The Effect of Solution-Focused Brief Therapy on Coping with Exam Anxiety: A Case Report

Yıl 2023, Sayı: 12, 1569 - 1581, 26.09.2023

Elif Terzi , Lokman Koçak

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1340809

Öz

The aim of this study is to investigation the effect of solution-focused brief therapy in coping with test anxiety. In order to examine this effect, one of the quantitative research methods, a single case study design was used. The participant is a middle school 8th grade student who shows signs of high level of test anxiety. The Westside Test Anxiety Scale was used as a data collection tool. The intervention program was carried out as 4 sessions of administration and 1 session of follow-up. Initially, baseline data was obtained, and data were collected every week during the implementation of the intervention program. Follow-up data were obtained with the follow-up session 4 weeks after the application sessions were over. Graphical analysis was used in the analysis of the data. According to the results of the analysis, it was determined that the participant gave higher scores to the rating question, that there was a decrease in test anxiety and the effects of test anxiety such as stomachache, flushing on the face, difficulty in concentrating on the exam, and a positive change in the measurement scores. In line with these results, it can be said that solution-focused brief therapy is an effective approach to cope with test anxiety.

Anahtar Kelimeler

Adolescence, test anxiety, solution-focused brief therapy.

Sınav Kaygısı ile Başa Çıkmada Çözüm Odaklı Kısa Süreli Terapinin Etkisi: Bir Olgu Sunumu

Öz

Bu araştırmanın amacı, sınav kaygısı ile başa çıkmada çözüm odaklı kısa süreli terapinin etkisinin incelenmesidir. Bu etkiyi incelemek amacıyla, nicel araştırma yöntemlerinden tek denekli deneysel desen kullanılmıştır. Katılımcı, yüksek düzeyde sınav kaygısı belirtileri gösteren ortaokul 8. sınıfta öğrenim görmekte olan bir öğrencidir. Veri toplama aracı olarak Westside Sınav Kaygısı Ölçeği kullanılmıştır. Müdahale programı 4 oturum uygulama ve bir 1 oturum izleme olarak gerçekleştirilmiştir. Öncelikle başlangıç düzeyi verisi elde edilmiş, müdahale programının uygulanması aşamasında her hafta veri toplanmaya devam edilmiştir. Uygulama oturumları bittikten 4 hafta sonra izleme oturumu ile izleme verisi elde edilmiştir. Verilerin analizinde grafiksel analiz kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre, katılımcının derecelendirme sorusuna giderek daha yüksek puanlar verdiği, sınav kaygısında ve sınav kaygısının karın ağrısı, yüzde kızarma, sınava odaklanmada zorluk yaşama gibi etkilerinde azalma olduğu ve ölçüm puanlarında da olumlu yönde değişim gerçekleştiği belirlenmiştir. Bu sonuçlar doğrultusunda, çözüm odaklı kısa süreli terapinin sınav kaygısı ile başa çıkmada etkili bir yaklaşım olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Ergenlik, sınav kaygısı, çözüm odaklı kısa süreli terapi.

Kaynakça

• Ağca, M. A. ve Avşaroğlu, S. (2020). Kısa Süreli Çözüm Odaklı Yaklaşımda Aile Danışmanlığı. Social Mentality and Researcher Thinkers Journal Smart Journal, 6(32), 1021-1032.
• Altıntaş, Ö. ve Üzbe Atalay, N. (2022). Sınav Kaygısı ile Başa Çıkmaya Yönelik Bilişsel Davranışçı Yaklaşıma Dayalı Psikolojik Danışma Süreci: Bir Olgu Sunumu. Uluslararası Çocuk ve Ergen Travma Kongresi, 24-26 Mart, İzmir: Sayfa: 45.
• Arslan, N. ve Akın, A. (2016). Çözüm Odaklı Kısa Süreli Grupla Psikolojik Danışmanın Lise Öğrencilerinin Akran Zorbalığına Etkisi. Sakarya University Journal of Education, 6(1), 72-84.
• Arslan, Ü. ve Gümüşçağlayan G. (2018). Çözüm Odaklı Kısa Süreli Terapiye Kısa Bir Bakış. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 47, 491-507.
• Asarlı, Z. (2023). Göz Hareketleri ile Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme (EMDR) Yaklaşımı Temelli Müdahalenin Lise Son Sınıf Öğrencilerinin Sınav Kaygısı Üzerindeki Etkisi. Doktora Tezi. Bursa: Uludağ Üniversitesi.
• Aslan, H. R. ve Çakmak Tolan, Ö. (2021). Çocuk, Ergen ve Aileye Uygulanan Çözüm Odaklı Terapi Müdahalelerinin Çocuk ve Ergenlerin Davranış Problemleri Üzerinde Etkililiği: Bir Sistematik Derleme. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(3), 2582-2605.
• Ateş, B. ve Gençdoğan, B. (2017). Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Fobi ile Başa Çıkmalarında Çözüm Odaklı Grupla Psikolojik Danışmanın Etkisinin İncelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 188-203.
• Aydın, F. (2010). Akademik Başarının Yordayıcısı Olarak Akademik Güdülenme, Öz-Yeterlilik Ve Sınav Kaygısı. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Bannick, B. P. (2007). Solution-Focused Brief Therapy. Journal of Contemporary Psychotherapy, 37(2), 87–94. Başal, H. A. (1997). Denetim Odağı ile Sınav Kaygısı Arasındaki İlişki. Eğitim ve Bilim, 21(103), 4-11.
• Başarır, D. (1990). Ortaokul Son Sınıf Öğrencilerinde Sınav Kaygısı, Durumluk Kaygı, Akademik Başarı ve Sınav Başarısı Arasındaki İlişkiler. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Bilgin, O. (2016). Çözüm Odaklı Kısa Süreli Grupla Psikolojik Danışmanın Ergenlerin Özgüven Düzeyine Etkisi. Doktora Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi.
• Bozkurt, S. (2012). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinde Sınav Kaygısı, Matematik Kaygısı, Genel Başarı ve Matematik Başarısı Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: PegemA Yayınları.
• Chapell, M. S., Blanding, Z. B., Silverstein, M. E., Takahashi, M., Newman, B., Gubi, A. ve McCann, N. (2005). Test Anxiety and Academic Performance in Undergraduate and Graduate Students. Journal of Educational Psychology, 97(2), 268-274.
• Çakmak, A. , Şahin, H. ve Akıncı Demirbaş, E. (2017). 7. ve 8. Sınıf Ortaokul Öğrencilerinin Sınav Kaygısı ve Benlik Saygısı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. E-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(2), 1-9.
• Çitemel, N. (2014). Çözüm Odaklı Kısa Süreli Grupla Psikolojik Danışmanın Lise Öğrencilerinin Akran Zorbalığına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi.
• De Shazer, S., Dolan, Yvonne., Korman, H., Trepper, T., McCollum, Erıc. ve Kim Berg, I. (2012). More than Mıracles The State of The Art of Solutıon-Focused Brıef Therapy. https://www.academia.edu/download/3454743/SFBT.pdf. [Erişim tarihi: 01.06.2023].
• Demir, M. ve Gençdoğan, B. (2017). Okul Tükenmişliğini Yordamada Sınav Kaygısı ve Akademik Başarının Etkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 8(20), 111-126.
• Demirci, İ. ve Erden, S. (2016). Bilişsel Davranışçı Yaklaşıma Dayalı Grupla Psikolojik Danışma Uygulamasının 8. Sınıf Öğrencilerinin Sınav Kaygısına Etkisi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 43(43), 67-83.
• Doğan, S. (1999). Çözüm-Odaklı Kısa Süreli Terapi: Kuramsal Bir İnceleme. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 2(12), 28-38.
• Doğan, S. (2000). Okul Psikolojik Danışmanları için Yeni ve Pratik Bir Yaklaşım: Çözüm Odaklı Kısa Süreli Terapi. Eğitim ve Bilim, 25(116), 59-64.
• Doğan, U. (2020). Lise ve Üniversite Öğrencilerinde Sınav Kaygısının Karşılaştırılması. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 35-42.
• Driscoll, R. (2007). Westside Test Anxiety Scale validation. ERIC Digest, ED495968. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED495968.pdf [Erişim tarihi: 01.06.2023].
• Eker, O. (2016). Ortaokul Öğrencilerinin Yaşadığı Sınav Kaygısının Nedenleri ve Anne-Baba Tutumlarının Sınav Kaygısına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Nişantaşı Üniversitesi.
• Erçevik, A. (2021). Çözüm Odaklı Kısa Süreli Terapi ve Öyküsel Psikolojik Danışma Yaklaşımlarına Dair Karşılaştırmalı Bir İnceleme. Humanistic Perspective, 3(2), 400-419.
• Erözkan, A. (2004). Üniversite Öğrencilerinin Sınav Kaygısı ve Başa Çıkma Davranışları. Muğla Üniversitesi SBE Dergisi, 12, 13-38.
• Feta, M. (2019). Farklı Lise Türlerindeki Öğrencilerin Sınav Kaygısı ile Mutluluk Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi.
• Gençtürk, M. (2019). Sınav (Kaygısı Yaşayan Lise Öğrencilerinde EMDR Terapinin Etkisinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Işık, M., Demircan, Ü. ve Gürhan, N. (2021). Çözüm Odaklı Kısa Süreli Terapinin Problem Çözme Becerisine ve Sınav Kaygısına Etkisi. EJONS Uluslararası Dergisi, 5(19), 622-635.
• İlbay, A. B. (2014). Çözüm Odaklı Kısa Süreli Grupla Psikolojik Danışmanın Üniversite Öğrencilerinin Tükenmişlik Düzeyleri Üzerindeki Etkisi. Doktora Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi.
• İşlek, M. (2006). Çözüm Odaklı Yaklaşımlara Göre Düzenlenmiş Sınav Kaygısıyla Başa Çıkma Eğitim Programının Üniversiteye Hazırlanan Öğrencilerin Sınav Kaygısı Düzeylerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Karaburç, G. ve Tunç, E. (2017). Sınav Kaygısını Azaltmaya Yönelik Bilişsel-Davranışçı Yaklaşıma Dayalı Grup Rehberliği Programının Etkisinin İncelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 199-213.
• Kavakçı, Ö., Yıldırım, O. ve Kuğu, N. (2010). Travma Sonrası Stres Bozukluğu ve Sınav Kaygısı için EMDR: Olgu sunumu. Klinik Psikiyatri, 13, 42-47.
• Kaya, M. ve Savrun, B. M. (2015). Ortaöğretime Geçiş Sistemi Ortak Sınavlarına Girecek Ortaokul 8. Sınıf Öğrencilerinin Bağlanma Stilleri ile Sınav Kaygı Düzeyleri Arasındaki İlişki. Yeni Symposium, 53(3), 32-42.
• Keshavarz Afshar, H., Safarifard, R. ve Navai, G. (2022). The Effect of Solution-Focused Therapy on Social Anxiety of Adolescents. Journal of School Psychology and Institutions, 11(1), 80-91.
• Köse, S., Yılmaz, Ş. K. ve Göktaş, S. (2018). Lise Son Sınıf Öğrencilerinin Sınav Kaygı Düzeyleri ile Uyku Kalitesi Arasındaki İlişki. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 9(2), 105-111.
• Linton, J. M., Bischof, G. H. ve McDonnell, K. A. (2005). Solution-Oriented Treatment Groups for Assaultive Behavior. The Journal for Specialists In Group Work, 30(1), 5-21.
• Morris, L. W. ve Liebert, R. M. (1970). Relationship of Cognitive and Emotional Components of Test Anxiety to Physiological Arousal and Academic Performance. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 35(3), 332-337.
• Okyay, C. ve Yılmaz Bingöl, T. (2022). Lise Öğrencileriyle Çözüm Odaklı Kısa Süreli Yaklaşıma Dayalı Olarak Yürütülen Tezlerin İncelenmesi. Journal of Sustainable Educational Studies (JSES), (Ö1), 88-96.
• Öner Koruklu, N., Öner, H. ve Oktaylar, H. C. (2006). Sınav Kaygısı ile başa Çıkma Programının Sınav Kaygısına Etkisine Yönelik Deneysel Bir Çalışma. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 5-11.
• Özcan, B. (2017). Ortaokul 8. Sınıf Öğrencilerinde Anne Baba Tutumu ile Depresyon ve Sınav Kaygısı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Beykent Üniversitesi.
• Özdemir Kurt, E. (2017). Ortaokul Öğrencilerinin Sosyal Destek Algılarıyla İlgili Olarak Sınav Kaygısı ve Umutsuzluk Düzeylerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Beykent Üniversitesi.
• Özkan, M. (2021). Grupla Yapılan Bilişsel Davranışçı Terapi ve Çözüm Odaklı Kısa Süreli Terapinin Lise Öğrencilerinde Sınav Kaygısına Etkisinin Karşılaştırmalı İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Gelişim Üniversitesi.
• Sarıcı Bulut, S. (2010). İlk İkinci Kademe Vücudunun Sınav Kaygıları, Saldırganlık Eğilimleri ve Problem Çözme Becerilerindeki Yetersizliklerin Sağaltımında Grupla Çözüm Odaklı Kısa Terapinin Etkileri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi (GUJGEF), 30 (2), 325-356.
• Sideeg, A. (2015). Test Anxiety, Self-Esteem, Gender Difference, and Academic Achievement: The Case of The Students of Medical Sciences at Sudanese Universities: A Mixed Methods Approach. British Journal of Arts and Social Sciences, 9(11), 39-59.
• Siyez, D. M., ve Tan Tuna, D. (2014). Lise Öğrencilerinin Öfke Kontrolü ve İletişim Becerilerinde Çözüm Odaklı Psiko-Eğitim Yönlendirme Etkisi. Türk Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Dergisi, 5(41), 11-22.
• Sklare, G. B. (2013). Okul Danışmanları için Çözüm Odaklı Kısa Süreli Terapi. 4. Baskı. ( Çev: D. M. Siyez). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Şahin, Ş. ve Çövener Özçelik, Ç. (2016). Ergenlik Dönemi ve Sosyalleşme. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi, 5(1), 42-49.
• Şahinler, G. (2018). On İkinci Sınıf Lise Öğrencilerinin Mesleki Olgunluk ve Umut Düzeyi ile Sınav Kaygısı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi.
• Taşpınar Göveç, N. (2014). Psikodrama ve Bilişsel Davranışçı Terapi Yöntemi ile Grup Çalışmasının Sınav Kaygısı Yaşayan Öğrencilerin Kaygıları Üzerindeki Etkilerinin Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep: Hasan Kalyoncu Üniversitesi.
• Tekin İftar, E. (2018). Eğitim ve Davranış Bilimlerinde Tek-Denekli Araştırmalar. 2. Baskı. Ankara: Anı Yayınevi.
• Totan, T. (2018). Ortaokul ve Lise Öğrencilerinde Sınav Kaygısının Değerlendirilmesi: Westside Sınav Kaygısı Ölçeği. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(2), 143-155.
• Tuna, D. (2012). Çözüm Odaklı Kısa Süreli Yaklaşıma Dayalı Öfke Kontrolü Eğitim Programının Lise Öğrencilerinin Öfke Kontrolü ve İletişim Becerilerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Turan Başoğlu, S. (2007). Sınav Kaygısı ile Özgüven Arasındaki İlişkinin Erinlik Döneminde İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Maltepe Üniversitesi.
• Türk Dil Kurumu (TDK). (2023). Türk Dil Kurumu/Sözlük. https://sozluk.gov.tr/ [Erişim tarihi: 01.06.2023]. Ulusoy, S., Yavuz, K. F., Esen, F. B., Umut, G. ve Karatepe, H. T. (2016). Sınav Kaygısına Yönelik Bilişsel Grup Terapisi. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 1, 28-37.
• Uysal, R. (2014). Çözüm Odaklı Kısa Süreli Yaklaşıma Dayalı Bir Müdahale Programının Ergenlerde Risk Alma Davranışına Etkisi. Doktora Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi
• Ünal, M. (2020). Çözüm Odaklı Psikolojik Danışma Yaklaşımına Dayalı Grupla Psikolojik Danışmanın Ruminasyon ve Öğrenilmiş Çaresizlik Üzerindeki Etkisi. Doktora Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Üstgörül, S., Keçe, Cem ve Çay, M. (2021). Vajinismusta Çözüm Odaklı Kısa Süreli Terapi Yaklaşımı: Olgu Sunumu. Türkiye Mesleki ve Sosyal Bilimler Dergisi, 7, 35-42.
• Yıldırım, İ. (2004). Depresyonun Yordayıcısı Olarak Sınav Kaygısı, Uyarılar ve Sosyal Destek. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(27), 241-250