Lise Öğrencilerinde Gelecek Vizyonlarının Yordanmasında Yaşam Doyumu ve Akılcı Olmayan İnançların Rolü

Yıl 2023, Sayı: 12, 1234 - 1248, 26.09.2023

Sezai Demir , Oğuzhan Çolakkadıoğlu

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1350920

Öz

Bu çalışmanın amacı lise öğrencilerinde gelecek vizyonlarının yordanmasında öğrencilerin yaşam doyumu ve akılcı olmayan inançlarının incelenmesidir. Bu amaçla veri toplamak için Yaşam Doyumu, Akılcı Olmayan İnançlar ve Gelecek Vizyonları Ölçeği kullanılmıştır. Bu araştırmada ayrıca her ölçme aracının güvenirlik sonuçları için analizler yapılmıştır. Yapılan güvenirlik analizi sonucunda Cronbach Alfa katsayıları, Gelecek Vizyonları Ölçeği için toplam .86, Yaşam Doyumu Ölçeği için .84 ve Akılcı Olmayan İnançlar Ölçeği için .87 olarak bulunmuştur. Araştırma için Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi (HMKÜ), Sosyal ve Beşerî Bilimler Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu’ndan ve Hatay İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nden gerekli izinler alınmıştır. Araştırmaya Hatay il merkezindeki liselere devam eden her sınıf düzeyinden 328’i (%54.44) kız, 243’ü (%42.55) ise erkek toplam 571 gönüllü öğrenci katılmıştır. Verilerin analizinde değişkenler arası ilişkileri belirlenmesi için korelasyon, bağımsız değişken olan yaşam doyumu ve akılcı olmayan inançların gelecek vizyonları üzerindeki yordayıcılık rolünün belirlenmesi için regresyon analizi kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre yaşam doyumu ile akılcı olmayan inançlar arasında negatif, yaşam doyumları ile gelecek vizyonları arasında pozitif, akılcı olmayan inançlar ile gelecek vizyonları arasında negatif yönlü istatiksel düzeyde anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Standartize edilmiş regresyon katsayısına göre ergenlerin gelecek vizyonlarının yaşam doyumu tarafından pozitif yönde (.331) ve akılcı olmayan inançlar tarafından ise negatif yönde (-.280) anlamlı düzeyde yordadığı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma bulguları ilgili çalışmalar ele alınarak tartışılmış ve önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Ergenlik, akılcı olmayan inançlar, yaşam doyumu, gelecek vizyonları.

The Role of Life Satisfaction and Irrational Beliefs in Prediction of Visions about Future among High School Students

Öz

The aim of this study is to examine students’ life satisfaction, and irrational beliefs in predicting their visions about future in high school students. For this purpose, the Life Satisfaction, Irrational Beliefs, and Visions about Future Scale was used to collect data. For this research, analyzes were also made for the reliability results of each measurement tool. As a result of the reliability analysis, Cronbach Alpha coefficients were found to be .86 for the Visions about Future Scale, .84 for the Life Satisfaction Scale and .87 for the Irrational Beliefs Scale. Necessary permissions were obtained for the research from Hatay Mustafa Kemal University (HMKÜ), Social and Human Sciences Scientific Research Publication Ethics Comittee and Hatay Provincial Directorate of National Education. A total of 571 volunteer students, 328 (54.44%) girls and 243 (42.55%) boys, from all grade levels attending high schools in Hatay city center participated in the research. In the analysis of the data, correlation was used to determine the relationships between variables, and regression analysis was used to determine the predictive role of the independent variable, life satisfaction, and irrational beliefs on visions about future. According to the results, negative statistically significant relationships were found between life satisfaction and irrational beliefs, positive relationships between life satisfaction, and visions about future, and negative relationships between irrational beliefs, and visions about future. According to the standardized regression coefficient, it was concluded that adolescents’ visions about future were significantly predicted positively by life satisfaction (.331) and negatively by irrational beliefs (-.280). The findings of the research were discussed by considering the related studies and suggestions were made.

Anahtar Kelimeler

Adolescence, irrational beliefs, life satisfaction, visions about future.

Kaynakça

• Affleck, G. & Tennen, H. (1996). Construing Benefits from Adversity: Adaptational Significance and Dispositional Underpinnings. Journal of Personality, 64, 899–922.
• Akça, M. Ş., Korkmaz, O. ve Alkal, A. (2018). Gelecek Vizyonları Ölçeği Türkçe Formu Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Kariyer Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 1(1), 1-21.
• Antaramian, S. P., Huebner, E. S., & Valois, R. F. (2008). Adolescent Life Satisfaction. Applied Psychology, 57, 112-126.
• Aunola, K. & Nurmi, J. (2005). The Role of Parenting Styles in Children’s Problem Behavior. Child Development, 76(6), 1144-1159.
• Beesdo, K., Knappe, S., & Pine, D. S. (2009). Anxiety and Anxiety Disorders in Children and Adolescents: Developmental Issues and Implications for DSM-V. Psychiatric Clinics, 32(3), 483-524.
• Bryant, F. B. & Cvengros, J. A. (2004). Distinguishing Hope and Optimism: Two Sides of A Coin, or Two Separate Coins? Journal of Social and Clinical Psychology, 23, 273–302.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Pegem Akademi.
• Can, A. (2016). SPSS ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Veri Analizi. Ankara: Pegem Akademi.
• Çalışkan, S. ve Dilmaç, B. (2021). Ergenlerin Sahip Olduğu Gelecek Beklentisi, Umut ve Psikolojik İyi Oluş Arasındaki Yordayıcı İlişkiler. Necmettin Erbakan Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 131-143.
• Çekiç, A., Kaya, İ. ve Buğa, A., (2019). Anne Babaların Akılcı Olmayan İnançları ile Yaşam Doyumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(2), 567-575.
• Çivitci, A. (2009). Relationship between Irrational Beliefs and Life Satisfaction in Early Adolescents. Eurasian Journal of Educational Research (EJER), (37), 91-109.
• Çuhadar, A., Demirel, M., Er, Y. ve Serdar, E. (2019). Lise Öğrencilerinde Boş Zaman Yönetimi ve Gelecek Beklentisi İlişkisi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12 (66), 1498-1505.
• Dağlı, A. ve Baysal, N. (2016). Yaşam Doyumu Ölçeğinin Türkçe’ye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59), 1250-1293
• David, D., Lynn, S. J. & Ellis, A. (2009). Rational and Irrational Beliefs: Research, Theory, and Clinical Practice. Oxford University Press.
• Diener, E., Emmons, R. A., Larsen, R. J. & Griffin, S. (1985). The Satisfaction with Life Scale. Journal of Personality Assessment, 49(1), 71-75.
• Diener, E., Oishi, S. & Lucas, R. E. (2003). Personality, Culture, Andsubjectivewell-Being: Emotional and Cognitive Evaluations of Life. Annu. Rev. Psychol, 54, 403-25.
• Diener, E., Suh, E. & Oishi, S. (1997). Recent Findings on Subjective Well-Being. Indian Journal of Clinical Psychology, 24, 25-41.
• Dursun, A., ve Özkan, M. S. (2019). Ergenlerin Gelecek Kaygıları ile Psikolojik Sağlamlıkları Arasındaki İlişkide Yaşam Doyumunun Aracı Rolü. Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi, 3(5), 23-37.
• Fives, C. J., Kong, G., Fuller, J. R., & DiGiuseppe, R. (2011). Anger, Aggression, and Irrational Beliefs in Adolescents. Cognitive Therapy And Research, 35, 199-208.
• Gillham, J. E., Shatté, A. J., Reivich, K. J. & Seligman, M.E.P. (2001). Optimism, pessimism, and explanatory style. In E. C. Chang (Ed.), Optimism & Pessimism: Implications for Theory, Research, and Practice (pp. 53–75). American Psychological Assoc.
• Ginevra, M.C.; Sgaramella, T.M.; Ferrari, L.; Nota, L.; Santilli, S. & Soresi, S. (2017). Visions About Future: A New Scale Assessing Optimism, Pessimism, and Hope in Adolescents. International Journal for Educational and Vocational Guidance, 17, 187-210.
• Gündoğar, D., Gül, S. S., Uskun, E., Demirci, S. ve Keçeci, D. (2007). Üniversite Öğrencilerinde Yaşam Doyumunu Yordayan Etkenlerin İncelenmesi. Klinik Psikiyatri, 10(1), 14-27.
• Hamarta, E., Arslan, C., Saygın, Y. ve Özyeşil, Z. (2009). Benlik Saygısı ve Akılcı Olmayan İnançlar Bakımından Üniversite Öğrencilerinin Stresle Başa Çıkma Yaklaşımlarının Analizi. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(18), 25-42.
• Hollon, S. D., & Beck, A. T. (1979). Cognitive Therapy of Depression. Cognitive-Behavioral Interventions: Theory, Research, and Procedures, 153-203.
• Hoy, B.D.; Suldo, S.M.; & Mendez, L.R. (2013). Links Between Parents’ and Children’s Levels of Gratitude, Life Satisfaction, and Hope. Journal of Happiness Studies, 14, 1343-1361.
• Johnson, S. R. L.; Blum, R. W. & Cheng, T. L. (2014). Future Orientation: A Construct with Implications for Adolescent Health and Wellbeing. International Journal of Adolescent Medicine and Health, 26(4), 459-468.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kaya, S., & Gokler, R. (2017). University Students’ Loneliness and Future Time Perspective as The Predictors of Their Life Satisfaction Levels. New Trends and Issues Proceedings on Humanities and Social Sciences, 3(1), 338-345.
• Kılıçman, İ., Balcı, R. Ç., Cöhce, A. A., Çöpür, H., Güzel, E. ve Özdemir, B. (2022). Liselerde Öğrenim Gören Öğrencilerin Gelecek Beklentilerinin Yaşam Doyumu Üzerindeki Etkileri. Anatolia Social Research Journal, 1(1), 91-105.
• Korff, J. & Biemann, T. (2020). Adjusting The Lookout: Subjective Health, Loneliness, and Life Satisfaction Predict Future Time Perspective. Psychology and Aging, 35(8), 1170–1183.
• Köker, S. (1991). Normal ve Sorunlu Ergenlerin Yaşam Doyumu Düzeyinin Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Larson, R. W., Wilson, S., & Mortimer, J. T. (2002). Conclusions: Adolescents’ Preparation for The Future. Journal of Research on Adolescence, 12(1), 159-166
• Lesko, N. (1996). Past, Present, and Future Conceptions of Adolescence. Educational Theory, 46(4), 453-472.
• Masten, A.S. & Coatsworth, J.D. (1998). The Development of Competence in Favorable and Unfavorable Environments: Lessons from Research on Successful Children. American Psychologist, 53(2), 205-220.
• Moshman, D. (2005). Adolescent Psychological Development: Rationality, Morality, and Identity. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
• Moshman, D. (2011). Adolescent Rationality and Development: Cognition, Morality, and Identity (3rd. Edt). Taylor & Francis.
• Neugarten, B. L.; Havighurst, R. J. & Tobin, S. S. (1961). The Measurement of life Satisfaction. Journal of Gerontology, 16, 134-143.
• Nota, L., Ginevra, M. C. & Santilli, S. (2015). Life design and prevention. In L. Nota & J. Rossier (Eds.), Handbook of Life Design: From Practice to Theory and from Theory to Practice (pp. 183–199). Hogrefe Nurmi, J. E. (1991). How Do Adolescents See Their Future? A Review of The Development of Future Orientation and Planning. Developmental Review, 11(1), 1-59.
• Plomin, R.; Scheier, M. F.; Bergeman, C. S.; Pedersen, N. L.; Nesselroade, J. R. & McClearn, G. E. (1992). Optimism, Pessimism and Mental Health: A Twin/Adoption Analysis. Personality and Individual Differences, 13(8), 921-930.
• Refaeli, T., Levy, D., & Benbenishty, R. (2018). Self-Esteem, Life Satisfaction, and Positive Future Perception among at-Risk and Comparison Group Participants in National Civic Service. Journal of Social Service Research, 44(3), 425-435.
• Rezaeisharif, A.; Karimi, A. & Naeim, M. (2021). Effectiveness of The Cognitive Restructuring Approach on Irrational Beliefs and Hopelessness in Individuals with a Substance Abuse Disorder: A Randomized Controlled Trial. Addictive Disorders & Their Treatment, 20(4), 326-335.
• Santrock, J. W (2012). Yaşam Boyu Gelişim. (352-353) (13.baskıdan çeviri). Nobel Yayınları.
• Scheier, M. F. & Carver, C. S. (1992). Effects of Optimism on Psychological and Physical Well-Being: Theoretical Overview and Empirical Update. Cognitive Therapy and Research, 16, 201–228.
• Scheier, M. F., Carver, C. S., & Bridges, M. W. (2001). Optimism, pessimism, and psychological well-being. In E. C. Chang (Ed.), Optimism & Pessimism: Implications For Theory, Research, and Practice (pp. 189–216). American Psychological Assoc.
• Seligman, M. E. P. (1990), Learned Optimism: How to Change Your Mind and Your Life, Pocket Books. Sha, T. (2006). Optimism, Pessimism and Depression; The Relations and Differences by Stress Level and Gender. Acta Psychologica Sinica, 38(6), 886–901.
• Snyder, C. R. (2002). Hope Theory: Rainbows in the Mind. Psychological Inquiry, 13(4), 249–275.
• Snyder, C. R., Feldman, D. B. & Rand, K. L. (2002). Hopeful Choices: A School Counselor’s Guide to Hope Theory. Professional School Counseling, 5(5), 298-307.
• Snyder, C.R., Harris, C.; Anderson, J.R.; Holleran, S.A.; Irving, L.M.; Sigmon, S.T., & et al. (1991). The Will and the Ways: Development and Validation of an Individual-Differences Measure of Hope. Journal of Personality and Social Psychology, 60, 570-585.
• Snyder, C.R.; Ilardi, S.S.; Cheavens, J., Michael, S.T.; Yamhure, L. & Sympson, S. (2000). The Role of Hope in Cognitive-Behavior Therapies. Cognitive Therapy and Research, 24(6), 747–762.
• Snyder, C.R.; Shorey, H.S.; Cheavens, J.; Pulvers, K.M.; Adams III, V.H. & Wiklund, C. (2002). Hope and Academic Success in College. Journal of Educational Psychology, 94, 820-826.
• Strömfors, L., Wilhelmsson, S., Falk, L., & Höst, G. E. (2017). Experiences among Children and Adolescents of Living with Spina Bifida and Their Visions of The Future. Disability and Rehabilitation, 39(3), 261-271.
• Türkon, H. (2019). Ergenlerde (14-18) Bağlanma Stilleri ile Gelecek Beklentisi ve Öz-Denetim Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Kayseri Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Mersin: Çağ Üniv.
• Türküm, A. S. (2003). Akılcı Olmayan İnanç Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Kısaltma Çalışmaları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. Cilt II (19), 41- 47.
• Türküm, A.S., Balkaya, A. ve Karaca, E. (2005). Akılcı Olmayan İnanç Ölçeğinin Lise Öğrencilerine Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(23), 77-85.
• Yıldız, M. A., Baytemir, K., & Demirtaş, A. S. (2018). Irrational Beliefs and Perceived Stress in Adolescents: The Role of Self-Esteem. Journal of Educational Sciences & Psychology, 8(1), 79-89.
• Ziaee, A., Nejat, H., Amarghan, H. A. & Fariborzi, E. (2022). Hope and Irrational Beliefs Among Male Prisoners: The Comparative Effectiveness of Existential Therapy (ET) and Acceptance and Commitment Therapy (ACT). Electronic Journal of General Medicine, 19(2), 1-6