Colors and Connotation Values in Ömer Seyfettin Stories

Yıl 2022, Sayı: 9, 412 - 428, 30.12.2022

Yusuf Gökkaplan

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1207075

Öz

Many studies have been done on the grammar studies of the Turkish language, which has a history of thousands of years. When we look at the studies in general, it is seen that the grammatical features of the Turkish language have been determined to a large extent, except for some exceptional cases. Studies such as vocabulary, semantic world and conceptual field, context-centered evaluations, semantics in Turkish language, which has recently become a common working point of interdisciplinary approaches, are also noteworthy. Such areas have made it necessary to evaluate the Turkish language in the circle of linguistics, and with these studies, another rich side of the Turkish language has become a study area for researchers.
In the linguistics of the 21st century, a human-centered perspective has been developed and language, which human factor processing language, has become one of the important subjects of linguistics. One of the study areas of linguistics that has developed in the human environment has been the subject of word-based connotation. Although the subject of connotation is seen as a subject of study in the field of psychology, it is true that word-based connotation are the common field of study of psychology and linguistics.
The subject of this study will be the evaluation of the connotation values of the colors in the stories of Ömer Seyfettin, who wrote works with a clear understanding of Turkish and made great contributions to Turkish. In this study on colors, analysis of free associations will be based. The connotation values of colors, which will be discussed within the framework of a common discipline, which we can also call psycholinguistics, will be important in expressing both the words and the thought, understanding and perspective put forward in this framework.

Anahtar Kelimeler

Connotation, color, linguistics, psycholinguistics, connotation value.

Ömer Seyfettin Hikâyelerinde Renkler ve Çağırışım Değerleri

Öz

Binlerce yıllık geçmişe sahip olan Türk dilinin gramer kuralları üzerine bir hayli çalışma yapılmıştır. Yapılan çalışmalara genel olarak bakıldığında Türk dilinin gramer özelliklerinin bazı istisnai durumlar haricinde büyük ölçüde belirlendiği görülmektedir. Son dönemlerde disiplinler arası yaklaşımların ortak çalışma noktası hâline gelen Türk dilinde söz varlığı, sözcüklerin anlam derinliği ve kavram alanı, bağlam merkezli değerlendirmeler, anlam bilimi gibi çalışmalar da dikkate değerdir. Bu tür alanlar Türk dilinin dil bilimi merkezinde değerlendirilmesini de zorunlu hâle getirmiş, yapılan bu çalışmalarla Türk dilinin gelişmiş başka bir tarafı da araştırmacılar için çalışma alanı olmuştur.
21. yüzyılın dil bilim anlayışında insan merkezli bir bakış açısı geliştirilmiş ve dili işleyen insan faktörü dil bilimi için önemli konulardan biri olmuştur. İnsan çevresinde gelişen dil bilimin çalışma alanlarından birinin de sözcük temelli çağrışım konusu olduğu söylenebilir. Çağrışım konusu her ne kadar psikoloji alanının inceleme alanı olarak görülse de sözcük temelli çağrışımların psikoloji ve dil bilimin ortak çalışma sahası olduğu gerçektir. Bu nedenle Türkçe sözcüklerin çağrışım temelli bir disiplin çerçevesinde ele alınması sözcüklerin anlam derinliğinin ortaya konması açısından önemlidir.
Bu çalışmanın konusu da duru bir Türkçe anlayışıyla eserler kaleme alan ve Türkçeye büyük katkıları olan Ömer Seyfettin’in hikâyelerindeki renklerin çağırışım değerlerinin değerlendirilmesi olacaktır. Renkler üzerine yapılacak olan bu çalışmada serbest çağrışım tekniği esas alınacaktır. Psiko-dilbilim olarak da adlandırabileceğimiz ortak bir disiplin çerçevesinde ele alınacak renklerin çağrışım değerleri hem sözcüklerin hem de bu çerçevede ortaya konan düşünce, anlayış ve bakış açısının ifade edilmesinde önemli olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Çağrışım, Ömer Seyfettin, renk, dilbilim, psiko-dilbilim, çağrışım değeri., Connotation, color, linguistics, psycholinguistics, connotation value.

Kaynakça

• Çifçi, S. ve Duru K. (2016). Ses Temelli Kelime Çağrışımı. Turkish Studies (Elektronik), 11(14), 159-178.
• Çiftpınar, B. (2014). Çağrışımın Dil Öğrenimindeki Yeri. Selçuk İletişim, 2(3), 74-78.
• Empowered By Color, Understanding the Meaning of Colors in Color Psychology. https://www.empower-yourself-with-color-psychology.com/color-red.html [Erişim Tarihi: 05.04.2011]
• Hançerlioğlu, O. (1997). Ruhbilim Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi
• Khudaybergenova, Z. (2021). Özbek Türkçesi Dilbiliminde Çağrışım Sözlüğünü Oluşturmanın Kuramsal ve ‘Beşik’ Kelimesi Örneğinde Uygulamalı Yöntemleri. Bilig, 98, 75-97.
• Küçükerdoğan, G. R. (2005). Reklam Söylemi. İstanbul: Es Yayınları.
• Ömer Seyfettin (2020). Ömer Seyfettin Hikâyeler-1 (haz. Hülya Argunşah). İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Ömer Seyfettin (2020). Ömer Seyfettin Hikâyeler-2 (haz. Hülya Argunşah). İstanbul: Dergâh
• Öztürk, Ş. (2004). Eğitimde Yaratıcı Düşünme. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 0(18), 77- 84.
• Pilancı, H. (2014). 7-9 Yaş Arasındaki Türk Çocuklarında Kelime Çağrışımını Etkileyen Sosyoekonomik Değişkenler. Bilig, 68, 183-208.
• Ustakara, F. (2013). Kişilerarası İletişimle Bağlantılı Renk Olgusunun Bireysel Çağrışım Boyutuna Yönelik Bir Alan Araştırması: Gaziantep Örneği. Selçuk İletişim, 6(4), 138-154.