HALK MÛSİKÎSİ REPERTUAR İNCELEMELERİNİN MAKAM NAZARİYESİ ARAŞTIRMALARINA YAPABİLECEĞİ KATKILAR

Yıl 2015, Sayı: 7, 1 - 27, 15.02.2016

Okan Murat Öztürk

Öz

THE POSSIBLE CONTRIBUTIONS OF THE ANALYSIS OF ANATOLIAN FOLK MUSIC REPERTORY TO THE STUDIES IN MAKAM THEORY

Öz

The repertory of Anatolian folk music has not yet been subjected to extensive

studies in terms of various makam theories. The field of the history of makam

theory, however, shows a remarkable diversity in terms of approaches and methods

used by different theoretical models. In this article, by utilizing the approach of

“Theoretical Models” developed by Öztürk (2014b), the various “modes of melodic

motion” seen in the repertory of Anatolian folk music are compared with the

descriptions in two historical models, namely “Esoteric Symbolism-based Model”

(ESM) and “Compositional Direction-based Model” (CDM). In both of the “melodyoriented”

historical models chosen for comparisons here, the description of the

typical melodies are made by specifying the basic reference points of the motion

[e.g. the beginning point (“âgâz”), the orientation style (“seyir”), the ending point

(“karar”)]. It is seen that the models use the traditional note names as a method to denote all these reference points. As a result of the comparisons, it has been found

that the folk music examples are in full compliance with the descriptions of both

historical models. Based on this study, it has been proven that the repertory of

Anatolian folk music has a lot of potential to be a very productive area for new

researches related to the concept of makam in the historical and theoretical

contexts.

Anahtar Kelimeler

Key Words: Anatolian folk music repertory, makam theory, the mode of melodic motion, theoretical models

Kaynakça

• ABDÜLBÂKİ NASIR DEDE (2006). Tetkik ü Tahkik [1794]. (Yalçın Tura, Ed.). İstanbul: Pan Yayıncılık.
• AGAYEVA, Suraya ve USLU, Recep (2008). Rûhperver: Bir XVII. Yüzyıl Müzik Teorisi Kitabı. Ankara: Ürün Yayınları. AKDOĞU, Onur (1985). “Türk Müziği Öğreniminde Makamların Açıklanmasında Yeni Yöntem”, Yayımlanmamış Bildiri, İstanbul. İstanbul Üniversitesi 5. Milletlerarası Türkoloji Kongresi.
• __________ (1991). “Türk Mûsikîsi”, Yayımlanmamış Ders Notları, İzmir: Ege Üniversitesi Türk Mûsikîsi Devlet Konservatuvarı.
• AKSU, Fatma Adile (1988). Abdülbâki Nâsır Dede ve Tedkik ü Tahkik, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• AREL, Hüseyin Sadettin (1993). Türk Mûsikîsi Nazarîyatı Dersleri. (Onur Akdoğu, Ed.). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• ARISOY, Mithat (1988). Seydî’nin El-Matlâ Adlı Eseri Üzerine Bir Çalışma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• ARSEVEN, Veysel (2004). “Halk Müziğinde Tonal-Modal Bünye (Diziler)”, İçinde Ed. S. Bulgar, Veysel Arseven (Vasili Öküzçü) 1919-1977, ss. 286-287, Ankara: Türksoy Yayınları.
• ARSLAN, Fazlı (2008). Urmiyeli Safiyüddin ve Şerefiyye Adlı Eseri. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayını. AYOMAK, Mildan Niyazi (1933-35). Nota Mecmuası. (Çeşitli sayılar).
• BARDAKÇI, Murat (1986). Maragalı Abdülkâdir ve Câmiü’l-Elhân Adlı Eseri. İstanbul: Pan Yayıncılık.
• __________ (2000). “Derviş Es-Seyyid Mehmet Emin’in Tanbur Perdeleri Risâlesi”. Mûsikîşinas, No. 4.
• __________ (2008). The Treatise of Ahmedogli Şükrullah and Theory of Oriental Music in the 15th Century. Boston. Harvard University Press. [Türkçe çevirisi: (2011). Ahmedoğlu Şükrullah. (Murat Bardakçı, Çev.). İstanbul: Pan Yayıncılık.]
• BARKER, Andrew (1984). Greek Musical Writings II: Harmonic and Acoustic Theory. Port Chester: Cambridge University Press.
• __________ (2001). Scientific Method in Ptolemy’s Harmonics. Port Chester. Cambridge University Press.
• ABDÜLBÂKİ NASIR DEDE (2006). Tetkik ü Tahkik [1794]. (Yalçın Tura, Ed.). İstanbul: Pan Yayıncılık. AGAYEVA, Suraya ve USLU, Recep (2008). Rûhperver: Bir XVII. Yüzyıl Müzik Teorisi Kitabı. Ankara: Ürün Yayınları. AKDOĞU, Onur (1985). “Türk Müziği Öğreniminde Makamların Açıklanmasında Yeni Yöntem”, Yayımlanmamış Bildiri, İstanbul. İstanbul Üniversitesi 5. Milletlerarası Türkoloji Kongresi.
• __________ (1991). “Türk Mûsikîsi”, Yayımlanmamış Ders Notları, İzmir: Ege Üniversitesi Türk Mûsikîsi Devlet Konservatuvarı.
• AKSU, Fatma Adile (1988). Abdülbâki Nâsır Dede ve Tedkik ü Tahkik, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• AREL, Hüseyin Sadettin (1993). Türk Mûsikîsi Nazarîyatı Dersleri. (Onur Akdoğu, Ed.). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• ARISOY, Mithat (1988). Seydî’nin El-Matlâ Adlı Eseri Üzerine Bir Çalışma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• ARSEVEN, Veysel (2004). “Halk Müziğinde Tonal-Modal Bünye (Diziler)”, İçinde Ed. S. Bulgar, Veysel Arseven (Vasili Öküzçü) 1919-1977, ss. 286-287, Ankara: Türksoy Yayınları.
• ARSLAN, Fazlı (2008). Urmiyeli Safiyüddin ve Şerefiyye Adlı Eseri. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayını. AYOMAK, Mildan Niyazi (1933-35). Nota Mecmuası. (Çeşitli sayılar).
• BARDAKÇI, Murat (1986). Maragalı Abdülkâdir ve Câmiü’l-Elhân Adlı Eseri. İstanbul: Pan Yayıncılık. __________ (2000). “Derviş Es-Seyyid Mehmet Emin’in Tanbur Perdeleri Risâlesi”. Mûsikîşinas, No. 4.
• __________ (2008). The Treatise of Ahmedogli Şükrullah and Theory of Oriental Music in the 15th Century. Boston. Harvard University Press. [Türkçe çevirisi: (2011). Ahmedoğlu Şükrullah. (Murat Bardakçı, Çev.). İstanbul: Pan Yayıncılık.]
• BARKER, Andrew (1984). Greek Musical Writings II: Harmonic and Acoustic Theory. Port Chester: Cambridge University Press.
• __________ (2001). Scientific Method in Ptolemy’s Harmonics. Port Chester. Cambridge University Press.
• BARTOK, Bela (1976). Turkish Folk Music from Asia Minor, (B. Suchoff, Ed.). Princeton: Princeton University
• Press. [Türkçe çevirisi: (2002). Küçük Asya’dan Türk Halk Mûsikîsi, (B. Aksoy, Çev.), İstanbul: Pan Yayıncılık.]
• BAŞER, Fatma Adile (1996). Türk Mûsikîsinde Abdülbâki Nâsır Dede (1765–1821), Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• BAYRAKTARKATAL, Ertuğrul ve ÖZTÜRK, Okan Murat (2012). “Ezgisel Kodların Belirlediği Bir Sistem Olarak Makam: Hüseyni Makamının İncelenmesi”, Porte Akademik Müzik ve Dans Araştırmaları Dergisi, Cilt. 3, No. 4.
• BERGHAUS, Günter (1992). “Neoplatonic and Pythagorean Notions of World Harmony and Unity and Their Influence on Renaissance Dance Theory”, Journal of S Dance Researches, Vol. 10, No. 2.
• CAN, Cihat Mehmet (2002). “Eski Grek Dört Unsur Nazariyesi ve Türkçe Müzik Yazmalarında Etkisi, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt. 22, Sayı. 2.
• CEVHER, Hakan (2004a). Kitâb-ı Edvâr. İzmir: Can Basımevi.
• __________ (2004b). Rûh-perver. İzmir: Sade Matbaacılık.
• CEYHAN, Adem (1997). Bedr-i Dilşâd’ın Muradnâmesi I-II. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• ÇAKIR, Ahmet (1999). Alişah bin Hacı Büke’nin (?-1500) Mukaddimetü’l-usûl Adlı Eseri, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• ÇELİK, Binnaz Başar (2001). Hızır bin Abdullah’ın Kitâbü’l Edvâr’ında Makamlar, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• ÇETİNKAYA, Yalçın (1995). İhvân-ı Safâ’da Müzik Düşüncesi, İstanbul: İnsan Yayınları.
• DALOĞLU, Yavuz (1985). Hızır Ağa, Tefhîmü’l-makamât fî tevlidi’n-nağamât (1765?), Yayımlanmamış Lisans Bitirme Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• DALOĞLU, Yavuz (1993). Yazarı Bilinmeyen Bir Mûsikî Risalesinde Anılan Perdeler ve Makamlar, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• DOĞRUSÖZ, Nilgün (2007). Yusuf Kırşehrî’nin Müzik Teorisi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• __________ (2012a). Yusuf Kırşehrî’nin Müzik Teorisi. Kırşehir: T.C. Kırşehir Valiliği Yayını.
• __________ (2012b). Mûsikî Risaleleri. İstanbul: Biksad Yayınları.
• DZHUMAJEV, Alexander (1992). “From Parda To Maqam: A Problem of The Origin of The Regional Systems”, In Jürgen Elsner & Gisa Jahnichen (Eds), Regionale Maqam-Traditionen in Geschichte und Gegenwart (pp. 145-162). Berlin: Nationalkomitee DDR.
• ENCAUSSE, G. (1999). İnisiyeler İçin Astroloji: Batılı Gizemci Geleneğin Astrolojik Sırları, (E. Arısoy, Çev.). İzmir: Ege Meta Yayınları.
• ERZURUMLU İBRAHİM HAKKI (1981). Marifetnâme [1765]. (A. Davudoğlu, Ed.). İstanbul: Çelik Yayınları.
• ESSEYYİD MEHMEN EMİN (2015). Der Beyân-ı Kavâid-i Nağme-i Perde-yi Tanbûr [1760?]. (Y. Daloğlu, Çev.), (baskıda), Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• EZGİ, Suphi Zühtü (1935-1953). Nazarî Amelî Türk Mûsikîsi C. I-V. İstanbul: Hüsnitabiat Matbaası.
• FARHAT, Hormoz (2004). The Dastgâh Concept in Persian Music, Cambridge: Cambridge University Press.
• FELDMAN, Walter Zev. (1996). Music of The Ottoman Court, Berlin: Verlag für Wissenschaft und Bildung.
• FERGUSON, Kitty (2008). Pythagoras: His Life and The Legacy of A Rational Universe, New York: Walker
• Publishing. [Türkçe çevirisi: (2012). Kadim Pythagoras Kardeşliği: Pythagoras’ın Yaşamı ve Bize Miras Olarak Bıraktığı Evren Anlayışı. (S. Arslanlıoğlu, Çev.), İstanbul: Ayna Yayınevi].
• GAZİMİHAL, Mahmut Ragıp (1936). Türk Halk Müziklerinin Kökeni Meselesi, İstanbul: Akşam Matbaası. __________ (2006). Anadolu Türküleri ve Mûsikî İstikbalimiz [1928], (M. Özarslan, Ed.), İstanbul: Doğu Kütüphanesi Yayınları.
• GODWIN, Joscelyn (1991). The Mystery of The Seven Vowels: In Theory and Practice, Grand Rapids: Phanes Press.
• __________ (1993). The Harmony of The Spheres: A Sourcebook of The Pythagorean Tradition in Music, Rochester: Inner Traditions Press.
• __________ (1995). Harmonies of Heaven and Earth, Vermont: Inner Traditions.
• GREGORY, John (1999). The Neoplatonists: A Reader. New York: Routledge.
• HATİPOĞLU, Emrah (2011). Mevlevi Ayinleri: Makamlar ve Geçkiler. İstanbul: T.C. Konya Valiliği Yayınları.
• HOŞSU, Mustafa (1997). Geleneksel Türk Halk Müziği Nazariyatı, İzmir: Kombassan A. Ş. Yayınları.
• İLERİCİ, Kemal (1981). Bestecilik Bakımından Türk Müziği ve Armonisi, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• JAMES, Jamie (1993). The Music of The Spheres, New York: Grove Press.
• KALENDER, Ruhi (1982). XV. Yüzyılda Mûsikî Kuramı (Nazarîyatı) ve Zeynü’l-Elhân Fi İlmi’t-Te’lif Ve’l-Evzân.
• Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• KAMİLOĞLU, Ramazan (1998). Şehri Kırşehri El-Mevlevi Yusuf İbn Nizameddin İbn Yusuf Rumi’nin Risâle-İ Mûsikî’sinin Transkribe ve Değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Malatya: İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• __________ (2007). Ahmedoğlu Şükrullâh ve ‘Edvâr-ı Mûsikî’ Adlı Eseri, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• KANNO, Mieko (2007). “Prescriptive Notation: Limits and Challenges”, Contemporary Music Review, Vol. 26, No. 2.
• KANTEMİR, Dimitrie (2001). Kitâbu İlmi’l-Mûsikî alâ Vechi’l-Hurufât [1700], (Y. Tura, Ed.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• KARABAŞOĞLU, Cemal (2010). Abdülkâdir-i Merâgî’nin Makāsidu’l-elhân Adlı Eseri, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• KARADENİZ, Ekrem (1984). Türk Mûsikîsinin Nazariye ve Esasları, Ankara: İş Bankası Yayınları . KEMÂNÎ HIZIR AĞA (2015). Tefhîmü’l-Makâmât fî Tevlîdi’n-Nagamât [1761?], (Y. Daloğlu, Çev.). (baskıda), Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• KILIÇ, Mahmut Erol. (2010). Hermesler Hermesi: İslam Kaynakları Işığında Hermes ve Hermetik Düşünce. İstanbul. Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• KADIZÂDE TİREVÎ (2006). “Risâle-i Edvâr”, (B. Keskiner, Çev.), Mûsikîşinas, No. 8.
• KIRŞEHİRLİ YUSUF (2014). Risâle-i Mûsikî [1411], (O. M. Öztürk, Ed. ve U. Sezikli, Çev.), Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• KINGSLEY, Peter (2002). Antik Felsefe, Gizem ve Büyü: Pythagoras ve Empedokles Geleneği, (K. Kalyon, Çev.), İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• KOÇ, Ferdi (2010). Abdülaziz b. Abdülkâdir Merâgi ve ‘Nekâvetü’l-Edvâr’ İsimli Eserinin XV. Yy. Mûsikî Nazarîyatındaki Yeri, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• KUTLUĞ, Yakup Fikret (2000). Türk Mûsikîsinde Makamlar, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• MAALOUF, Shireen (2011). History of Arabic Music Theory, Shelbyville: Wasteland Press.
• MOREWEDGE, Parwiz (1992). Neoplatonism and Islamic Thought, Albany: State University of New York Press.
• NASR, Seyyed Hossein (1978). An Introduction to Islamic Cosmological Doctrines, London: Thames ve Hudson. [Türkçe çevirisi: (1985). İslam Kozmoloji Öğretilerine Giriş. (N. Şişman, Çev.). İstanbul: İnsan Yayınları.]
• NÂYÎ OSMAN DEDE (2015). Rabt-ı Ta’bîrât-ı Mûsikî [1724], (O. Akdoğu, Ed. ve F. Hariri, Çev.). İzmir. (?).
• __________ (2015). Rabt-ı Ta’bîrât-ı Mûsikî [1724]. (S. Erguner, Çev.), (baskıda), Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• OLGUNER, Fahrettin (1989). Batı ve İslam Kaynakları Işığında Platon, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. __________ (1990). Batı ve İslam Dünyası’nda Eflatun’un Timaios’u, Konya: Selçuk Üniversitesi Yayınları. ORANSAY, Gültekin (1966). Die Melodische Linie und Der Begriff Makam, Ankara: Küğ Yayınları. [Türkçe çevirisi: (tarihsiz) (G. Oransay, Çev.), Ders notları.]
• __________ (1971). Türk Halk Ezgilerini Çözümleme Yöntemi, Ankara: TRT Müzik Dairesi Yayınları.
• __________ (1977). Müzik Tarihi, Ankara: YYK Yayınları.
• __________ (1979). “Taşıl Bezeklerin Kodlanması”, Türk Folklor Araştırmaları. No. 356.
• __________ (1990). Gültekin Oransay Derlemesi I. (S. Durmaz ve Y. Daloğlu, Ed.ler), Belleten Türk Küğ Araştırmaları, İzmir: DD Yayını.
• ÖZBUDUN, Sibel (2003). Hermes’ten İdris’e: Bir Dinsel Geleneğin Dönüşüm Dinamikleri, Ankara: Ütopya Yayınları.
• ÖZÇİMİ, Sadettin (1989). Hızır bin Abdullah ve Kitâbü’l-Edvâr, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• ÖZKAN, İsmail Hakkı (1987). Türk Mûsikîsi Nazarîyatı ve Usulleri Kudüm Velveleleri, İstanbul: Ötüken Yayınları. ÖZTUNA, Yılmaz (1987). Türk Mûsikîsi: Teknik ve Tarih, İstanbul: Türk Petrol Vakfı Yayını.
• ÖZTÜRK, Okan Murat (2006). Zeybek Kültürü ve Müziği, İstanbul: Pan Yayıncılık.
• __________ (2008). “Büzürg Makamı: Geleneksel Türk Müziği’nde Bütüncül Kuram İhtiyacı İçin Analitik Bir Model”, İçinde L. Berköz ve G. Ay, (Yayına Hazırlayanlar). Türk Müziği’nde Uygulama-Kuram Sorunları ve Çözümleri Uluslararası Çağrılı Kongre Bildiriler Kitabı, ss. 89-137. İstanbul: Kültür AŞ Yayınları.
• __________(2010). “Isfahan Cinsi Bağlamında Geleneksel Teoriye Analitik ve Bütüncül Bakış” İçinde U. Bora (Editör), İzmir Ulusal Müzik Sempozyumu Bildiriler Kitabı, ss. 279-294, İzmir: Yaşar Üniversitesi Yayını.
• __________ (2012a). “Anadolu Yerel Müziklerinde Yapıtaşları Olarak Makam ve Usul Kavramları”, İçinde O. Elbaş, M. Kalpaklı, O. M. Öztürk (Editörler), Türkiye’de Müzik Kültürü ss. 135-142, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• __________ (2012b). “Türk Müziğinde Yeni Bir Paradigma İhtiyacı”, Porte Akademik Müzik ve Dans Araştırmaları Dergisi, Cilt. 3, No. 4.
• __________ (2012c). “15. Yüzyıl Osmanlı Müziğinde Şûbe Kavramı ve Hermetik Gelenek”, Doğu Batı Dergisi, No. 62.
• __________ (2012d). “The Concept of Şûbe (‘Branch’) As a Tetrachordal Classification Method in the 15th Century Ottoman Makam Theory”. İçinde J. Elsner, G. Janichen, J. Talam (Eds), Maqam: Historical Traces and Present Practice in Southern European Music (pp. ), Cambridge: Cambridge Scholars Publishing.
• __________ (2012e). “Hızır bin Abdullah’ta Saz Düzenleri ve Yansıttığı Ses Sistemi Üzerine Tespitler”, Porte Akademik Müzik ve Dans Araştırmaları Dergisi, Cilt. 3, No. 2.
• __________ (2013). “Reconstruction of the 15th Century Ottoman Makam Theory”. The ICTM 42nd World Conference. Shangai, China: Shangai Conservatory.
• __________ (2014a). “Makam, Avâze, Şûbe ve Terkib: Osmanlı Mûsikî Nazarîyatında Pisagorcu ‘Kürelerin Uyumu/Mûsikîsi Anlayışının Temsili”, Rast Uluslararası Müzikoloji Dergisi. Cilt. 2, No. 1.
• __________ (2014b). Makam Müziğinde Ezgi ve Makam İlişkisinin Analizi ve Yorumlanması Açısından Yeni Bir Yaklaşım: Perde Düzenleri ve Makamsal Ezgi Çekirdekleri, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• __________ (2014c). “Türkiye' de Makam Kavramının Mod veya Tonalite Olarak Anlaşılmasının Doğurduğu Sorunlar: Tarihsel Bir Yaklaşım”. Yayımlanmamış Bildiri, Doğu Dünyasında Geleneksel Türk Müzik Kültürü Uluslararası Müzik Sempozyumu, Kars: Kafkas Üniversitesi.
• __________ (2014d). “Two Key Subjects for the Makam Theory: The Fret System and Tunings”. Unpublished Paper, Joint Symposiom of the ICTM Study Groups on Maqam and on Music in the Arab World. Ankara: Yıldırım Beyazıt University and ICTM.
• __________ (2015a). “The Makam-based Melodies and the Issue of Musical Analysis”, In Razia Sultanova, ed., Soundscapes of the Turkic Speaking World, (inprint). Surrey: Ashgate Publishing.
• __________ (2015b). “The Place of the Concept of Melodic Motion in the Ideas of Makam and Mode”. IVth International Musicological Symposium Space of Mugham, pp. 293-305, Baky. Azerbaijan.
• PACHOLCZYK, Jozef (1996). Music and Astronomy in the Muslim World, Leonardo. Vol. 129, No. 2. PEKŞEN, Ahmet (2002). Zeynü’l-Elhân İsimli Eserin Metin ve Sözlük Çalışması (Lâdikli Mehmed Çelebi). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• POPESCU-JUDETZ, Eugenia. (2000). Dimitrie Cantemir. İstanbul: Pan Yayıncılık. __________ (2002). Tanburi Küçük Artin, İstanbul: Pan Yayıncılık.
• __________ (2004). Seydî’s Book on Music, Frankfurt am Main: IGAIW. SAYAN, Erol (2003). Müziğimize Dair, Ankara: METU Press.
• __________ (2011). Ulusal Müziğimiz, İstanbul: Boyut Yayınları.
• SAYGUN, Ahmed Adnan (1936). Türk Halk Mûsikîsinde Pentatonizm, İstanbul: Numune Matbaası.
• __________(2008). “Türk Mûsikîsi” İçinde İ. Gökçen (Çev.), Türk Mûsikîsine Katkılar: Seçmeler/Külliyat ss. 147- 184, Ankara: Ürün Yayınları.
• SEEGER, Charles (1958). Prescriptive and Descriptive Music-writing”, The Musical Quarterly, Vol. 44, No. 2.
• SEZİKLİ, Ubeydullah (2000). Kırşehirli Nizameddin ibn Yusuf’un Risale-i Mûsikî Adlı Eseri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• __________ (2007). Abdülkâdir Merâgi ve Câmiu’l-Elhân’ı. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• SHEHADI, Fadlou (1995). Philosophies of Music in Medieval Islam, Leiden: Brill Publications.
• SHILOAH, Amnon (1993). The Dimension of Music in Islamic and Jewish Culture, Hampshire: Variorium Ashgate Publishing.
• SIPOS, Janos (2009). Anadolu’da Bartok’un İzinde, (B. Aksoy, Çev.), İstanbul: Pan Yayıncılık.
• STUBBS, Frederick W. (1994). The Art and Science of Taksim: An Empirical Analysis of Traditional Improvisation from 20th Century Istanbul, Unpublished Doctoral Dissertation, Connecticut: Wesleyan University.
• SÜMBÜLLÜ, Hasan Tahsin (2006). Türkiye’de Ayak Kavramının Geleneksel Türk Halk Müziği Kaynağında Ne Ölçüde Kullanıldığının İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• ŞENEL, Süleyman (1997). “Türk Halk Müziğinde ‘Beste’, ‘Makam’ ve ‘Ayak’ Terimleri Hakkında”, V. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi Bildiriler Kitabı, ss. 372-377, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. __________ (2009). Yücel Paşmakçı ile Türküler Üzerine, İstanbul: İTÜ TMDK Yayınları.
• ŞİRİNOVA, Zümrüt (2008). Şükrullah’ın İlmü’l-Edvâr’ı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• TEKİN, Abdülkadir (2003). Hızır Ağa’nın ‘Mûsikî Risâlesi’ İsimli Yazma Eserinin Transkripsiyonu ve Dönemin Edvârları İle Mukayesesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• TEKİN, Demet (2003). Yavus Sultan Selim’e Yazılan Bir Kitâb-ı Edvâr, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• TEKİN, Erhan (2007). Safedi’nin Müzik Teorisinin İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• TEKİN, Hakkı (1999). Lâdikli Mehmed Çelebi ve er-Risaletü’l-Fethiyye’si, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Niğde: Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• THEON OF SMYRNA (1979). Mathematics Useful for Understanding Plato, (R. & D. Lawlor, Eds.). San Diego: Wizards Bookshelf.
• TORAGANLI, Hasan (1983). “Türk Halk Mûsikîsinde Anal (Hüseyni) Türecinin (Makam) Yapısal Özellikleri”, II. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi Bildirileri C. III, ss. 311-324, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• TURA, Yalçın (1987). “Türk Halk Mûsikîsindeki Makam Hususiyetleri ve Bunların Dayandığı Ses Sistemi”, III. Milletlerarası Türk Folklor Kongresi Bildiriler Kitabı C. III, ss. 293-361, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• __________(1988). Türk Mûsikîsinin Mes’eleleri, İstanbul: Pan Yayıncılık.
• __________ (1997). “Türk Halk Müziğinde Karşılaşılan Ezgi Çizgilerinin İncelenmesi ve Sınıflandırılması”, V. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi Bildiriler Kitabı, ss. 415-430, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• ULUDAĞ, Süleyman (1999). İslam Açısından Mûsikî ve Sema, İstanbul: Marifet Yayınları.
• USLU, Recep (2001). Mehmed Hafid Efendi ve Mûsikî, İstanbul: Pan Yayıncılık.
• _________ (2009). Saraydaki Kemancı: Hızır Ağa ve Müzik Teorisi, İstanbul: [kişisel basım].
• UYGUN, Mehmet Nuri (1990). Kadızâde Tirevî ve Mûsikî Risâlesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• __________ (1996). Safiyüddin-i Urmevî ve Kitâb-ı Edvâr, İstanbul: Kubbealtı Yayınları.
• WRIGHT, Owen (1978). The Modal System of Arab and Persian Music A.D. (1250–1300), Oxford: Oxford University Press.
• __________ (2000). Demetrius Cantemir: The Collection of Notations V. 2 Commentary, London: SOAS Publications.
• __________ (2010). Epistles of The Brethren of Purity on Music, Oxford: Oxford University Press. WUIDAR, Laurence (Ed.) (2010). Music and Esotericism, Leiden: Brill Publication.
• YEKTA, Rauf (1986). Türk Mûsikîsi [1922], (O. Nasuhioğlu, Çev.). İstanbul: Pan Yayıncılık.
• YÖNETKEN, Halil Bedii (1961a). “Türk Halk Müziği Dizilerinin Tarifi Meselesi”, Türk Folklor Araştırmaları, No. 141.
• __________(1961b). “Halk Müziklerinde Dizilerin Tarifi”, Türk Folklor Araştırmaları, No. 142.
• __________ (1961c). “Majör-Minör Dışı Diziler Hakkında”, Türk Folklor Araştırmaları, No. 143.
• __________ (1961d). “Gene Dizilere Dair” Türk Folklor Araştırmaları, No. 147.
• __________ (1962). “Acem Makamlarının da Majör Minörle İzahı”, Türk Folklor Araştırmaları, No. 150.