Auteur Kuramının Emin Alper Sinemasındaki İzlekleri

Yıl 2023, Sayı: 12, 1582 - 1596, 26.09.2023

Meltem Cemiloğlu

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1344643

Öz

Bu araştırma, Türkiye’den yönetmen Emin Alper’in filmlerini auteur kavramının merceğinden incelemekte ve yönetmenin eserlerindeki ortak üslupları ve içkin anlamları keşfetmeyi amaçlamaktadır. Başlangıçta auteur kavramı, elit yönetmenleri sıradan olanlardan ayırmak için ortaya atılmıştır. Ancak bu kavram günümüzde, filmlerinde teknik yetkinlik, benzersiz üslup ve içsel anlam sergileyen yönetmenleri ayırt etmek için kullanılmaktadır. Bu kuramda senaryo yazım sürecinin öne çıkması nedeniyle yazarın rolü de sıklıkla auteur kavramıyla ilişkilendirilir. Son on yılda dört filmin hem yönetmenliğini hem de senaristliğini üstlenen Alper, Türk sinemasında auteur kuramı çerçevesinde incelenmesi gereken istisnai bir yönetmendir. Alper, “Tepenin Ardı”, “Abluka”, “Kız Kardeşler” ve “Kurak Günler” filmleri boyunca, tasvir edilen olayların yüzeyinin altında karakteristik özellikler ve içsel anlamlar barındırır. Bu çalışmada, Alper’in filmlerindeki bu özellikleri auteur kuramı kriterlerine göre incelemek için nitel içerik analizi kullanılmıştır. Auteur kuramının önemli bir yönü, yönetmenin imzası, yani eserlerinde bulunan ayırt edici tarzlar ve temalardır. Alper’in filmlerinde de ayırt edici üslup ve temalar tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Auteur kuramı, Türk sineması, film analizi, Emin Alper.

The Auteur Theory in the Filmmaking of Emin Alper

Öz

This research examines the films Turkey’s director, Emin Alper, created via the lens of the auteur concept and aims to explore common styles and inherent meanings within his creations. Initially, the auteur concept was introduced to distinguish elite directors from ordinary ones. However, it has progressed now to distinguish the directors who display technical competence, unique style, and inner meaning in their films. The role of a screenwriter is often associated with the auteur concept, given the prominence of the screenplay writing process in this theory. Emin Alper, who has directed and written four films in the last ten years, is an exceptional director whose work warrants scrutiny within the domain of auteur theory in Turkish Cinema. Throughout his films “Tepenin Ardı,” “Abluka,” “Kız Kardeşler,” and “Kurak Günler,” Alper incorporates characteristic features and internal meaning beneath the surface of the depicted events. Qualitative content analysis is utilized in this study to examine these features in Alper’s films based on the auteur theory criteria. An essential aspect of auteur theory is the director’s signature, namely their works’ distinctive styles and themes. Distinctive styles and themes were also identified in Alper’s films.

Anahtar Kelimeler

Auteur theory, Turkish cinema, film analysis, Emin Alper.

Kaynakça

• Altyazı. (2019). Emin Alper İmzalı Kız Kardeşler’in Fragmanı Yayınlandı. https://altyazi.net/haberler/emin-alper-imzali-kiz-kardeslerin-fragmani-yayinlandi/ [Erişim Tarihi: 06.01.2023]
• Altyazı. (2022). Emin Alper ile Kurak Günler Üzerine Söyleşi: ‘Dolaysız Bir Karabasan’. https://altyazi.net/soylesiler/emin-alper-ile-kurak-gunler-uzerine-soylesi/ [Erişim Tarihi: 01.02.2023]
• Andrews, D. (2013). Theorizing Art Cinemas: Foreign, Cult, Avant-garde, and Beyond. Austin: University of Texas Press.
• Baki, Z. (2020). Auteur Sinemasında Oyun İmgesi: Nuri Bilge Ceylan ve Zeki Demirkubuz Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
• Bazin, A. (1967). What Is Cinema? Vol. 1. [(Çev.) Hugh Gray]. California: University of California Press. Bordwell, D., Staiger, J., Thompson,K. (1985). The Classical Hollywood Cinema: Film Style and Modes of Production to 1960. London: Routledge & Kegan Paul.
• Civan, C., & Yüksel, A. H. (2012). Tepenin Ardı Bir Milliyetçilik Alegorisi. https://www.hayalperdesi.net/soylesi/76-tepenin-ardi-bir-milliyetcilik-alegorisi.aspx [Erişim Tarihi:01.01.2023]
• Dudley, A. (1978). André Bazin. Oxford: Oxford University Press.
• Dugan, S. E. (2022). Auteur Kuram Çerçevesinde Tolga Karaçelik Sineması. Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Elçin, D. (2022). Emin Alper Sineması: Çatışma Hikayeleri. https://www.soylentidergi.com/emin-alper-sinemasi-catisma-hikayeleri/ [Erişim Tarihi: 21.02.2023]
• Gündoğdu, A. (2014). Varlığın Özü “Tepenin Ardı”nda Emin Alper’den Bir Varol(ama)ma Öyküsü. Sinecine, 5(1), 27-52.
• Güngör, A. G. (2014). Auteur kuramı ve Metin Erksan sineması. The Journal of Academic Social Science Studies.
• Hillier, J. (1985). Cahiers du Cinéma: The 1950s: Neo-Realism, Hollywood, New Wave. Cambridge: Harvard University Press.
• Ildır, A., & Büte, E. B. (2022). Emin Alper ile Kurak Günler Üzerine Söyleşi: ‘Dolaysız Bir Karabasan’. https://altyazi.net/soylesiler/emin-alper-ile-kurak-gunler-uzerine-soylesi/ [Erişim Tarihi:01.03.2023]
• Kuhn, A., & Westwell, G. (2020). A Dictionary of Film Studies. Oxford: Oxford University Press. Nowell-Smith, G. (2003). Luchino Visconti. Londra: British Film Institute.
• Özcan, E. S. (2021). Reha Erdem Sinemasının Ortak Paydaları Bağlamında “Seni Buldum Ya” Filminin Karşılaştırmalı İncelemesi. Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi Araştırma Dergisi, 18, 102-131.
• Sarris, A. (1963). Notes on the auteur theory in 1962. Film Culture, (27), 561-565.
• Truffaut, F. (1954). A Certain Tendency of French Cinema. Cahiers du cinéma, [(Çev.) Liz Heron]. https://www.newwavefilm.com/about/a-certain-tendency-of-french-cinema-truffaut.shtml [Erişim Tarihi:01.04.2023]
• Wollen, P. (2013). Signs and meaning in the Cinema (5. baskı). Londra: Palgrave Macmillan.
• Yüksel, E. (2016). “Didaktizm Sanatı Öldürür” Emin Alper’le Söyleşi. Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Kültürel Çalışmalar Dergisi, 3(2), 512-516