction And Turnover Intention. Canadian Public Policy- Analyse De Politiques. 2007;33:32-47.
• 37. Akbal EY, Özer Y, Baltaş Z. Yoğun Bakımda Çalışan Hemşirelerin Stres Düzeyleri Ve Stresin Hemşireler Üzerindeki Etkileri. Yoğun Bakım Hemşireleri Dergisi.2001;5(2):70-79.
• 38. Yıldız N, Kanan N. Yoğun Bakım Ünitelerinde Çalışan Hemşirelerde İş Doyumunu Etkiyen Faktörler. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi. 2005;9(1-2):8-13.
• 39. Aytekin A, Kurt F. Yenidoğan Yoğun Bakım Kliniği’nde Çalışan Hemşirelerde İş Doyumu Ve Etkileyen Faktörler. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hast. Dergisi. 2014;4(1):51-58 Doi:10.5222/Buchd.2018.051
• 40. Cimete G, Gencalp Ns, Keskin G. Qualityof Life And Job Satisfaction Of Nurses. Journal Of Nursing Care Quality. 2003;18(2):151-158.
• 41. Taycan O, Kutlu L, Çimen S, Aydın N. Bir Üniversite Hastanesinde Çalışan Hemşirelerde Depresyon Ve Tükenmişlik Düzeyinin Sosyo-Demografik Özelliklerle İlişkisi. Anatolian Journal Of Psychiatry. 2006;7, 100-108.
• 42. Tunç T. Doktor Ve Hemşirelerde Tükenmişlik İle Rol Çalışması Ve Rol Belirsizliği Arasındaki İlişki: Bir Üniversite Hastanesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2008.
• 43. Maslach C, Jackson SE. The Role And Family Variables İn Burnout. Sex Roles. 1985;12(7- 8):837-50.
• 44. Barutçu E, Serinkan C. Günümüzün Önemli Sorunlarından Biri Olarak Tükenmişlik Sendromu Ve Denizli’de Yapılan Bir Araştırma. Ege Academic Review. 2008;8(2): 541-561.
• 45. Yeşil A, Ergün Ü, Amasyalı C, Er F. Çalışanlar için yaşam kalitesi ölçeği Türkçe uyarlaması geçerlik ve güvenilirlik çalışması. Nöropsikiyatri Arşivi. 2010;47:111-7.
• 46. Chien LY, Lo LH, Chen CJ, Chen YC. Quality of life among primary caregivers of Taiwanese children with brain tumor. Cancer Nurs. 2003;26:305- 11.
• 47. Diri MS, Kıral E. Ortaokul Öğretmenlerinin İş Doyumlarının Mesleki Tükenmişlik Düzeylerine Etkisi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2016; 39 : 125-149. ISSN:1302-8944.
• 48. Chu CH, Wodchıs WP &Mcgılton KS. Journal of Nursing Management. 2014; 22:553-562.
• 49. Parsons SK, Simmons WP, Penn K, Furlough M. Determinants of Satisfaction and Turnover Among Nursing Assistants. The Results of a Statewide Survey. Journal of Gerontological Nursing. 2003; 29:51–58.
• 50. Çam O, Yıldırım S. Hemşirelerde İş Doyumu Ve Etkileyen Faktörler (Derleme). Turkiye Klinikleri J Nurs Sci. 2010;2(1):64-70