Comparison of the Types in the Novels of “Mesihpaşa İmamı” and “Handan” in terms of Female Identity

Yıl 2022, Sayı: 9, 440 - 445, 30.12.2022

Engin Keflioğlu

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1208346

Öz

One of the areas of questioning triggered by westernization in our society is that of women. The necessity of women's place and identity in society in this new period has been discussed in many works. While some literary works emphasize women and their identities, other literary works fictionalize unrelated subjects while still retaining a female identity. One of Halide Edip's significant books, Handan, exemplifies the understanding of the ideal woman. Handan is the kind of person who carries traditional understandings with her while having received a modern education and continuing her education intellectually. Besides Handan, other female characters in the novel are sometimes in the same frame as Handan and sometimes in the opposite frame of Handan. Although the protagonist in the novel "Mesihpaşa İmamı" is a man, the first spark that causes the inner transformation of this character in the novel is Hediye, a woman. And, other women in the book with their traditional identities play a significant role in the story with their spiritual outlooks, familial roles, and attitudes about strong-willed males. Among them, Gülsüm is a type who was raised with a traditional understanding, who confronted us with worthlessness at the beginning of the novel, and who was positioned in a completely different place by both her husband and her environment with the spiritual change she went through at the end of the novel. In this study, female characters in both novels are discussed in terms of female identity.

Anahtar Kelimeler

Novel, Mesihpaşa İmamı, Handan, woman, transformation.

Mesihpaşa İmamı ve Handan Romanlarındaki Tiplerin Kadın Kimliği Bakımından Karşılaştırılması

Öz

Batılılaşmanın toplumumuzda tetiklediği sorgulama alanlarından biri de kadındır. Kadının bu yeni dönemde toplumdaki yerinin ve kimliğinin nasıl olması gerekliliği birçok eserde işlenmiştir. Kimi eserler kadını kimliğiyle merkezlerine oturtmuşken kimi eserler ise başka konular etrafında kurgulanıp kadının kimliğini sezdirir. Handan romanı Halide Edip’in ideal kadın anlayışını yansıttığı önemli romanlarındandır. Romanda, modern bir eğitim almış olan Handan, bunu daha ileriye götürerek entelektüel bir seviyeye ulaştırmış aynı zamanda geleneksel anlayışları da üzerinde taşıyan bir tiptir. Handan’ın yanı sıra romandaki diğer kadın karakterler de kimi zaman Handan’la aynı çerçevede yer alır, kimi zaman onun karşısında konumlanır. Mesihpaşa İmamı romanında ise başkahraman bir erkek olsa da bu karakterin roman içinde içsel dönüşümüne sebebiyet veren ilk kıvılcımın sahibi bir kadın olan Hediye’dir. Yine romanda geleneksel kimliğiyle yer alan diğer kadınlar; manevi dünyaları, aile içindeki konumları, otoriter erkek karşısındaki tavırları ile romanda önemli yer tutar. Bunlardan Gülsüm, geleneksel anlayışla yetişmiş romanın başında değersizlikle karşımıza çıkan romanın sonunda ise geçirdiği manevi değişimle hem kocası hem etrafı tarafından tamamen farklı bir yere oturtulan bir tiptir. Bu çalışmada her iki romandaki kadın karakterler kadın kimliği açısından ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Roman, Mesihpaşa İmamı, Handan, kadın, değişim., Novel, woman, transformation.

Kaynakça

• Adıvar, H. E. (2009). Handan. İstanbul: Can Yayınları.
• Argunşah, H. (2015). Halide Edip’te Değişen Kadının Romandaki İzdüşümleri: Seviyye Talip’ten Ateşten Gömlek’e. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, (37), 27-52.
• Atabağsoy, N. (2019). Handan Romanında Batılılaşmış Kadın Karşısında Batılılaş(ama)mış Erkekler. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (14), 68-77.
• Aytemiz, B. U. (2010). Handan: Ataerkil Söylemin Kıyısında Biçimlenen Roman. Roman Kahramanları Dergisi, (3), 17-23.
• Ayverdi, S. (2000). Mesihpaşa İmamı. İstanbul: Kubbealtı Neşriyatı.
• Ayverdi, S. ve Araz, N. (2021). Birinci Etüd. Ken’an Rifaî ve Yirminci Asrın Işığında Müslümanlık. İstanbul: Kubbealtı Neşriyatı.
• Beauvoir, S. (1970). Kadın II: Evlilik Çağı (çev. Bertan Onaran). İstanbul: Payel Yayınevi.
• Çağlıyan İçener, Z. (2016). “Tarihî Emanetin Taşıyıcısı”nın İzinde: Sâmiha Ayverdi ve Modernleşme-Gelenek Ekseninde Kadın. Muhafazakâr Düşünce Dergisi, 12(47), 139-157.
• Enginün, İ. (1986). Halide Edip Adıvar. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Kırzıoğlu, B. (1990). Sâmiha Ayverdi Hayatı-Eserleri. Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
• Kurnaz, Ş. (1991). Cumhuriyet Öncesinde Türk Kadını (1839-1923). Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları.
• Önder, A. (2022). Direnen Bir Kadının Romanı: Handan. Edebî Eleştiri Dergisi. 6(1), 19-42.
• Özdemir, F.Ç. (2014). Geçmiş, Bugün ve Gelecek Bağlamında Sâmiha Ayverdi’yi Anlamak. Akademik Kaynak Dergisi, 2(4), 19-37.
• Özgürel, E. G. (2012). Samiha Ayverdi’nin Romancılığı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Öztürk, S. & Can, A. (2018). Sâmiha Ayverdi Romanında Dindar ve Muhafazakâr Kadın Psikolojisi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (11), 74-88.
• Uluant, Z. (2020). AYVERDİ, Samiha. https://islamansiklopedisi.org.tr/ayverdi-samiha [erişim tarihi: 07.06.2022].