Türkiye’deki Üniversitelerde Müzik Bilim/Sanat Alanında Lisansüstü Eğitime İlişkin Bir Durum Tespiti

Yıl 2023, Sayı: Özel Sayı 1 (Cumhuriyetin 100. Yılına), 1399 - 1426, 27.10.2023

Eda Nazlımoğlu Elvan Karakoç

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1351995

Öz

21. yüzyılda teknolojik gelişimlerin, değişimlerin yaşandığı dünyada ve ülkemizde eğitimin, bilimin ve sanatın önemi tartışılmaz bir gerçektir. Eğitimin her alanında nitelikli meslek uzmanları, araştırmacılar ve bilim insanları yetiştirmek için lisansüstü eğitim büyük önem taşımaktadır. Üniversitelerin lisansüstü programları, bilim, teknoloji ve sanat üretip yayma, toplumsal sorunları algılayıp öneri geliştirebilme, geleceğin araştırmacı ve akademisyenleri olan nitelikli insan gücünün yetişmesine katkıda bulunma gibi önemli işlevlere sahiptir. Bu araştırmada, Türkiye’de müzik bilim/sanat alanında lisansüstü eğitim veren kurumlar incelenerek durum tespiti yapmak amaçlanmıştır. Çalışmada, nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda Türkiye'de müzik bilim/sanat alanında lisansüstü eğitimin 58 üniversitede, Eğitim Bilimleri, Sosyal Bilimler, Güzel Sanatlar, Ekonomi ve Sosyal Bilimler, Lisansüstü Eğitim, Müzik ve Güzel Sanatlar isimli 6 farklı enstitü bünyesinde verildiği tespit edilmiştir. Araştırmada ulaşılan bir diğer sonuç müzik alanında benzer isimli lisansüstü programlarının farklı isimlerdeki enstitülerde açılmış olduğudur. Bu sonuç doğrultusunda müzik bilim/sanat alanında lisansüstü eğitime ilişkin ulusal ve uluslararası denkliğin sağlanmasının önemi vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Lisansüstü eğitim, müzik eğitimi, enstitü, yüksek lisans, doktora.

A Situation Determination Regarding Graduate Education in Music Science/Art Field at Universities in Turkey

Öz

The importance of education, science and art is an indisputable fact in the world and in our country where technological developments, changes are experienced in the 21st century. Graduate education carries great importance in order to train qualified profession experts, researchers, and scientists in all fields of education. Universities graduate programs have important functions such as producing and disseminating science, technology, and art, perceiving social problems, and developing suggestions, and contributing to the training of high-profile manpower, who are the researchers and academicians of the future. In this research, it has aimed to make situation determination by examining the institutions that provide graduate education in the field of music science/art in Turkey. In the study, document analysis which are qualitative research method were used. As a result of the research, it has been determined that there are 58 universities offering graduate education in the field of music science/art in Turkey and 6 different institutes affiliated to these universities as Educational Sciences, Social Sciences, Fine Arts, Economics and Social Sciences, Postgraduate Education, Music and Fine Arts. Another result reached in the research is that similar named graduate programs had being opened in institutes with different names in the field of music. In line with this result, the importance of providing national and international equivalence regarding graduate education in the field of music science/art was emphasized.

Anahtar Kelimeler

Graduate education, music education, institute, postgraduate, doctorate.

Kaynakça

• Alyörük, G. (2016). Türkiye’de Gitar Alanında Yapılan Lisansüstü Tezler: Bir Bibliyografya Çalışması. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19 (35), 55-79.
• Arıca, E. (2017). Türkiye’de Keman Pedagojisi Alanında Hazırlanan Lisansüstü Tezler Üzerine Bir İnceleme. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(2), 327-342).
• Arıcı, H. (1997). Sosyal Bilimler Alanında Bilim Adamı Yetiştirme Lisansüstü Eğitim, Bilim Adamı Yetiştirme-Lisansüstü Eğitim. Ankara: TÜBA Yayını, Bilimsel Toplantılar Serisi, No 7, 53-64.
• Artut, K. (2001). Sanat Eğitimi Kuramları ve Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ataman, Ö. G. (2009). Ülkemizde Flüt ve Flüt Eğitimi Alanlarında Yapılan Lisansüstü Tezler. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 341-352.
• Bilen, S. (2005). Lisansüstü Müzik Öğretmenliği Programlarının Karşılaştırılması. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (17), 257-263.
• Bilen, S.; Uçal Canakay, E.; Ekici, T. (2005). Türkiye’de Müzik Öğretmenliği Lisansüstü Programları Tezlerinin Bilimsel Kriterlere Uygunluk, Özgünlük ve Alana Katkısı Yönlerinden İncelenmesi. II. Lisansüstü Eğitim Sempozyumu, 147-160. İstanbul, Turkey.
• Birol, B. (2002). Toplumsal Yapılanmayla Kültürel ve Müziksel Gelişim Arasındaki İlişki. 21. YY. Başında Türkiye’de Müzik Sempozyumu Bildiri Metni, Ankara 2002, Ankara: Sevda Cenap And Vakfı Yayınları, 419-423.
• Bozan, M. (2012). Lisansüstü Eğitimde Nitelik Arayışları. Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi, 4 (2), 177-187.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün E. A., Karadeniz, Ş., Demirel F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Can, A. A., Can, K., Bağcı, H. (2009). Lisansüstü Müzik Eğitimi Programlarıyla ve Gerçekleştirilen Araştırmalarla İlgili Sorunlar ve Çözüm Önerileri. I. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi, 1-3 Mayıs, Çanakkale.
• Çakar, Ö. (1997). “Fen Bilimleri Alanında Bilim Adamı Yetiştirme-Lisansüstü Eğitim” Bilim Adamı Yetiştirme-Lisansüstü Eğitim. Ankara: TÜBA Yayını.
• Çeşit, C. (2015). Türkiye’de Viyola Üzerine Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi. The Journa of Academic Social Science Studies, 38, 445- 462.
• Delikara, A. (2019). Türkiye’de Müzik Teknolojileri Alanında Yapılmış Lisansüstü Tezler. Ekev Akademi Dergisi, (79), 1-16.
• Demirbatır, E. (2001). Yaylı Çalgılar Yüksek Lisans, Doktora ve Sanatta Yeterlik Tez Bibliyografyası. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 143-150.
• Ece, A. S. (2007). Çoksesli Türk Müziği Bestecileri ile İlgili Lisansüstü Tez ve Yayınlar Antolojisi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 148-164.
• Ece, A.S. ve Çeşit, C. (2011). Türkiye’de Lisansüstü Düzeyde Yapılan Disi plinler Arası Müzik Araştırmaları ve Sonuçları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4 (17), 599-617.
• Eskioğlu, I. (2007). Türkiye ile Kanada, Norveç, ABD, Avustralya ve Avusturya Yükseköğretim Sistemleri İçinde Lisansüstü Müzik Eğitimi Programlarının Karşılaştırılması. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Eskioğlu, I. (2010). YÖK’ün Lisansüstü Program Açma Ölçütleri Hakkında Analitik Tartışmalar ve Müzik Eğitimi Alanı Örneği. International Conference on New Trends in Education and Their Implications. 987-999.
• Erbay, M., (1997). Plastik Sanatlar Eğitiminin Gelişimi. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yay.
• Erdem, A. R. (2012). Bilim İnsanı Yetiştirmede Araştırma Eğitimi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, (3), 166-175.
• Gök, T. ve Sılay, İ. (2005), Lisansüstü Eğitime Yüksek Lisans ve Doktora Koşullarının İrdelenmesi Üzerine Bir Çalışma Lisansüstü Eğitim. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı: 1, 137-140.
• Güçlü, O., Mustul, Ö., Kaleli, S. Y. (2021). Müzik Eğitiminde Bireysel Çalgılara Yönelik Yapılmış Olan Lisansüstü Çalışmaların Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi: Bir İçerik Analizi Çalışması. International Journal of Eurasia Social Sciences (IJOESS), 12(45), 809-826.
• Güler, E. ve Toptaş, B. (2022). Türkiye’de Bağlama ile İlgili Yapılan Lisansüstü Çalışmaların İncelenmesi. Erciyes Akademi, 36 (4), 1693-1710.
• Günay, D. (2018). Türkiye’de Lisansüstü Eğitim ve Lisansüstü Eğitime Felsefi Bir Bakış. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 1(2), 71–88.
• Gündüzalp, S. (2018). Eğitimin Temel Kavramları, Amaç ve İşlevleri. İçinde. Ed. Mukadder Boydak Özcan, Tuncay Yavuz Özdemir. Eğitim Bilimlerine Giriş. Ankara: Asos.
• Gürüz, K. (2001). Dünyada ve Türkiye’de Yükseköğretim Tarihçe ve Bugünkü Sevk Ve İdare Sistemleri. Ankara: ÖSYM Yayınları.
• Jibeen, T. ve Khan, M. A. (2015). Internationalization Of Higher Education: Potential Benefits And Costs. International Journal of Evaluation and Research in Education (IJERE), 4(4), 196-199.
• Karadağ, N. (2018). Yükseköğretim Konusunda Yapılmış Çalışmaların Lisansüstü Tezlere Dayalı Analizi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (29), 512-535.
• Karaman, S. ve Bakırcı, F. (2010). Türkiye’de Lisansüstü Eğitim: Sorunlar Çözüm Önerileri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 5(2), 94-11
• Karakütük, K., Aydın, A., Abalı, G., Yıldım, S. (2008). Lisansüstü Öğretimin Sorunları Konusunda Ankara’daki Üniversitelerin Lisansüstü Enstitü Yöneticilerinin Görüşleri. Eğitim ve Bilim, 33(147), 42-53.
• Karkın, A. M. (2013). Müzik Bilimleri Alanında Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 1(2), 143-149.
• Kasap Tecimer, B. (2006). Geleceğin Müzik Öğretim Elemanlarının Yetiştirilmesi Üzerine Bir Model Program. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu Bildirisi, 26-28 Nisan, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Denizli, 5-18.
• Kaya, O. Ç. (2018). Türkiye’de Müzik Öğretim Yöntemleri Konusunda Yapılmış Lisansüstü Çalışmaların İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi.
• Kılıç, I. (2010). Müzik Eğitimi Alanındaki Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi. 9. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu Bildiri Kitabı, 15-17 Aralık 2010, İstanbul: Marmara Üniversitesi, 478-489.
• Kösreli, S. (2020). Türkiye’de Ses Eğitimi Alanında Yazılmış Lisansüstü Tezlere Yönelik Bir İnceleme. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(5), 3651-3668.
• Kulay, G. ve Özdek, A. (2018) Türk Halk Müziği Nefesli Çalgılarıyla İlgili Lisansüstü Tezler Üzerine Bir İçerik Analizi Çalışması. Sosyal ve Beşerî Bilimler Çalışmaları. 294-306.
• Kurtaslan, Z. (2018). Türkiye’de Yaylı Çalgılarda Yay Teknikleri Üzerine Yapılan Lisansüstü Tez Çalışmalarının İncelenmesi. Fine Arts, 13(4), 57-70.
• Nacakcı, Z., Dalkıran E., Sağer, T. (2020). Akademisyen Görüşleri Doğrultusunda Sınıflandırılan Müzik Eğitimi Lisansüstü Derslerine Yönelik Bütünleşik Bir Yapı Modeli Örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 56, 362-384.
• Orhan, Ş. B. ve Tunca, B. E. (2014). Türkiye’de Oda Müziği Alanında Yapılmış Yüksek Lisans, Doktora ve Sanatta Yeterlik Tezleri. Folklor/Edebiyat, 20 (80), 207-219.
• Orhan, Y. Ş. (2012). Türkiye’de Viyolonsel Alanında Yapılmış Yüksek Lisans, Doktora ve Sanatta Yeterlik Tezleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20 (2), 701-716.
• Ömür. O. ve Gültek, B. (2011). Türkiye’de 2000-2010 Yılları Arasında Piyano Üzerine Yazılmış Lisansüstü Tezlerin Analizi. E-Journal Of New World Sciences Academy. 6 (4), 463-471.
• Özen, F. ve Altunbay, M. (2021). Öğrencilerin Lisansüstü Eğitimden Beklentileri ile Ders ve Danışman Seçme Süreçlerini Etkileyen Etmenler: Bir Şehir Üniversitesi Örneği. Yükseköğretim Dergisi, 11(1), 97-110.
• Özevin B., Canakay Uçal, E., Beylik, Ç. (2021). Müzik Öğretmenliği ve Lisansüstü Eğitim: Dokuz Eylül Üniversitesi Örneği. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 11(3), 516-526.
• Özmenteş, G. ve Özmenteş, S. (2005). Buca Eğitim Fakültesi Müzik Eğitimi Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Öğrencilerinin Lisansüstü Eğitimden Beklentileri ve Yüksek Lisans Programı ile İlgili Görüşleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (17), 247-255.
• Öztutgan, Z. (2016). Türkiye’de Gitar Alanında Yapılan Lisansüstü Tezlerin Analizi ve Değerlendirilmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13 (1), 684-708.
• Öztürk, F. G. ve Dinç, H. (2016). Lisansüstü Eğitim Alan Müzik Öğretmenlerinin Eğitimleri Sürecinde Karşılaştıkları Sorunlar. İdil Sanat ve Dil Dergisi, 5 (21), 505-520.
• Sağer, T. (2005a). Müzik Öğretmenliği Bilim Dallarında Çalışılan Lisansüstü Tezlerin Enstitü Farklılıkları Açısından Değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı 1(17), 243-245.
• Sağer, T. (2005b). Müzik Eğitimi Bilim Dallarındaki Lisansüstü Çalışmalar Genel Bir Bakış. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (17), 201-204.
• San, İ. (2019). Ankara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Kurulurken. Ankara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, 2019, 1(1), 1-8.
• Sonsel, B. Ö. (2018). Türkiye’de Viyola Alanında Yazılmış Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (47), 340-359.
• Tebiş, C. ve Okay, H. H. (2013). Türkiye’de Müzik Sanatı ve Eğitiminde Keman ve Viyola Konulu Lisansüstü Tezlerin Konu ve Yöntem Olarak İncelenmesi. International Journal Of New Trends İn Arts, Sports & Science Education, 2 (2), 11-20.
• Tepeli, H. ve Yüksel, G. (2018). Türkiye’de Flüt Alanı ile İlgili Yapılan Lisansüstü Tezlere İlişkin Bir İçerik Analizi Çalışması. S. Sevinç, A. Beyoğlu, A. Döl, K. Özalp (Ed). III. Uluslararası Akademik Araştırmalar Kongresi (İNES) Güzel Sanatlar Araştırmaları Bildiriler Kitabı. Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları. 53-61.
• Toptaş, B. (2013a). Uluslararası Sanat Müziği Bestecileri Üzerine Yapılan Lisansüstü Çalışmalar. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (31), 74-89.
• Toptaş, B. (2013b). Türkiye’de Piyano Üzerine Yapılmış Lisansüstü Çalışmalar. The Journal Of Academic Social Science Studies, 6 (3), 715-728.
• Tuzcu, G. (2003). Lisansüstü Öğretim İçin Yurtdışına Öğrenci Göndermenin Planlanması. Milli Eğitim Dergisi, (160), 1 (3), 161-169.
• Uçan, A. (2005). Türk Müzik Kültürü. Ankara: Evrensel Müzikevi.
• Varış, F. (1972). Lisansüstü Öğrenimde Eğilimler, 2. Bilim Kongresinde Bilim Adamı Yetiştirme ve Fen Öğretimi Seksiyonuna Sunulan Bazı Tebliğler. Ankara: TÜBİTAK Bilim Adamı Yetiştirme Grubu Yayınları.
• Varış, Y. A. (2012). Türkiye’de Viyola Üzerine Yazılmış Lisansüstü Tezlerin Analizi. The Journal of Academic Social Science Studies, 5 (8), 1247-1260.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (7. Baskı) Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, F. ve Türkmen, U. (2019). Solfej Alanında Yapılan Lisansüstü Tezlerin Betimlenmesi. Social Sciences, 14(5), 2793-2804.
• Zeren, G. (2006). Bilgi Çağı ve Küreselleşme Sürecinde Sanat Eğitimcisi Kimliği Sorunsalı. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14 (2), 637-646.
• Çevrimiçi Kaynaklar
• MİAM. https://www.miam.itu.edu.tr/tarihce-2/ [Erişim tarihi: 10.09.2023].
• T.C. Resmî Gazete. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/05/20180518.pdf [Erişim tarihi 28.06.2023].
• YÖK. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.2547.pdf [Erişim Tarihi: 23.03.2023].
• YÖK. https://www.yok.gov.tr/universiteler/universitelerimiz [Erişim Tarihi: 22.03.2023].
• YÖK. http://tyyc.yok.gov.tr/ [Erişim tarihi 25.04.2023].