Süleymaniye Kütüphanesi Nâfiz Paşa 1514 Numarada Kayıtlı Mecmû’anın Tanıtımı ve İncelenmesi

Yıl 2023, Sayı: 12, 269 - 283, 26.09.2023

Muhammed Hüseyin Ünlüsoy

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1326914

Öz

Bu çalışmanın konusu Süleymaniye Kütüphanesi Nâfiz Paşa 1514 numarada bulunan el yazması mecmû’anın tanıtımı ve incelenmesidir. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, mecmû’anın nitelikleri ve tanıtımı; ikinci bölümde Osmanlı edebiyatı sahası şairlerinin mecmû’adaki şiirleri tablolar halinde incelenecektir. Üçüncü bölümde sonuç başlığı altında bir değerlendirme yapılacaktır. Daha önce hakkında üç ayrı bölüm incelemesi ve çalışması yapılan mecmû’ada Arapça, Farsça ve Türkçe; dinî ve edebî içerikli şerhler, kısa notlar, sözlük alıntıları ve sözcük açıklamaları, fetvalar, çeşitli nazım şekil ve türlerinde şiirler, mecmû’adaki bazı şiirler hakkında kısa notlar, mektuplar, kıssa olarak nitelenebilecek küçük hikâyeler bulunmaktadır. Mecmû’anın zahriye sayfasında içindekiler sayfası olarak vasıflanabilecek bir de tablo bulunmaktadır. Bu tablodan hareketle biz de bu başlıkları bölümler olarak değerlendirip mecmuayı tanıtacağız. Mecmû’a bu sayfadaki bilgilerden hareketle 17. yüzyıl Mevlevî muhîti şairlerinden Fasîh Ahmed’in dest-i hattından çıkmıştır. Ancak mecmuadaki bütün metinler Fasîh’e ait değildir.
İkinci bölümde ise Osmanlı Edebiyatı Sahası şairlerinin şiirleri; nazım biçimi, aruz, nisbet kayıtları, yazarı belirlenemeyen ve mahlassız Türkçe şiirler incelenecektir. 3. bölümde de ilk kısımlardaki bilgilerin yorumlanmasına ve mecmua hakkında bir tanımlama yapılmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı sahası klasik Türk edebiyatı, mecmua, şiir, 17. yüzyıl Osmanlı edebiyatı, klasik Türk edebiyatının kaynakları.

Introducing and Analysis of the Journal Registered in the Süleymaniye Library, Nafiz Paşa, Number 1514

Öz

The subject of this study is the introduction and examination of the handwritten manuscript magazine located in the Süleymaniye Library, Nafiz Pasha No. 1514. The study consists of 3 parts. In the first part, the characteristics and presentation of the magazine; In the second part, the poems of the poets of the Ottoman Literature Field in the magazine will be examined in tables. In Chapter 3, an evaluation will be made under the title of conclusion. In the magazine, which is examined and studied in 3 different chapters, it is used Arabic, Persian and Turkish languages for religious and literary scholia, short notes, dictionary excerpts and word explanations, fatwas, poems in various verse forms and types, short notes about some poems in the magazine, letters, and small stories that can be described as parables.There is also a table that can be qualified as a table of contents on the dorsal page of the magazine. Based on this table, we will evaluate these titles as chapters and introduce the journal. Based on the information on this page, the Mecmû’a came out of the autograph of the 17th century Mevlevi poet Fasîh Ahmed. However, not all texts in the magazine belong to Fasih.
In the second part, the poems of the poets of the Ottoman Literature Field, their verse form, prosody, relativeness records and Turkish poems whose author cannot be determined or not will be examined. In the third chapter, it will be tried to interpret the information in the first parts and to make a definition about the magazine.

Anahtar Kelimeler

Classical Turkish literature of the Ottoman field, mecmua, poetry, 17th century Ottoman literature, resource of classical Turkish literature.

Kaynakça

• Ahmed, Kemâl Paşa-zâde (2021). Dîvan ve Diğer Şiirler. (M. A. Saraç, Dü.) Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Akdağ, E. (2017). Ebû Medyen’in (ö. 594/1197) Hayatı, Tasavvuf Anlayışı ve İstiğfâr Kasidesi. On Dokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (43), 283-324.
• Anay, H. (1994). Devvânî. https://islamansiklopedisi.org.tr/devvani. [Erişim tarihi:16.06.2023].
• Atalay M. (2007). Fasih Ahmed Dede Farsça Divançe. İstanbul.
• Ayan, H. (1986). Abdülbâkî Ârif Efendi’nin Mi’râciyyesi. Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (21), s. 1-11.
• Aydemir, Y. (1999). Behiştî, Hayatı, Şahsiyeti, Eser ve Divanı’nın Tenkidli Metni. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi.
• Bilkan, A. F. (1998). Rami Paşa Divançe. İstanbul: Fatih Üniversitesi Yayınları.
• Çelebi, Katip (1999). Keşfü’z-Zünûn ‘an-Esâmî’l-Kütüb ve’l-Fünûn (Cilt 2). Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî.
• Çıpan, M. (1991). Fasîh Ahmed Dede Hayatı, Edebî Kişiliği ve Dîvânı’nın Tenkidli Metni. Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
• El-Hamîs, e.-H. b. (2006). Menâkibü’l-Ebrâr ve Mehasinü’l-Ahyâr. Abu Dabi: Merkezün Zâyed li’t-Türâs ve’t-Târîh.
• Günaydın, E. (2020). İsmeti Dîvânı İnceleme-Metin-Dizin. Yüksek Lisans Tezi. Bursa: Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• İçli, A. (2015a). Fasîh’in Tenbâkû-nâmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(31), 149-157.
• İçli, A. (2015b). Fasîh’in Yayınlanmamış Türkçe Rubaîleri. Türk Dünyası Araştırmaları, 111(219), 209-222.
• İçli, A. (2015c). Fasih’in Yayınlanmamış Türkçe Şiirleri-Gazeller. BELGÜ, (1), 49-73.
• Kalkışım, M. M. (1988). Nâbî’nin Tuhfetü’l-Harameyn’i Dil İncelemesi Transkripsyonlu Metin ve İndeks. Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
• Kallek, C. (2003). Mâverdî. https://islamansiklopedisi.org.tr/maverdi. [Erişim tarihi:17.06.2023]
• Karabey, T. ve Atalay, M. (1999). Neşâtî Şerh-i Ba’z-ı Kasâ’id-i Urfî. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları.
• Levend, A. S. (2015). Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Özerol, N. (2016). Şeyhülislâm Yahyâ Tevfik Efendi’nin "Müntehab" Adlı Şiir Mecmûası. Littera Turca (Journal of Turkish Language and Literature), 2(1), 343-366.
• Revânî. (2009). Revânî Divanı. (Z. Avşar, Dü.) Ankara: T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü.
• Tarlan, A. N. (1997). Necati Beg Divanı. İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Tulum, M. ve Tanyeri, M. A. (1977). Nev’î Divan Tenkidli Basım. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Uludağ, S. ve Bayburtlugil, N. (1991). Aynülkudât Hemedânî. https://islamansiklopedisi.org.tr/aynulkudat-el-hemedani. [Erişim tarihi: 17.06.2023].