Korgan İlçesi Sarıaliç Mahallesinde Doğumla İlgili Âdet, İnanış ve Uygulamalar

Yıl 2021, Sayı: 4, 238 - 250, 29.04.2021

Mustafa Seçim

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.900934

Öz

Kültür, bir milletin maddi ve manevi değerlerinin tamamıdır. Doğal bir eğitim sürecinden geçerek yaşadığı toplumun kültürel değerleri ile yoğrulan bir insan, bu değerleri kendi hayatında uygulamaya koymakta ve özümsemektedir. Bu bağlamda gelenek içerisinde yer edinen bir insan, içinde bulunduğu toplumun düşünce tarzına da hâkim olmaktadır.
Doğum, insan hayatının önemli aşamalarından biridir. Doğum süreci ile ilgili eski dönemlerden itibaren gelenek haline gelen âdet, inanış ve bunlar ile ilgili pratiklerin bir kısmı günümüzde de devam etmektedir. Bu yaşam pratiklerinin korunması, öğretilmesi ve gelecek nesillere aktarılması gerekmektedir. Fakat okuma yazma oranının artışı, teknolojik gelişmeler ve çağın getirileri ile birlikte geleneğe dair bu unsurların bir kısmının tamamen uygulamadan kalkmasa bile cazibesini yitirdiği söylenebilir. Bu çalışmada doğum ile ilgili âdetleri öğrenmek ve geleceğe aktarmak için Ordu ilinin Korgan ilçesine bağlı Sarıaliç Mahallesi’nde yaşayan Gürcü kökenli on üç Türk vatandaşı ile 09.11.2019-25.12.2019 tarihleri arasında yüz yüze görüşme gerçekleştirilmiştir. Bu aşamada yönlendirilmiş görüşme yöntemi kullanılmış ve bilgiler ses kaydı olarak alınmıştır. Bu görüşmeler neticesinde doğum âdetleri geçmiş ve günümüz bağlamında değerlendirilmeye çalışılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Korgan, Sarıaliç Mahallesi, doğum âdetleri, değişim

Kaynakça

• Ayşe ÖKET, 1984, Evli, Ev Hanımı, İlkokul Mezunu, Korgan.
• Ayşe TUTUCU, 1966, Evli, Ev Hanımı, İlkokul Mezunu, Korgan.
• Emine ÖKET, 1963, Evli, Ev Hanımı, Okur Yazar Değil, Korgan.
• Emine SEVGİ, 1960, Evli, Ev Hanımı, Okur Yazar Değil, Korgan.
• Emine YANDIM, 1953, Evli, Ev Hanımı, İlkokul Mezunu, Korgan.
• Fatma ERTAŞ, 1956, Evli, Ev Hanımı, Okur Yazar Değil, Korgan.
• Feride TAPAN, 1990, Evli, Öğretmen, Lisans Mezunu, Korgan.
• Hatice TUTUCU, 1976, Evli, Ev Hanımı, İlkokul Mezunu, Korgan.
• Hatice TUTUCU, 1950, Evli, Ev Hanımı, Okur Yazar Değil, Korgan.
• Hava TUTUCU, 1982, Evli, Ev Hanımı, İlkokul Mezunu, Korgan.
• Huriye TANIŞIK, 1941, Evli, Ev Hanımı, Okur Yazar Değil, Korgan.
• Sebile AKOT, 1973, Evli, Ev Hanımı, İlkokul Mezunu, Korgan.
• Zekiye AKOT, 1972, Evli, Ev Hanımı, İlkokul Mezunu, Korgan.
• Aça, Mustafa (2017). Halk Bilimi El Kitabı. İstanbul: Motif Vakfı Yayınları.
• Arı, Bülent (2016). Anadolu ve Makedonya Türklerinde Doğumla İlgili Uygulamaların Benzer Yönleri. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(1), 141-156.
• Artun, Erman (1998). Tekirdağ Halk Kültüründe Geçiş Dönemleri Doğum Evlenme Ölüm. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 9(10), 85-107.
• Artun, Erman (2019). Türk Halkbilimi. Adana: Karahan Kitabevi.
• Bars, Mehmet Emin (2014). Şor Kahramanlık Destanlarında Geçiş Dönemleri: Doğum-Evlenme-Ölüm. Turkish Studies, International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(5), 353-370.
• Bolgi, Mustafa (2014). Korgan Tarihi Coğrafyasının Alt Yapısı. Samsun: Ceylan Ofset.
• Boratav, Pertev Naili (2016). 100 Soruda Türk Folkloru. Ankara: Bilgesu Yayınları.
• Başal, Handan Asûde (2006). Türkiye’de Doğum Öncesi, Doğum ve Doğum Sonrası Çocuk Gelişimi ve Eğitimine İlişkin Gelenek, Görenek ve İnançlar. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, XIX(1), 45-70.
• Demren, Özlem (2018). Türk Kültüründe Bir Korku Kültü Olarak Sivas’ta Alkarısı ve Albasması İnanışı. Antropoloji, (36), 1-27.
• Ergin, Muharrem (2016). Dede Korkut Kitabı 1-2. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Gönen, Sinan (2005). Dede Korkut Hikâyelerinden Günümüze Yansıyan Doğum Adetleri. Türklük Bilimi Araştırmaları, 18(18), 103-112.
• Irmak, Yılmaz (2016). Doğumdan Ölüme Bingöl Geçiş Dönemleri İnanç ve Uygulamaları. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 113-131.
• Karaaslan, Mehmet (2011). Kaşkay Türklerinde Doğum Çevresinde Gelişen İnanç ve Pratikler. Turkish Studies–International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 6(3), 1435-1448.
• Ozan, Meral (2015). Dünden Bugüne Türk Halk Kültüründe Kara İyeler. Kültür Evreni, (23), 41-51.
• Öger, Adem (2012). Uygur Türklerinde Doğum Adetleri. Turkish Studies International Periodical For The Languages, 7(1), 1679-1694.
• Örnek, Sedat Veyis (2000). Türk Halkbilimi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Saraç, Ömer ve Seçim, Mustafa (2020). Sarıaliç Mahallesi Evlilik Âdetleri ve Kültürel Değişim. Kesit Akademi Dergisi, (25), 193-210.
• Sümbüllü, Yusuf Ziya ve Ustavdıć, Edina (2012). Boşnak Halk Kültüründe Doğum Geçiş Merasimi Üzerine Tespit ve Değerlendirmeler. Dede Korkut Dergisi, 1(2), 152-178.
• Şişman, Bekir (2001). Samsun Yöresinde Geçiş Dönemleriyle (Doğum, Sünnet, Evlilik ve Ölümle) İlgili Yaşayan Halk İnançları ve Bunlara Ait Uygulamalar. Erdem Dergisi, 13(39), 445-469.
• Şişman, Bekir (2017). Türk Kültüründe Evlilik (Geleceğin Son Yüzyılı - Samsun Örneği. Ankara: Kurgan Edebiyat Yayınları/Berikan Yayınevi.
• Tanyıldızı, Eda (2015). Elazığ Halk Kültüründe Doğum Adetleri. Turkish Studies International Periodical For The Languages, 10(12), 1067-1084.
• Türkkahraman, Mimar (2006). Toplum ve Temel Toplumsal Kurumlar (Kurumlar Sosyolojisine Giriş). Ankara: Alp Yayınevi.
• Zengin, Dursun (1999). Almanya’daki Türk Ad Verme Geleneği Üzerine. Anayurttan Atayurda Türk Dünyası, 7(18), 73-74.
• URL-1: “Labada”. https://tr.wikipedia.org/wiki/Labada [Erişim Tarihi: 19.02.2021].