TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNDE TARAFLARCA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI

Yıl 2024, Sayı: 1, 27 - 57, 20.12.2024

Merve Bardakçı

Öz

İş ilişkisi başlangıçta ferdi iş ilişkileri olarak doğmuş, sanayi ve teknolojinin gelişimi ile işveren ve işçi kavramları oluşmuş, işçilerin ve işverenlerin sendikalaşmasıyla da toplu iş ilişkisi meydana gelmiştir. İşçiler, haklarını koruyabilmek adına örgütlenmişler, sendikalar kurmuşlar, işveren ile çalışma koşullarını iyileştirmek adına müzakere etmeye, pazarlık yapmaya başlamışlardır. İşçilerin bu şekilde örgütlenmesi üzerine işverenler de sendika kurmaya ve sendikalara üye olmaya yönelik adımlar atmışlardır.
İşçi sendikaları ile sendika üyesi olan veya sendika üyesi olmayan işveren arasında çalışma şartları, ücret ve haklar hususunda müzakereler yapılarak sözleşmeye bağlanma gereksinimi ile toplu iş sözleşmeleri ortaya çıkmıştır. Karşılıklı ve birbirine uygun irade beyanı ile kurulan toplu iş sözleşmelerinde, sözleşme sürecindeyken değişiklik yapma gereksinimi söz konusu olabilmektedir. Çalışmamızın konusu toplu iş sözleşmesinde taraflarca değişiklik yapılması olup, konuyu tüm ayrıntıları ile incelemeyi amaçladık.

Anahtar Kelimeler

Toplu İş Hukuku, Toplu İş Sözleşmesi, Taraflarca Sonradan Değişiklik Yapılması

Etik Beyan

Çalışmanın tüm süreçlerinin araştırma ve yayın etiğine uygun olduğunu, etik kurallara ve bilimsel atıf gösterme ilkelerine uyduğumu beyan ederim.

Kaynakça

• Aktay, A. Nizamettin/ Özdemir Ertürk, Olgu, Toplu İş Hukuku, 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2022.
• Akyiğit, Ercan, Toplu İş Hukuku, 4. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2022.
• Albayrak Zincirlioğlu, Candan, Türk Toplu İş Hukukunda İşletme Toplu İş Sözleşmesi, 2. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2023.
• Arıcı, Kadir, Türk İş Hukuku-II, Toplu İş İlişkileri Hukuku, Gazi Kitabevi, Ankara, 2022.
• Birben, Erhan, Toplu İş Sözleşmesinin Yorumu ve Yorum Davası, Adalet Yayınevi, Ankara, 2022.
• Bulun Tokkaş, Sevde, Toplu İş Hukukunda Yetki Tespiti, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2019.
• Centel, Tankut, Toplu İş Sözleşmesi Özerkliğinin Hukuki Sınırları, Sicil İş Hukuku Dergisi, S. 17, 2010, 211-220, https://sicil.mess.org.tr/Media/Uploads/sicil17-211-220.pdf, Erişim Tarihi: 24.09.2024.
• Çavdar, Pelin/ Karaca, Aybüke, Türk Hukukunda Aşırı İfa Güçlüğü ve Toplu İş Sözleşmesine Uygulanabilirliği, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Prof. Dr. Bülent TAHİROĞLU'na Armağan, 2017, C. 23, S. 3, 613-642, https://dergipark.org.tr/tr/pub/maruhad/issue/36611/416641#article_cite, Erişim Tarihi: 12.10.2024.
• Çelik, Nuri/ Caniklioğlu, Nurşen/ Canbolat, Talat/ Özkaraca, Ercüment, İş Hukuku Dersleri, 36. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul, 2023.
• Doğan, Cem, Türk İş Hukuku ve Çalışma İlişkileri Alanına Uzlaştırma Kurulunun Girişi: Ta’til-i Eşgâl Kanunu Üzerine Bir Değerlendirme, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 2012, S. 31, 273-296, https://dergipark.org.tr/tr/pub/sutad/issue/26302/277216, Erişim Tarihi: 19.07.2024.
• Ekmekçi, Ömer, Toplu İş Sözleşmesinde Tarafların İradeleriyle Sonradan Değişiklik Yapılması, Çimento İşveren Dergisi, 1996, C. 10, S. 5, 13-27, https://ceis.wpenginepowered.com/wp-content/uploads/2019/10/eylul1996.pdf , Erişim Tarihi: 19.07.2024.
• Ekmekçi, Ömer/ Yiğit, Esra, Toplu İş Hukuku, Güncellenmiş 6. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2024.
• Engin, E. Murat, Toplu İş Sözleşmesinin Normatif Hükümlerinin Taraflarca Değiştirilmesi, Sicil İş Hukuku Dergisi, S. 13, 2009, 142-147, https://sicil.mess.org.tr/Media/Uploads/sicil13-142-147.pdf, Erişim Tarihi: 12.10.2024.
• Göktaş, Seracettin, Türk Hukukunda Toplu İş Sözleşmesinin Kişi Bakımından Uygulanma Alanı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2023.
• Günay, Cevdet İlhan, Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu Şerhi, Yetkin Yayınları, Ankara, 2017.
• Karakoç, Burak, Toplu İş Sözleşmesinin Sona Ermesi, Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=qVqOZFj2DwNmvdf1oGFYiMNDo5bLi1ANuBRt5LsaUhuJN7Bhyw65aG89FXM6waP1, Erişim Tarihi: 23.09.2024.
• Kılıçoğlu, Mustafa, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu Yorumu, Bilge Yayınevi, Ankara, 2013.
• Narmanlıoğlu, Ünal, İş Hukuku II, Toplu İş İlişkileri, 2. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul, 2013.
• Önsal, Naci, Toplu İş Sözleşmesi Maddeleri Üzerine Notlar, Türk Metal Sendikası Araştırma ve Eğitim Merkezi Yayınları, C. 64, Ankara, 2021.
• Özel, Halil Mert, Toplu İş Sözleşmesinin Taraflarca Değiştirilmesi, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Özel Hukuk Yüksek Lisans Tezleri Dizisi, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2023, No: 75.
• Sarğıcı, E. Yeşim, Değişen Toplu İş Sözleşmesi Düzeni ve Türkiye, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara, 2023, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=r4I1HnmXxFQovUpyAyUmxPBVVKLP75NEc4kqwj3-AdhDGw8Toq32m-zn01MXpsC1, Erişim Tarihi: 19.07.2024.
• Senyen Kaplan, E. Tuncay, Çalışma Koşullarında Değişiklik, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2022, S. 158, 341-388, http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2022-158-2030, Erişim Tarihi: 09.04.2023.
• Sevim, Özgür, Türk İş Hukukunda Toplu İş Sözleşmesi Yetkisinin Düşmesi, Lykeion Yayınları, Ankara, 2023.
• Subaşı, İbrahim, Toplu İş Sözleşmesinin Taraflarca Değiştirilmesi, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 2016, C. 74, S. 2, 989-1020, https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuhfm/issue/29863/322668, Erişim Tarihi: 09.04.2023.
• Sur, Melda, İş Hukuku Toplu İlişkiler, 6. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2017.
• Sümer, Haluk Hadi, İş Hukuku Uygulamaları, 7. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2019.
• Şahlanan, Fevzi, Toplu İş Hukuku, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2020.
• Tuncay, A. Can/ Savaş Kutsal, Burcu/ Bozkurt Gümrükçüoğlu, Yeliz, Toplu İş Hukuku, 8. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul, 2023.
• Türkoğlu, Oya; 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu Kapsamında Toplu İş Sözleşmesi Yapma Yetkisi ve Uluslararası Normlar Çerçevesinde Değerlendirilmesi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2-114, 2019, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=_A0j4qB6xDK35yD3DZjCdg&no=Nymmieorl-VGxWbJ5l-SAA, Erişim Tarihi: 19.07.2024.
• Yayvak, İrem, Toplu İş Sözleşmesinin Art Etkisi, Beta Yayınları, İstanbul, 2014.
• Yılmaz, Huriye Hilal, Toplu İş Sözleşmesinin Emredici Etkisi, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Özel Hukuk Yüksek Lisans Tezleri Dizisi, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2021, No: 44, http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/TEZ/ET001026.pdf, Erişim Tarihi: 23.09.2024.
• Yürekli, Sabahattin, Toplu İş Uyuşmazlıklarında Yüksek Hakem Kurulu Kararları, İstanbul Medeniyet Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2020, C. 5, S. 8, 113-149, https://dergipark.org.tr/tr/pub/imhfd/issue/65334/1006647, Erişim Tarihi: 09.04.2023.
• İnternet Kaynakları
• Dergipark (https://dergipark.org.tr)
• Jurix (https://www.jurix.com.tr)
• Lexpera İçtihat (https://www.lexpera.com.tr)
• Turcademy (https://ws1.turcademy.com)
• Yargıtay Karar Arama (https://karararama.yargitay.gov.tr )