About a New Segirname Manuscript Dated 1758 With an Unknown Author

Yıl 2022, Sayı: 7, 101 - 119, 30.04.2022

İlyas Yazar Esra Beyhan

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1092412

Öz

In the human body, there exist involuntary twitches. It is a common situation that positive or negative comments are made about the future situation of the person from these twitching movements. There are a number of works in which such comments are made and recorded in writing. These works are called Segirname. Such works have been the focus of attention in every period of history. Keeping the interest shown in the works called Seğirname alive also enabled the increase of such works numerically. When we look at the history of Turkish literature, it is understood that the examples of works such as segirname, ihtilacname, falname, written in prose or verse forms according to the periods, are in demand. Although there are some studies on segirnames, each new manuscript found will contribute to Turkish language history studies, especially to determine the vocabulary of this genre. For this purpose, in our study, the segirname manuscript of an unknown author, which was copied in 1758 and registered between pages 72b-80a of a manuscript in our personal library, was examined. The manuscript, which has the characteristics of old Anatolian Turkish, has been evaluated in terms of content features, language and stylistic features, and has been given as transcripted text and facsimile.

Anahtar Kelimeler

Segirname, twitch, falname, occult sciences, interpretation, prediction.

Yazarı Bilinmeyen 1758 Tarihli Yeni Bir Seğirname Nüshası Hakkında

Öz

İnsan vücudunda bulunan bazı organlarda istem dışı meydana gelen titreme ve seğirmeler ile bu seğirme hareketlerine dayalı olarak kişinin gelecekteki durumuyla ilgili olumlu ya da olumsuz yönde yapılan yorumlardan mülhem kaleme alınan Seğirname adı verilen eserlerin tarihin her döneminde ilgi odağı olduğu, yapılan çalışmalardan ve bu türe dair eserlerin fazlalığından anlaşılmaktadır. Türk edebiyatı tarihine bakıldığında da nicelik olarak seğirname, ihtilacname, falname gibi eserlerin, dönemlere göre, mensur ya da manzum formlarda yazılmış örneklerinin rağbet gördüğü anlaşılmaktadır. Bu durum, özünde seğirnamelerin insanoğlunun merak duygusuna hitap etmesi, insanların geleceği öğrenme, bilme arzu ve istekleri ve söz konusu eserlerde seğirme uzuvlarına yönelik genellikle olumlu yönde yorumlamalar yapılması gibi nedenlerle ilişkilendirilebilir. Seğirnameler hakkında yapılan bazı çalışmalar bulunmakla birlikte tespit edilen her yeni nüsha, başta bu türe ait söz varlığının belirlenmesi olmak üzere Türk dili tarihi çalışmalarına da katkı sunacaktır. Bu maksatla çalışmamızda şahsi kütüphanemizde yer alan bir yazma eserin 72b-80a varakları arasında kayıtlı olan 1758 tarihinde istinsah edilmiş, müellifi ve müstensihi bilinmeyen seğirname nüshası incelenmiştir. Eski Anadolu Türkçesinin özelliklerini taşıyan nüsha, muhteva özellikleri, dil ve üslup hususiyetleri açılarından değerlendirilerek transkripsiyonlu metin ve tıpkıbasım olarak verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Seğirname, seğirme, falname, gizli ilimler, yorum, tahmin.

Kaynakça

• Boyraz, Ş. (2006). Fal Kitabı Melhemeler ve Türk Halk Kültürü. İstanbul: Kitabevi.
• Daşdemir, Ö. (2016). İngiltere Kütüphanelerinde Kayıtlı Dört Seğirname Üzerine. Dede Korkut, (11), 19-46.
• Ertaylan, İ. H. (1951). Falname. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• İbrahim Hakkı (1999). Marifetname, Açıklamalı Eksiksiz Metin. (haz. M. Faruk Meyan). İstanbul: Bedir Yayınevi.
• Kaba, H. (2021). Yeni Bir Seğirname Nüshası Üzerine. TÜRÜK Uluslararası Dil Edebiyat ve Halk Bilimi Araştırmaları Dergisi, 9(24), 173-185.
• Karaatlı, R. (1999). Türkçe Bir Seğirname Üzerine. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı (Belleten), 47(1), 89-142.
• Kaya, D. (2007). Ansiklopedik Türk Halk Edebiyatı Terimleri Sözlüğü. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Kayaokay, İ. (2020). Yeni Bir İhtilacname-Segirname Nüshası Üzerine. Atlas International Refereed Journal On Social Sciences, 8(26), 219-239.
• Kılıç, M. (2018). Seğirnameler ve Latif’in Seğirnamesi. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 97-104.
• Mert, A. (2016). Bir Seğirname Nüshası. TÜRÜK Uluslararası Dil Edebiyat ve Halk Bilimi Araştırmaları Dergisi, 1(7), 220-232.
• Polat, K. (2018). Yeni Bir İhtilacname Metni Üzerine Değerlendirmeler. Türük Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, (14), 127-144.
• Sertkaya, A. G. (2011). Bilinmeyen Bir Seğirname Yazması. 38. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi Bildiriler. Dil Bilimi, Dil Bilgisi ve Dil Eğitimi. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları, 1533-1560.
• Süer, F. R. (2011). Bir Seğirname Örneği. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 6(4), 287-304.
• Sümbüllü, Y. Z. (2014). Seğirname (2. Baskı). Erzurum: Fenomen Yayınları.
• Sümbüllü, Y. Z. (2016). Yeni Bir İhtilacname Nüshası Üzerine Değerlendirme. Türk İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi, (6), 174-196.
• Tatçı, M. (1997). Edebiyattan İçeri. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Tetik, B. (2019). Mehmet İlmî’nin Segirname ve Çınnamesi. Batman Akademi Dergisi, 3(2), 72-85.
• Türk Dil Kurumu (2005). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Yalap, H. (2017). Yeni Bir İhtilacname-Seğirname Nüshası. Journal of History Culture and Art Research, 6(3), 682-695.
• Yastı, M. (2015). Yeni Bir Seğirname Yazması Üzerine. Türkiyat Mecmuası, 25(1), 275-314.