İkinci Dünya Savaşı Sonrasında Kemalist Türkçü Bir Dergi Davran ve “Sen Ben Yokuz Biz Varız” Şiarı

Yıl 2021, Sayı: 6, 68 - 86, 30.12.2021

Hakan Soydaş

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1029758

Öz

Edebiyat tarihi için olduğu kadar siyasi tarih araştırmaları için de süreli yayınlar önemli kaynaklar arasında yer alır. Erken dönem Cumhuriyet yıllarında yayımlanmış olan pek çok düşünce ve edebiyat dergisi ilgili yıllarda tebarüz etmiş olan toplumsal dikkatleri sunmak açısından gayet zengin içeriklere sahiptir. Bahse konu dikkatlerin tespit edilmesinde genellikle İstanbul ve Ankara merkezli süreli yayınlar ilgi çekmektedir. Bununla birlikte büyük şehirlerin dışında Anadolu kentlerinde yürütülen yayın faaliyetleri ise geri planda kalmaktadır. Taşrada yürütülen edebî faaliyetler çoğu defa matbuat merkezlerinin gözünden kaçmıştır.
1948 yılında Kayseri’de yayımlanmış olan Davran dergisi yayımlandığı yılların siyasi ve fikrî tesirleri altında kalmış yazar ve şairlerin eserlerini ihtiva etmektedir. Derginin yazar kadrosunda yer alan isimler genel itibarıyla Türkçü fikirlere sahiptirler. Bu kişilerin yazılarının II. Dünya Savaşı Türkiye’sinde görülen komünizm aleyhtarlığından yana oldukları görülmektedir. Birçok yazıda ülke genelinde yürütülen komünist faaliyetlere ve bu faaliyetleri en azından görmezden gelen siyasilere karşı sert eleştiriler getirilir. Yayımlanan şiirlerin de büyük kısmı Türkçü ve Turancı bir çizgide nazmedilmiştir. Derginin idari heyeti, kendilerini Kemalist ve aynı zamanda Ziya Gökalp’in takipçileri olarak nitelerler.
Bu yazıyla birlikte derginin muhtevası bahse konu yıllarda gelişen Türkçülük hareketleri açısından değerlendirilecek, Kemalizme ve Ziya Gökalp’in fikirlerine yapılan göndermeler tahlil edilmeye çalışılacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Taşra Dergiciliği, Kemalizm, Türkçülük, Ziya Gökalp, edebiyat.

Davran As a Kemalist Turkist Magazine After The Second World War And The Slogan “Not You Or Me But We”

Öz

Periodicals are among the important sources for political history research as well as for literary history. Many intellectual and literary journals published in the early Republican years have very rich content in terms of presenting the social attention that has emerged in the relevant years. Periodicals based in Istanbul and Ankara usually attract attention in determining the attention in question. However, broadcasting activities carried out in Anatolian cities outside of these big cities remain in the background. Literary activities carried out in the provinces were often overlooked by the press centers.
Davran magazine, which was published in Kayseri in 1948, contains the works of writers and poets who were under the political and intellectual influences of the years it was published. The names in the writer staff of the journal generally have Turkist ideas. II of the published articles of these people. It is seen that they are in favor of the anti-communism seen in World War II Turkey. In many articles, harsh criticisms are made against the communist activities carried out throughout the country and the politicians who at least ignore these activities. Many of the published poems were written in a Turkic and Turanian line. The administrative committee of the journal describes themselves as Kemalists and also as followers of Ziya Gökalp.
With this article, the content of the magazine will be evaluated in terms of the Turkism movements that developed in the aforementioned years, and the references to Kemalism and Ziya Gökalp's ideas will be analyzed.

Anahtar Kelimeler

Provincial Journalism, Kemalism, Turkist Idea, Ziya Gökalp, literature.

Kaynakça

• Ayvazoğlu, B. (2013). Tanrıdağı’ndan Hıra Dağı’na Milliyetçilik ve Muhafazakârlık Üzerine Yazılar. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Emiroğlu, Ö. (2000). Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Hisar Topluluğu ve Edebî Faaliyetleri. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Enginün, İ. (2016). Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Hacıeminoğlu, N. (1981). Ziya Gökalp’te Turan Fikri. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, XXII, 215-227.
• Kaplan, M. (2013). Nesillerin Ruhu. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Özer, S. (2018). Türk Şiirinde Kayseri. Kayseri: Kayseri Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları.
• Sayılgan, N. (1972). Türkiye’de Sol Hareketler (1871-1972). İstanbul: Hareket Yayınları.
• Sefercioğlu, N. (2014). Mustafa Zeki Sofuoğlu. Türk Yurdu, 321, 40-41.
• Sertkaya, O. F. (2014). Kür Şad Adının Etimolojisi veya Türk Tarihinde Kür Şad Adlı Bir Kişi Var Mıdır?. Gazi Türkiyat, 14, 1-10.
• Tiken, S. (2013). Memleket Edebiyatı’nın Romana Yansıyan Bir Yüzü: Faruk Nafiz Çamlıbel’in Yıldız Yağmuru Adlı Romanı. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 50, 195-208.
• Yıldız, A. (2009). Kemalist Milliyetçilik. Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce Cilt 2 Kemalizm. İstanbul: İletişim Yayınları.