An Unpublished Qasidah by Sheikh Ghalib to III. Selim

Yıl 2022, Sayı: 8, 395 - 404, 30.08.2022

Müslüm Yılmaz

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1145579

Öz

Being one of the most potent poets of the 18th century, Sheikh Gâlib composed his divan at a very young age with the poems he wrote using the pen name Es’ad-Gâlib and made himself an important place in our literature. Sheikh Gâlib, who continued writing poems even after completing his divan, thanks to the close relationship he built with Sultan Selim the III, wrote new year greetings, eulogies and also poems for historical artifacts they had built for the Sultan and members of the dynasty. Gâlib, who was in close relations with the poet sultan of the period, Selîm the 3rd, presented an ode to the sultan, whom he received great favor, apart from those in his divan. Although most of the poems are in his divan, it is seen that there are some unpublished poems that have remained unearthed in the journal and archive documents. The difference in the number of poems in both printed and critical publications of the divan is an indication that Sheikh Gâlib continued to write poems even after completing his divan.
Sheikh Gâlib, who was in a close relationship with the poet sultan of the era Selîm III , presented a qasidah to the Sultan apart from those in his divan. The Qasidah, which has not been received any studies onto it until now, is plays a highly important as it shows the close relationship between Sultan and Sheikh Gâlib.
In this article, after briefly mentioning the studies on Sheikh Gâlib’s poems his relation with Selîm III will be refer to. After those information an unpublished text of a qasidah written by Sheikh Galib to Selîm III, that is in the Topkapı Palace Archive, will be given.

Anahtar Kelimeler

Sheikh Ghalib, III. Selim, poem, qasidah.

Şeyh Gâlib’in III. Selîm’e Yazdığı Yayımlanmayan Bir Kasidesi

Öz

18. yüzyılın en kudretli şairlerinin başında gelen Şeyh Gâlib, Es’ad-Gâlib mahlasını kullanarak yazdığı şiirlerle çok genç yaşlarında dîvânını tertip etmiş ve edebiyatımızda önemli bir yere sahip olmuştur. Dîvân’ını tamamladıktan sonra da şiirler yazmaya devam eden Şeyh Gâlib, özellikle Sultan III. Selîm ile kurduğu yakın münasebetler vesilesi ile padişah ve hanedan üyelerine yeni yıl tebrikleri, medhiyeler ve onların yaptırdığı tarihi eserler için manzumeler yazmıştır. Bu şiirlerin büyük bir kısmı dîvânında yer alsa da mecmua ve arşiv belgelerinde kalmış olan ve henüz gün yüzüne çıkmamış şiirlerinin de olduğu görülmektedir. Gerek matbu gerek Dîvân’ın tenkitli yapılan neşirlerinde şiir sayılarının farklılıklar arz etmesi Şeyh Gâlib’in Dîvân’ını tertip ettikten sonra da manzumeler yazdığının göstergesidir.
Dönemin şair padişahı III. Selîm ile yakın ilişkilerde bulunan Gâlib, büyük bir teveccüh gördüğü padişaha Dîvân’ındakilerin haricinde de bir kaside sunmuştur. Şu ana kadar üzerine herhangi bir çalışma yapılmayan kaside, padişah ile Şeyh Gâlib’in yakın ilişkisini göstermesi açısından oldukça önemlidir.
Bu makalede Şeyh Gâlib’in şiirleri üzerine yapılan çalışmalardan kısaca bahsedildikten sonra III. Selîm ile olan ilişkisine değinilecektir. Bu bilgilerden sonra Topkapı Sarayı Arşivi’nde bulunan Şeyh Gâlib’in III. Selîm yazdığı yayınlamamış bir kasidesinin metni verilecektir. 

Anahtar Kelimeler

Şeyh Gâlib, III. Selîm, şiir, kaside.

Kaynakça

• Ayvazoğlu, B. (1999). Kuğunun Son Şarkısı. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Arıkan, V. S. (1993). III. Selim’in Sırkâtibi Ahmed Efendi Tarafından Tutulan Rûznâme. Ankara: TTK Yayınları.
• Benlioğlu, S. (2008). Sarayda Düzenlenen Tarikat Âyinleri Işığında III. Selim’in Tekke Müziğiyle İlişkisi. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 37, 1-20.
• Çel[t]ik, H. (1996). Yöntemi Açısından Üç Şeyh Galip Dîvânı. Bilig, 96, 284-289.
• Esrâr Dede (2000). Tezkire-i Şu’arâ-yı Mevleviyye (Haz. İlhan Genç). Ankara: AKM Yayınları.
• Gürer, A. (1993). Şeyh Gâlib Dîvânı (İnceleme-Metin). Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• İsen, M. (1995). Osmanlılarda Devlet-Sanat İlişkisi ve Bu İlişkinin III. Selîm’le Şeyh Gâlib’deki Görüntüsü, Şeyh Gâlib Kitabı. İstanbul: İBB Yayınları, 39-50.
• Kaçar, M. (2022). Arşiv Belgeleri Işığında Şeyh Gâlib ve Şiirleri Hakkında Yeni Bilgiler, Klasikten Moderne Türk Edebiyatında Mevlevilik ve Şeyh Gâlib. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları (Basım aşamasında).
• Kalkışım, M. (1994). Şeyh Gâlib Dîvânı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Kalkışım, M. (1992). Şeyh Gâlib Dîvânı. Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• Karal, Enver Z. (1988). Selim III’ün Hatt-ı Hümayunları Nizâm-ı Cedit. Ankara: TTK Yayınları.
• Koncu, H. vd. (2016). Eser-i Aşk: Şeyh Gâlib Hakkında Makaleler ve Bibliyografya. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kurnaz, C. (1995). Şeyh Gâlib Dîvânı’ındaki Nazım Şekilleri ile İlgili Problemler, Şeyh Gâlib Kitabı. İstanbul: İBB Yayınları, 179-183.
• Macit, M. (1989). Şeyh Gâlib’in Tarih Manzumeleri (İnceleme-Metin). Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
• Okay, O. (1995). Gâlib Dede’nin Dramı, Şeyh Gâlib Kitabı. İstanbul: İBB Yayınları, 77-83.
• Okçu, N. (2011). Şeyh Gâlib Dîvânı, Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri, Şiirlerinin Umumi Tahlili. Ankara: TDV Yayınları.
• Okçu, N. (1993). Şeyh Gâlib: Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri, Şiirlerinin Umumi Tahlili ve Dîvânın Tenkitli Metni. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Sunar, Mehmet M. (2010). Ocak-ı Âmire’den Ocak-ı Mülga’ya Doğru Nizâm-ı Cedid Reformları Karşısında Yeniçeriler, Nizâm-ı Kadim’den Nizâm-ı Cedid’e III. Selim ve Dönemi. İstanbul: İsam Yayınları, 497-527.
• Şen, A. (2003). Osmanlıda Dönüm Noktası (III. Selîm Hayatı ve Islahatları). Ankara: Fecr Yayınları.
• Taştan, E. (2012). Şeyh Gâlib ve Yayımlanmamış Şiirleri. Turkish Studies, 7/4, 2825-2855.
• Ünal, U. (2003). İdari ve Sosyal Alanlarda Nizam-ı Cedid Çabaları. O.T.A.M, 14, 273-289
• Yüksel, S. (1980). Şeyh Gâlib Eserlerinin Dil ve Sanat Değeri. İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara: TTK Basımevi.