Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Kütüphaneye İlişkin Görüşleri ve Deneyimleri

Yıl 2023, Sayı: 12, 1052 - 1074, 26.09.2023

Seda Eskidemir Meral Feyza Uçar Çabuk

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1343108

Öz

Kütüphanelerin tasarlanmasında ve kütüphanelerde gerçekleştirilecek etkinliklerin belirlenmesinde çocukların görüşlerinin alınmasının hem çocukların katılım hakkının gözetilmesi hem de çocukların kütüphanede olumlu deneyimler yaşayarak kütüphane kullanımı konusunda istekli olmasını sağlama açısından önemli olduğu düşünülmektedir. Bu bağlamda; araştırmanın temel amacı okul öncesi dönem çocuklarının kütüphane hakkındaki görüşlerini ve deneyimlerini belirlemektir. Bu araştırma, 43 okul öncesi dönem çocuğu ile temel nitel araştırma deseninde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri; çocukların kütüphane ile ilgili deneyimlerini ve görüşlerini belirlemeye yönelik sorulardan oluşan “yarı yapılandırılmış görüşme formları” aracılığı ile toplanmıştır. Ayrıca çocuklar yönerge doğrultusunda resimler çizerek çizdikleri resimleri anlatmışlardır. Araştırmanın verileri tümevarım yöntemi ile analiz edilmiştir. Araştırmanın sonucunda, çocukların resimlerinde en çok kitap, kitap rafları, kitap okuyan insanlar/çocuklar çizdikleri görülmüştür. Yapılan görüşmelerde 22 çocuk daha önce kütüphaneye gittiğini, 21 çocuk ise daha önce kütüphaneye hiç gitmediğini belirtmiştir. Çocuklar kütüphanede en çok oyun alanı/oyuncak olmasını, çocuk kitapları bulunmasını ve çocuğun yaşına, ilgisine göre kitaplar bulunmasını önermişlerdir. Çocukların kütüphaneyi okul öncesi dönemden itibaren gidilen, sessiz olunması ve oyun oynanmaması gereken bir yer olarak algıladıkları tespit edilmiştir. Kütüphanelerin çocukların görüşleri alınarak tasarlanması ve çocuk kütüphanelerinin arttırılması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Kütüphane, çocuk kütüphaneleri, okul öncesi, erken çocukluk.

Preschool Children’s Opinions and Experiences about the Library

Öz

It is thought that taking children’s opinions in designing libraries and determining the activities to be carried out in libraries is important in protecting children’s right to participation and ensuring that children are willing to use the library by having positive experiences in the library. This study primarily aims to determine preschool children’s views and experiences about the library. This study was conducted with 43 preschool children in a basic qualitative research design. The study’s data were collected through "semi-structured interview forms" consisting of questions to determine children’s experiences and opinions about the library. In addition, children drew pictures in line with the instructions and described the pictures they drew. The data of the study were analyzed by inductive method. As a result of the study, it was seen that children mostly drew books, bookshelves, and people/children reading books in their drawings. During the interviews, 22 children stated they had been to the library before, while 21 indicated they had never been there. Children most frequently suggested that the library should have a playground/toy, have children’s books, and have books according to the child’s age and interest. It was determined that children perceived the library as a place to be quiet, not to play games, and as a place to go from the preschool period. It can be suggested that libraries should be designed by taking the opinions of children and children’s libraries should be increased.

Anahtar Kelimeler

Library, children’s libraries, preschool, early childhood.

Kaynakça

• Anderson, N. A. (2013). Elementary Children’s Literature, Infancy Through Age 13. Pearson Education.
• Arat, Y. ve Parlak, S. (2020). Ergonomik Açıdan Mekân Deneyimi/Arkitektoniği: Karabük Bebek Kütüphanesi ve Ankara Ali Dayı Çocuk Kütüphanesi Örneği. Ergonomi, 3(3), 138-155.
• Baker, L., Dreher, M. J. and Guthrie, J. T. (2000). Engaging Young Readers: Promoting Achievement and Motivation. Guilford Press.
• Bayis, S. (2010). 4, 5, 6 ve 7. Sınıf ilköğretim Öğrencilerinin Okuma ve Kütüphane Kullanım Alışkanlıklarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Becker, K. (2012). 24 Hours In The Children’s Section: An Observational Study at The Public Library. Early Childhood Education Journal, 40(2), 107–114.
• Benek, İ. ve Akçay, B. (2018). Hayal Dünyamda STEM! Öğrencilerin STEM Alanında Yaptıkları Çizimlerin İncelenmesi. Journal of STEAM Education (J-STEAM), 1(2), 79-107.
• Bolin, N. and Dyson, L. (2000). After 3:00 p.m.: Where have All the Students and Their Questions Gone? Children’s Use of Public Libraries to Meet Their Information Needs. School Library Media Activities Monthly, 16(5), 25–26.
• Browder, D. M., Ahlgrim Delzell, L., Courtade, G., Gibbs, S. L. and Flowers, C. (2008). Evaluation of The Effectiveness of An Early Literacy Program for Students With Significant Developmental Disabilities. Exceptional Children, 75(1), 33–52.
• Burroughs, M. D. (2012). Ideal Adults, Deficient Children: The Dis-course on The Child in Western Philosophy. PhD Dissertation, University of Memphis.
• Campana, K., Mills, J. E., Capps, J. L., Dresang, E. T., Carlyle, A., Metoyer, C. A. and Kotrla, B. (2016). Early Literacy in Library Storytimes: A Study of Measures of Effectiveness. The Library Quarterly, 86, 369–388.
• Cevher, N. (2015). Ankara’daki Halk Kütüphanesi Çocuk Bölümlerinin Çocukların Okuma Alışkanlığındaki Rolü. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Chandrasekar, K. and Sivathaasan, N. (2016). Children’s Section of The Jaffna Public Library: User Satisfaction Survey. Library Review, 65(1/2), 108–119.
• Chang, J. H. and Tsai, P. C. (2015). A Study of User Behavior in The Parent-Child Reading Area: A Case Study in Taipei Public Library. International Conference on Human-Computer Interaction, 528, 355–360.
• Chomsky, C. (1972). Stages in Language Development and Reading Exposure. Harvard Educational Review, 42(1), 1-33.
• Clark, A. and Statham, J. (2005). Listening to Young Children: Experts in Their own Lives. Adoption and Fostering, 29(1), 45–56.
• Cooper, P. M., Capo, K., Mathes, B. and Gray, L. (2007). One Authentic Early Literacy Practice and Three Standardized Tests: Can a Storytelling Curriculum Measure Up? Journal of Early Childhood Teacher Education, 28(3), 251–275.
• Creswell, J. W. (2009). Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches. London: Sage.
• Cunningham, A. E. and Stanovich, K. E. (1997). Early Reading Acqui-Sition and Its Relation to Reading Experience and Ability 10 Years Later. Developmental Psychology, 33(6), 934–945.
• Çakmak, T. ve Yılmaz, B. (2009). Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Okuma Alışkanlığına Hazırlık Durumları Üzerine Bir Araştırma: Hacettepe Üniversitesi Beytepe Anaokulu örneği. Türk Kütüphaneciliği, 23(3), 489-509.
• Çelebi, Ş. ve Yılmaz, M. (2021). İlkokul Öğrencilerinin Kütüphane Algılarını Belirlemek İçin Çizimlerden Yararlanma: Bilkent Erzurum İlköğretim Okulu Örneği. Bilgi ve Belge Araştırmaları, 15, 73-94.
• Delice Güller, E. ve Bilbay, P. (2016). Kütüphane Yapılarında Okul Öncesi Çocuklara Yönelik İnteraktif Mekanların İrdelenmesi. Türk Kütüphaneciliği, 30(3), 398-414.
• Deveci, B. (2022). T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü’ne Bağlı Halk ve Çocuk Kütüphanelerinin İncelenmesi (Ankara İl Örneği). Ankara Üniversitesi.
• Dickinson, D. K., McCabe, A., Anastasopoulos, L., Peisner-Feinberg, E. S. and Poe, M. D. (2003). The Comprehensive Language Approach to Early Literacy: The İnterrelationships Among Vocabulary, Phonological Sensitivity, and Print Knowledge Among Preschool-Aged Children. Journal of Educational Psychology, 95(3), 465–481.
• Doyle, B. G. and Bramwell, W. (2006). Promoting Emergent Literacy and Social-Emotional Learning Through Dialogic Reading. The Reading Teacher, 59(6), 554–564.
• Druin, A. (2005). What Children Can Teach Us: Developing Digital Libraries for Children with Children. Library Quarterly, 75(1), 20–41.
• Erten Bilgiç D. ve Keskin, E. (2021). Çocuk Kütüphanelerinin Okul Öncesi Çocukların Görsel Algı Gelişimine Uygun Tasarlanması. Uluslararası İnsan ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 6(3), 370-400.
• Goulding, A., Shuker, M. J. and Dickie, J. (2017). Media Mentoring Through Digital Storytimes: The Experiences of Public Libraries in Aotearoa New Zealand. Proceedings of IFLA WLIC 2017, Wrocław, Poland.
• Graham, S. and Gagnon, A. (2013). A Quasi-Experimental Evaluation of An Early Literacy Program at The Regina Public Library. Canadian Journal of Information and Library Science, 37(2), 103-121.
• Guirguis, B.M. and Alsheikh, N. (2023). Bio-Networking Among Librarians, Parents, and Children in A Modern Children’s Library: A Phenomenological Study. Information and Learning Sciences, 124(3/4), 92-109.
• Harisanty, D. and Anna, N. (2020). Information Behavior of Children Using Public Libraries In Taiwan and Indonesia. Library Philosophy and Practice. 4404.
• Hashempour, L. and Sapchi, A. T. (2015). Okul Kütüphanelerinde Renk Etkileri ve Önemi. Milli Eğitim Dergisi, 208, 51-60.
• Hijriati, P. R. (2021). Proses Belajar Anak Usia 0-12 Tahun Berdasarkan Karakteristik Perkembangannya. Bunayya: Jurnal Pendidikan Anak, 7(1), 141-154.
• Hollands, F. M., Pan, Y., Shand, R., Cheng, H., Levin, H. M., Belfield, C. R. and Hanisch Cerda, B. (2013). Improving Early Literacy: Cost-Effectiveness Analysis of Effective Reading Programs. NY: Columbia University.
• IFLA. (2003). Guidelines for Children’s Library Services. https://repository.ifla.org/bitstream/123456789/169/1/guidelines-for-childrens-libraries-services-en.pdf [Erişim tarihi: 15.06.2023].
• IFLA. (2007). Bebekler ve Küçük Çocuklar İçin Kütüphane Hizmetleri Rehberi (M. Gürbüz ve S. Ekici, Çev.). http://www.ifla.org/files/assets/hq/publications/professional-report/100-tr.pdf. [Erişim tarihi: 15.06.2023]. IFLA. (2011). Çocuk Kütüphanesi Hizmetleri İçin İlkeler (çev. B. Yılmaz ve S. Ekici). Türk Kütüphaneciliği, 24(4), 545-552.
• Isvandy, A. Z. (2022). Design of Children Library Focusing on Safety Aspects In Klaten, Central Java. Department of Architecture Faculty of Civil Engineering And Planning, Islamic University Of Indonesia.
• Işıkoğlu Erdoğan, N. (2017). Erken Çocukluk Döneminde Kütüphane ve Dil Gelişimi. IX. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi.
• Jensen, C. N., Burleson, W. and Sadauskas, J. (2012). Fostering Early Literacy Skills In Children’s Libraries: Opportunities for Embodied Cognition and Tangible Technologies. 11th International Conference on İnteraction Design and Children (ed. H Schelhowe), Bremen, Germany, 12–15 June 2012, 50–59.
• Jeong, N. Y. and Lee, J. Y. (2015). A Study on The Use of The Children’s Library: Focusing on The Miracle’ Library of Chung, Guyon. Journal of the Architectural Institute of Korea Planning and Design, 31(6), 111-119.
• Kakırman Yıldız, A., Yalçınkaya, B. ve Saydam, V. (2018). İstanbul’daki Halk Kütüphanelerinin Okul Öncesi Dönem Çocuklara Uygunluğunun Değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 58(2), 1811-1836.
• Karataş Ateş, E. (2014). Çocukların Bilgi Arama Davranışlarının Analizi ve Çocuklara Yönelik Elektronik Bilgi Kaynakları İçeren Bir Veri Tabanı Tasarımı. Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• Kartal, H., Güner, F., Çelik, C., Soyuçok, M. ve Beşer, R. (2019). İlkokul İkinci Sınıf Öğrencilerinin Okuma Tercihleri ve Kütüphanelerden Beklentileri Üzerine Nitel Bir İnceleme. Türk Kütüphaneciliği, 33(4), 267-281.
• Liu, F. (2015). Reader Satisfaction Survey In Children’s Library: Its Design And Practice. Library Tribune, 7, 61–67. Majid, S. (2018). Leisure Reading Behavior of Young Children In Singapore. Reading Horizons, 57(2), 56-81.
• Maxwell, J. A. (2005). Qualitative Research Design: An Interactive Approach. London: Sage.
• Merriam, S. B. (2001). Qualitative Research and Case Study Applications In Education. San Francisco, CA: Jossey-Bass.
• Miles, M. B. and Huberman, M. A. (1994). An Expanded Sourcebook Qualitative Data Analysis. London: Sage Publication.
• Morrow, L. M., Pressley, M., Smith, J. K. and Smith, M. (1997). The Effect of A Literature-Based Program İntegrated İnto Literacy and Science Instruction With Children From Diverse Backgrounds. Reading Research Quarterly, 32(1), 54–76.
• Nafi’ah, A., Wibowo, I. and Dianto, F. (2018). Periodesasi Masa Perkembangan Anak-Anak. Universitas Muhammadiyah Sidoarjo. 1-15.
• National People’s Congress (2017). People’s Republic of China Public Library Law. Patton, M. Q. (2014). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri (3. Baskıdan Çeviri). M. Bütün & S. B. Demir, Çev. (Eds.). Pegem Akademi.
• Qi, M. (2015). Research on Reader Satisfaction of Library Parent-Child Reading Activities: A Case Study of Guangzhou Children’s Library. Library Research, 45, 112–118.
• Rankin, C. (2018). IFLA Guidelines for Library Services to Children aged 0–18: New.
• Sanders-ten Holte, M. (1998). Creating An Optimum Reading Culture In The Low Countries: The Role of Stichting Lezen.
• Savaş, İ. (2014). Çocuk Resmi ve Bilinçaltı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Arel Üniversitesi.
• Saydam, V. ve Sağlık, Ö. (2015). İstanbul’daki Kültür ve Turizm Bakanlığı’na Bağlı Halk ve Çocuk Kütüphanelerinin İç ve Dış Mekân Açısından İncelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 208, 61-75.
• Sharma, N. K. (2018). Opinions of Children Regarding Their Needs and Use For Children Library: User Expectation Survey In Varanasi. Library Philosophy and Practice (e-journal), 1-13.
• Stejskal, J., Hajek, P. ve Cerny, P. (2021). A Novel Methodology for Surveying Children for Designing Library Services: A Case Study of The Municipal Library of Prague. Journal of Librarianship and Information Science, 53(2), 307–320.
• Sutherland, E. E. (2013). Listening to The Voice of The Child: The Evolution of Participation Rights. New Zealand Law Review, 2013(3), 335–355.
• Şahin, A., İşcan, A. ve Maden, S. (2009). İlköğretim Öğrencilerinin Okul Kütüphaneleri ve Sınıf Kitaplıklarını Kullanma Durumları (Erzurum İli Örneği). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(2), 183-196.
• Temiz, N. ve Yılmaz, B. (2023). Çocuk Kütüphanelerinde Yaşam Becerileri Geliştirmek: Bir Kütüphane Programı Modeli. Türk Kütüphaneciliği, 37(1), 51-73.
• UNICEF (2023). https://www.unicef.org/Parenting/Child-Development/How Remove-Gender Stereotypes-Playtime.
• Vanobbergen, B., Daems, M. and Tilburg, S. V. (2009). Bookbabies, Their Parents and The Library: An evaluation of A Flemish Reading Programme In Families with Young Children. Educational Review, 61, 277–287.
• Wang, P., Xu, J. and Wu, Y. (2019). Preschool Children’s Preferences for Library Activities: Laddering Interviews In Chinese Public Libraries. Library and Information Science Research, 41(2), 132-138.
• Wang, S., Sun, Y. and Wang, B. (2013). An Index System for Evaluating Children Reading Promotion Programs In Public Libraries. Journal of Library Science in China, 39(6), 41–52.
• Xu, J., Wang, P., Sturm, B. W. and Wu, Y. (2020). How Preschool Children Think About Libraries: Evidence from Six Children’s Libraries In China. Journal of Librarianship and Information Science, 52(2), 428–440.
• Yavuz Öden, H. (2021). Çocuk Kütüphanesi İç Mekân Tasarımında Çok Fonksiyonlu Mobilyaların Kullanımı. Online Journal of Art and Design, 9(3), 92-103.
• Yılmaz, A., Kaptan, N. and Ünlü, A. U. (2021). Ankara’daki Halk Kütüphanesi Çocuk Bölümleri ve Çocuk Kütüphanelerinin Bina, Güvenlik Donanımı ve Malzeme Niteliklerinin İncelenmesi. Türk Kütüphaneciliği, 35(3), 410-435.
• Yılmaz, B. and Ekici, S. (2011). Çocuk Kütüphanesi Hizmetleri İçin İlkeler. Türk Kütüphaneciliği, 25(4), 545-552. Yılmaz, B. (2019). Çocuk Kütüphanesi Hizmetleri Kılavuzu. İstanbul: Hiper Yayıncılık.
• Yılmaz, M. ve Çakmak, N. (2020). Ortaokul Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında ve Resimlerinde Kütüphane Algıları. Türk Kütüphaneciliği, 34(4), 744-772.
• Yüksel Durukan, A. (2015). Dijital Dünyada Okul Kütüphaneciliği ve 21. Yüzyıl Becerileri. Milli Eğitim, 44(208), 106-120