ÜÇÜNCÜ BASAMAK HASTANELERDE ORTOPEDİ VE TRAVMATOLOJİ BÖLÜMÜNDE SIK KULLANILAN BİLGİLENDİRİLMİŞ ONAM (RIZA) FORMLARININ OKUNABİLİRLİĞİ YETERLİ Mİ ?

Yıl 2025, Cilt: 26 Sayı: 4, 295 - 299, 13.10.2025

Recep Altın , Bilge Kağan Yılmaz

https://doi.org/10.18229/kocatepetip.1592934

Öz

AMAÇ: Ameliyatlardan önce hasta ve doktoru arasında aydınlatılmış onam formları adeta bir sözleşmedir. Onam formları hasta tarafından okunabilir ve anlaşılabilir olmalıdır. Okunabilirlik düzeyi tüm metinler için anlaşılabilirlik açısından önem arz etmektedir. Bu çalışmada üçüncü basamak bir hastanede alınan ortopedik cerrahi onam formlarının okunabilirlik düzeyini araştırdık.
GEREÇ VE YÖNTEM: Üçüncü basamak tıp fakültesi hastanesinde, Ortopedik cerrahi öncesi kullanılan 28 tane onam formlarının kelime, hece, harf ve karakter sayıları tespit edildi. Ateşman ve Bezirci-Yılmaz formülleri ile okunabilirlik puanları tespit edildi. İstatistiksel analizler SPSS 26.0 paket programı kullanılarak yapıldı.
BULGULAR: Ateşman ölçeğine göre OP=51,35 ± 4,62 ve Bezirci-Yılmaz ölçeğine göre OP= 11,16 ± 1,81 olarak ölçülmüştür. Ateşman ölçeğine göre onamların okunabilirliği için lise seviyesi 11-12 yıllık eğitim gerekmekteyken, Bezirci-Yılmaz ölçeğine göre ortaöğretim (lise) düzeyinde eğitim gerekmektedir.
SONUÇ: Üçüncü basamak hastanelerde kullanılan ortopedik cerrahi onam formlarının lise eğitim düzeyinde birikim gerektirecek durumda olduğu saptandı. Türkiye'deki ortalama okuma yılı olan yaklaşık 6 yıllık eğitim gerektiren düzeye bu onam formlarını sadeleştirilmesini öneriyoruz.

Anahtar Kelimeler

Ortopedi ve Travmatoloji , Onam Formu , Okunabilirlik Düzeyi

IS THE READABILITY OF INFORMED CONSENT FORMS COMMONLY USED IN ORTHOPAEDICS AND TRAUMATOLOGY DEPARTMENTS IN TERTIARY HOSPITALS SUFFICIENT ?

Öz

OBJECTIVE: Informed consent forms are almost a contract between the patient and his/her physician before surgery. Consent forms should be readable and understandable by the patient. The level of readability is important for understandability of all texts.In this study, we investigated the readability level of orthopaedic surgical consent forms obtained in a tertiary care hospital.
MATERIAL AND METHODS: The number of words, syllables, letters and characters in 28 consent forms used before orthopedic surgery in a tertiary medical faculty hospital were determined. Readability scores were determined with Ateşman and Bezirci-Yılmaz formulae. Statistical analyses were performed with SPSS 26.0 package programme.
RESULTS: RS=51.35 ± 4.62 according to Ateşman scale and RS= 11.16 ± 1.81 according to Bezirci-Yılmaz scale. According to Ateşman scale, 11-12 years of high school level education is required for the readability of consents, while according to Bezirci-Yılmaz scale, secondary (high school) level education is required.
CONCLUSIONS: It was determined that orthopedic surgery consent forms used in tertiary hospitals required high school education level knowledge. We recommend that these consent forms be simplified to the level that requires approximately 6 years of education, which is the average number of years of education in Turkey.

Anahtar Kelimeler

Orthopaedics and Traumatology , Consent Form , Readability Level

Kaynakça

• 1. Goldbort R. Readable writing by scientists and researchers. J Environ Health. 2001;63(8):40–1.
• 2. Philipson SJ, Doyle MA, Gabram SG, Nightingale C, Philipson EH. Informed consent for research: a study to evaluate readability and processability to effect change. J Investig Med. 1995;43(5):459–67.
• 3. Walsh TM, Volsko TA. Readability Assessment Of Internet-Based Consumer Health İnformation. Respir Care. 2008;53(10):1310–5.
• 4. Flesch R. A New Readability Yardstick. J Appl Psychol. 1948;32(3):221–33.
• 5. Ateşman E. Türkçede Okunabilirliğin Ölçülmesi. Dil Dergisi. 1997; P. 71–4.
• 6. Bezirci B, Yılmaz E, Kel A. Metinlerin Okunabilirliğinin Ölçülmesi Üzerine Bir Yazılım Kütüphanesi Ve Türkçe İçin Yeni Bir Okunabilirlik Ölçütü. Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fen ve Mühendislik Dergisi. 2010;12(3):49–62.
• 7. Sarı A, Dizen Kazan E. How Readable Are Antihypertensive Drug İnserts? Journal of Health Sciences Medicine. 2023;6(2):273-6.
• 8. Dural I E. Are Consent Forms Used İn Cardiology Clinics Easy To Read? Archives Of The Turkish Society Of Cardiology. 2022;50(8):590-4.
• 9. Kara İ, Kökoğlu K, Şan F, Orhan İ. Türkiye’de Kbb Hastalıkları Alanında Sık Kullanılan Onam Formlarının Okunabilirliklerinin Değerlendirilmesi. Elektronik Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi Dergisi. 2020;19(2):1-8.
• 10. Sönmez MG, Kozanhan B, Özkent MS ve ark. Evaluation Of The Readability Of İnformed Consent Forms Used İn Urology: Is There A Difference Between Open, Endoscopic, And Laparoscopic Surgery? Turkish Journal Of Surgery. 2018;34(4):295-9.
• 11. Güleç M. Diş Hekimliği Fakülteleri Resmi Sitelerinde Bulunan Radyoloji Onam Formlarının Okunabilirlik Analizi: Nitel Araştırma. Türkiye Klinikleri Diş Hekimliği Bilimleri Dergisi. 2024;30(1):8-13.
• 12. Can HY, Yigit Y, Yüzbaşıoğlu E. Göz Kliniğinde Uygulanan Aydınlatılmış Onam Formları Yeterli Mi? Adli Tıp Bülteni. 2022;27(2):157-61.
• 13. Gül MC, Evaluation Of The Readability Level Of Proton Pump Inhibitors Prospectuses. Acta Medica Ruha. 2023;1(4):541-7.
• 14. Yeşilyurt ME, Karadeniz O, Gülel FE ve ark.Türkiye’de İllere Göre Ortalama ve Beklenen Okullaşma Yılı. Pamukkale Journal Of Eurasian Socioeconomic Studies. 2016;3(1):1-7.