Coğrafya Merkezli Okuma Işığında Rıfat Ilgaz’ın Yıldız Karayel Romanı

Yıl 2021, Sayı: 6, 38 - 51, 30.12.2021

Hanife Özer

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1017843

Cited By: 1

Öz

Disiplinler arası etkileşime dayanan coğrafya merkezli okuma yöntemi, edebî eserdeki coğrafi unsurların tespit ve işlevine odaklanır. Bir şehrin, bir yörenin fiziki ve beşerî unsurlarını kurmaca metinde yeniden betimler. Rıfat Ilgaz’ın 1981 yılında yayımlanan Yıldız Karayel romanı da yazarın yaşadığı, bildiği ve panoramasını çizmeyi amaçladığı bir coğrafya olan Batı Karadeniz’in Cide ve çevresini ortaya koyar. Bu ise romanı; iklimi, yer şekilleri, bitki örtüsü nüfus yapısı, insanlar arasındaki ilişkileri, ekonomik durumu, soyut - somut kültürel ögeleri ve siyasal gelişmeleriyle coğrafya merkezli okuma için elverişli bir roman olmasını sağlar. Ele aldığı bölgenin ve bölge insanının değişiminin, dönüşümünün kurgulandığı romanda coğrafya biliminin birçok unsuru yer almaktadır.
Bu yazının amacı Rıfat Ilgaz’ın Yıldız Karayel adlı romanındaki coğrafi unsurların tespiti ve işlevlerinin değerlendirilmesidir. Çalışmamız giriş, inceleme ve sonuç bölümlerinden oluşmaktadır. Giriş bölümünde genel hatlarıyla coğrafya merkezli okuma yöntemiyle ilgili bilgiler verilmiştir. İnceleme bölümünde ise romandaki verilerden hareketle fiziki ve beşeri coğrafyanın alanına giren konularla ilgili tespit ve analizler yapılmıştır. Sonuç bölümünde de metne dair değerlendirmelere yer verilmiştir.    

Anahtar Kelimeler

Coğrafya merkezli okuma, Rıfat Ilgaz, Yıldız Karayel, Batı Karadeniz.

Yıldız Karayel Novel by Rıfat Ilgaz in Light of Geography Based Reading

Öz

The geography-centered reading method, which is based on interdisciplinary interaction, focuses on the determination and function of the geographical elements in the literary work. Re-describes the physical and human elements of a city or region in a fictional text. Rifat Ilgaz’s novel Yıldız Karayel, published in 1981, is a suitable text for geography-centered reading based on Cide and its surroundings of the Western Black Sea Region where the author lives and knows and aims to draw a panorama of its climate, landforms, vegetation, population structure, interpersonal relations, economic situation, abstract and concrete cultural elements, and political developments. There are many elements of geography in the novel, in which the change and transformation of the region and the people of the region are fictionalized.
The aim of this article is to determine the geographical elements and evaluate their functions in Rıfat Ilgaz’s novel Yıldız Karayel. Our study consists of introduction, review and conclusion parts. In the introduction, information about the geography-centered reading method is given in general terms. In the analysis part, based on the data in the novel, determinations and analyzes were made about the subjects that fall into the field of physical and humanistic geography. In the conclusion part, evaluations about the text are included.

Anahtar Kelimeler

Geography-centered reading, Rıfat Ilgaz, Yıldız Karayel, Western Black Sea.

Kaynakça

• Bezirci, A. (1992). Rıfat Ilgaz. İstanbul: Çınar Yayınları.
• Cobutoğlu Aslan, S. (2014). Ahmet Midhat Efendi’nin Eserlerinde Edebiyat Coğrafyası: Karadeniz ve Çevresi. Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Cuddon, J. A. Literary Terms and Literary Theory, J.A.Cuddon.ADictionaryofLiteraryTermsandLiteraryTheory2013.pdf, [Erişim tarihi: 14.10.2021].
• Hazer, G. (2011). Rıfat Ilgaz’ın Romanları Üzerine Bir Değerlendirme, Rıfat Ilgaz (Editör: Sevengül Sönmez). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Hugh Holman, C. A Handbook to Literature, https://ia601604.us.archive.org/25/items/in.ernet.dli.2015.88999/2015.88999.A-Handbook-To-Literature.pdf, [Erişim tarihi: 14.10.2021].
• Huyugüzel, Ö. F. (2018). Eleştiri Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Ilgaz, R. (1982). Yıldız Karayel. İstanbul: Yalçın Yayınları.
• Kaplan, M. (2010). Nesillerin Ruhu. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kefeli, E. (2006). Edebiyat Coğrafyasında Akdeniz. İstanbul: 3F Yayınevi.
• Kefeli, E. (2009). Coğrafya Merkezli Okuma. Turkish Studies, 4(1-I), 431.
• Okay, O. (1989). Batı Medeniyeti Karşısında Ahmet Mithat Efendi. Ankara: MEB Yayınları.
• Şensoy, S. vd. https://www.mgm.gov.tr/FILES/genel/makale/13_turkiye_iklimi.pdf [Erişim tarihi: 18.10.2021].
• Tümertekin, E. (1994). Ekonomik Coğrafya. İstanbul: İstanbul Üniv. Edebiyat Fakültesi Basımevi.
• Yaşar, H. (2012). Rıfat Ilgaz’ın Yıldız Karayel Romanının Politik Roman Türü İçindeki Yeri. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (31) , 93-103.