The Life of Jusipbek Aymavitov, His Execution, The Novel Akbilek and Other Literary Works

Yıl 2022, Sayı: 8, 784 - 793, 30.08.2022

Aliya Bostanova

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1089400

Cited By: 1

Öz

This study is about Jusipbek Aymavitov’s life, execution, works and the importance of this novel in Kazakh literature. The work made by the great Kazakh writer Jusipbek Aymavitov to improve Kazakh literature, the handling of charges against his character in the social and political situation of his time, the accusations of “public hostility, nationalism” in the Stalin era, including the difficulties he has experienced in his life and the fact that he was sentenced to death (lead), as he has done to other intellectuals in the repressive Stalinism mentality.
Jusipbek Aymavitov, a researcher in pedagogy and psychology, who can master world classics into Kazakhstan, their novels, stories, short stories, games, he is a literary artist who has dramas, not only with his writing, but also with his teaching and education, who is forbidden to his works for political reasons at his time and whose value is unknown, but has been appreciated years after his death. Jusipbek Aymavitov left negative works and works in Kazakh literature history in his short 42 years.
Jusipbek Aymavitov, who contributed greatly to the formation of Kazakh literature, is a milestone in terms of Kazakh literature, knowing the life and resources mentioned in the study.

Anahtar Kelimeler

Kazakh literature, Jüsipbek Aymavitov, Akbilek.

Jüsipbek Aymavıtov’un Hayatı, İdam Edilmesi, Akbilek Romanı ve Diğer Eserleri

Öz

Bu çalışma, Jüsipbek Aymavıtov’un hayatı, idam edilmesi, eserleri ve Akbilek romanı ile bu romanın Kazak edebiyatındaki yeri ve önemi üzerinedir. Büyük Kazak yazar Jüsipbek Aymavıtov’un Kazak edebiyatının gelişmesi için yaptığı uğraşlar, yaşadığı dönemin sosyal ve siyasal durumunda şahsına yapılan suçlamaların ele alınması, Stalin döneminde “halk düşmanlığı, milliyetçilik” ile suçlanarak hayatında yaşadığı zorluklar ve bu zorluklar neticesinde -baskıcı Stalinizm zihniyeti tarafından diğer aydınlara yaptığı gibi- ölüme mahkûm edilmesi (kurşunlanarak) konularını içermektedir.
Jüsipbek Aymavıtov, pedagoji ve psikoloji alanında araştırmalar yapan, dünya klasiklerini Kazakçaya ustaca çevirebilen, romanları, hikâyeleri, kısa hikâyeleri, oyunları, dramaları olan, yalnızca yazarlığı ile değil öğretmenliği ve eğitimciliği ile de ön plana çıkan, yaşadığı zamanda siyasi sebeplerden ötürü eserlerine yasak gelip değeri bilinemese de ölümünden yıllar sonra kıymeti anlaşılan bir edebiyat sanatçısıdır. Jüsipbek Aymavıtov, 42 yıllık kısa hayatında Kazak edebiyat tarihine ölümsüz eserler ve çalışmalar bırakmıştır.
Kazak edebiyatının oluşumuna büyük katkı sağlayan Jüsipbek Aymavıtov’un hayatı ve çalışmada bahsedilen kaynakların bilinmesi Kazak edebiyatı açısından bir kilometre taşıdır.

Anahtar Kelimeler

Kazak edebiyatı, Jüsipbek Aymavıtov, Akbilek.

Kaynakça

• Ulı Tulgalar (2003). (ed. Kirabaev, Serik). Almatı: Ortalyǵy Ǵylym Kitaphanası.
• Anatili Kazgazeta, (2013). “Ұлттық Психология пәні мектепте неге оқытылмайды?”. https://anatili.kazgazeta.kz/news/15259 [Erişim Tarihi: 06.05.2022]
• Anatili Kazgazeta (2015). “Ұлтқа қызмет етудің үлгісі”. https://anatili.kazgazeta.kz/news/33321 [Erişim Tarihi: 06.05.2022]
• Aymavıtov, J. (2003). Akbilek. Almatı: Raritet.
• Demçenko, A. (2014). Ýaqytpen Sanaspaǵan Júsipbek Aımaýytov. https://e-history.kz/kz/news/show/2737/ [Erişim Tarihi: 12.03.2022]
• Habar Show, (2018). “Ómir joly”. Júsipbek Aımaýytuly. https://www.youtube.com/watch?v=fEDvxWDWx7o&feature=youtu.be [Erişim Tarihi: 15.03.2022]
• Habar Tanym (2018). “Taıny. Taǵdyr. “Uly esimder”. Júsipbek Aımaýytov. https://www.youtube.com/watch?v=ncdATkIf7QE [Erişim Tarihi: 11.03.2022]
• Kınacı, C. (2012). Kazak Sovyet Edebiyatında Ekim Devrimi ve Kadın
• Sorunu–Avul Kızı Akbilek’ten Devrim Kadını Akbilek’e Giden Yol.
• Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü IV. Genç Bilim Adamları
• Sempozyumu Bildiriler, 21-22-23 Mayıs 2012, Gazi Üniversitesi, Ankara, s. 303-310.
• Kınacı, C. (2014). Kazak Sovyet Devri Romanı Akbilek’te “Öteki Rus” İmajı. Gazi Üniversitesi Edebiyat Fakültesi I. Genç Akademisyenler Sempozyumu. Gazi Üniversitesi, Ankara, s. 319-333.
• Kirabaev, S. (1993). J. Aymauıtov Ómiri Men Şıgarmaşılıgı. Almatı: Ana Tili Baspası.
• kzref.org, (2011). “«Халық Перзенті» Жүсіпбек Аймауытов” https://kzref.org/filimi-kitaphana-korkem-edebiet-sektori-bir-el--bir-kitap-akci-v2.html [Erişim Tarihi: 06.05.2022]. Omarbayeva, D.A. (2011). Halık Perzenti Jusipbek Aymautov. Taraz: Taraz Memlekettik Universiteti Ǵılım Kitaphana.
• Mukanov, S. (1932). XX. Gasırdagı Kazak Adebiyeti. Almatı: Atamura.
• Qazakadabieti.kz, “Жүсіпбек Аймауытовтың Аудармадағы Сөз Қолдану, Сөз Жасау Шеберлігі”. Kurmanbayulı, Ş. (2017). https://qazaqadebieti.kz/9830/zh-sipbek-ajmauytovty-audarmada-y-s-z-oldanu-s-z-zhasau-sheberligi [Erişim Tarihi: 06.05.2022]. Almatı: Kazak Ádebıeti.