Süleymaniye Kütüphanesi Çelebi Abdullah 315 Numarada Kayıtlı “Mecmuatü’l-Eş’ar ve’l-Gazeliyyat” Adlı Mecmuanın İncelenmesi

Yıl 2020, Sayı: 2, 198 - 209, 30.06.2020

Elif Nur Bulur

Öz

Toplanmış, bir araya getirilmiş anlamına gelen mecmû‘alar, çeşitli şekil ve hacimlerdeki mensur ya da manzumlardan oluşan kitaplardır. Mecmû‘alar, genel özellikleri ve muhtevaları dikkate alınmak suretiyle birden fazla türe sahiptir. Bunlardan biri de şiir mecmû‘alarıdır. Klasik Türk Edebiyatı’nın kaynakları arasında önemli bir yer tutan mecmû‘alar, bazen edebiyat tarihinin kaynaklarına yardımcı olur ve bazen temel kaynak olarak işlev üstlenir. Mecmû‘lar aracılığıyla tezkirelerde adı geçmeyen, bilinmeyen şairler ve onların şiirlerine ulaşılabilir. Divanı olan şairlerin divanlarında yer almayan eksik şiirleri mecmû‘alarla ortaya çıkarılabilir. Keşfedilmemiş şiir parçaları, ilaç ya da yemek tarifleri, burçlar, fallar, müellifin düştüğü birtakım notlar, büyük eserlerden parçalar gibi zengin ve değerli ürünler ihtiva ettikleri için mecmû‘alar, Klasik Edebiyatın gizli hazineleri durumundadırlar. Bu eserlerin günümüze aktarılmasıyla nice eser gün yüzüne çıkarılacaktır.
Çalışmamızın amacı, Süleymaniye Kütüphanesi, Çelebi Abdullah Koleksiyonu 315 numarada kayıtlı olan şiir mecmû‘asını tanıtmaktır. Müstensihi belli olmayan 16. yüzyılda yazıldığını düşündüğümüz bu şiir mecmuası, daha önce çalışılmadığı için tarafımızca makale konusu olarak seçilmiştir. Mecmû‘a, gazel, kıta, kaside gibi çeşitli nazım şekilleri ve çeşitli notları muhteva etmektedir. Şiirler sıralanırken alfabetik sıra ve nazım biçimi gözetilmemiştir. Çalışmamızda şiir mecmualarından kısaca bahsedilerek, bu mecmualarda yer alan şiir ve şairler hakkında bilgi verilecektir. Mecmû‘anın şekil ve içerik özellikleri üzerinde durularak tanıtımı yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Klasik Türk Edebiyatı, Mecmua, Şairler

Kaynakça

• Referans 1: Prof. Dr. Sait OKUMUŞ, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
• Akyüz, Kenan (2000). Fuzûlî Dîvânı, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Aydemir, Yaşar (2007). “Metin Neşrinde Mecmuaların Rolü ve Karşılaşılan Problemler”, Turkish Studies, s. 122-137.
• Devellioğlu, Ferit (2010). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Ankara: Aydın Kitabevi.
• Kaplan, Yunus (2019). “Nakkaş Sâ’î’nin Edirne’den İstanbul Şuarasına Gönderdiği Mektup,” Hikmet-Akademik Edebiyat Dergisi, s. 53-76.
• Köksal, M. Fatih (2017). “Metin Neşrinde Vezinle İlgili Problemler, Bazı Tespit ve Teklifler”, Eski Türk Edebiyatında Tenkit ve Teori, İstanbul: Kesit Yay., s. 47-67.
• Kurnaz, Cemal ve Çeltik, Halil (2013). Divan Şiiri Şekil Bilgisi, Ankara: Kurgan Edebiyat.
• Kut, Günay (1986). “Mecmua”, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, İstanbul: Dergâh Yayınları, C. 6, s. 170-174.
• Levend, Agâh Sırrı (1984). Türk Edebiyatı Tarihi I, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Mecmû‘atü’l-Eş’ar ve’l-Gazeliyyat, Süleymaniye Kütüphanesi, Çelebi Abdullah 315.
• Pala, İskender (2013). Ansiklopedik Divân Şiiri Sözlüğü, İstanbul: Kapı Yayınları.
• Şemseddin Sâmî (2015). Kâmus-ı Türkî (Haz. Fazılhak Nergis Aziz Ençakar), İstanbul: Şifa Yayınları.