İlkokul Dijital Yeterlik Algısı Ölçeği Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2023, Sayı: Özel Sayı 1 (Cumhuriyetin 100. Yılına), 984 - 999, 27.10.2023

Rukiye Aydoğan , Kerim Gündoğdu

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1359303

Öz

Bu çalışmanın amacı ilkokul öğrencilerinin dijital yeterlik algılarını belirlemek amacıyla bir ölçek geliştirilmesi, geçerlik ve güvenirlik çalışmasının yapılmasıdır. Çalışmanın evrenini Aydın ili merkez ilçesinde devlet okullarında öğrenim görmekte olan beşinci sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Çalışmada evreni temsil etmesi amacıyla tabakalı örneklem seçimi tercih edilmiş ve örneklem 355 kişiden oluşmuştur. Avrupa Birliği Komisyonu tarafından yaşam boyu öğrenmeye ilişkin sekiz anahtar yeterlikten dijital yeterlikler ve ilkokul programları incelenmiş; üç bilişim ve teknoloji öğretmeni, iki sınıf öğretmeni ve bir Türkçe öğretmeninin görüşleri de alınarak madde havuzu oluşturulmuştur. Devamında eğitim bilimleri alanında beş uzman ve bir Türkçe dil uzmanının görüşleri ile madde havuzuna son hali verilmiş ve 41 madde yer almıştır. Hazırlanan ölçeğin yapı geçerliğini tespit etmek amacıyla açımlayıcı faktör analizi, elde edilen yapıyı doğrulamak amacıyla da doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Analizler sonucunda beş alt boyutlu ve 18 maddelik bir yapı elde edilmiştir. Uyum indekslerinin de iyi düzeyde olduğu belirlenmiştir. Güvenirlik analizleri sonucunda ise Cronbach alfa güvenirlik katsayısının 0.835 olduğu tespit edilmiştir. Bu araştırmada geliştirilen olan Dijital Yeterlik Algısı Ölçeği ilkokullarda öğrencilerin dijital yeterlik algılarını elde etmek amacıyla kullanılabilir.

Anahtar Kelimeler

İlkokul, dijital yeterlikler, program yeterlikleri, ölçek geliştirme, geçerlik ve güvenirlik.

Development of the Primary School Digital Competence Perception Scale: Validity and Reliability Study

Öz

The aim of this study is to develop a scale to determine primary school students’ perceptions of digital competence and to conduct a validity and reliability study. The population of the study consists of fifth grade students studying in public schools in the central district of Aydın province. In the study, stratified sampling was preferred to represent the population and the sample consisted of 355 people. Digital competencies and primary school programs among the eight key competencies related to lifelong learning by the European Union Commission were examined; an item pool was created by taking the opinions of three information and technology teachers, two classroom teachers and one Turkish teacher. Subsequently, the item pool was finalized with the opinions of five experts in the field of educational sciences and one Turkish language expert, and 41 items were included. Exploratory factor analysis was conducted to determine the construct validity of the prepared scale and confirmatory factor analysis was conducted to verify the structure obtained. As a result of the analyses, a structure with five sub-dimensions and 18 items was obtained. The fit indices were also found to be at a good level. As a result of the reliability analysis, it was determined that Cronbach’s alpha reliability coefficient was 0.835. The Digital Competence Perception Scale developed in this study can be used to obtain students’ perceptions of digital competence in primary schools.

Anahtar Kelimeler

Primary school, digital competencies, curriculum competencies, scale development, validity and reliability.

Kaynakça

• Adanır Afacan, G. ve Gülbahar, Y. G. (2022). Üniversite Öğrencileri Dijital Yeterlikler Ölçeğinin Türkçeye Uyarlama Çalışması. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi 12(1), 122-132.
• Aksu, G., Eser, M. T. ve Güzeller, C. O. (2016). Açımlayıcı ve Doğrulayıcı Faktör Analizi ile Yapısal Eşitlik Modeli Uygulamaları. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Arıkan, R. (2013). Anketler ve Anket Soruları. 1. Basım. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Alpar, R. (2018). Spor, Sağlık ve Eğitim Bilimlerinden Örneklerle Uygulamalı İstatistik ve Geçerlik-Güvenirlik. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Avrupa Birliği Komisyonu (2006). Recommendation of the European Parliament and of the Council on Key Competences for Lifelong Learning. http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=celex:32006H0962, (Erişim Tarihi: 10.10.2017).
• Aydoğan, R., ve Gündoğdu, K. (2017). İlkokul Türkçe İletişim Yeterlik Algısı Ölçeği Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 6(3), 1743-1758.
• Balcı, A. (2016). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeler. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör Analizi: Temel Kavramlar ve Ölçek Geliştirmede Kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32(32), 470-483.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2015). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Can, A. (2014). SPSS ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi. Ankara: Pegem Akademi.
• Coşkun, Y. D. (2009). Üniversite Öğrencilerinin Yaşam Boyu Öğrenme Eğilimlerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Comrey A. L. ve Lee H. B. (2013). A First Course in Factor Analysis. 2nd ed. Psychology Press
• Coşkun, Y. D. (2009). Üniversite Öğrencilerinin Yaşam Boyu Öğrenme Eğilimlerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Creswell, J.W. ve Plano Clark, V.L. (2007). Designing and Conducting Mixed Methods Research. Thousand Oaks, CA: Sage
• Demirel, M. (2011). Yaşam Boyu Öğrenme ve Türkiye’deki ilköğretim Programlarına Yansımaları. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 1(1), 87-105
• Ergül, D. Y., ve Taşar, M. F. (2023). Development and Validation of the Teachers’ Digital Competence Scale (TDiCoS). Journal of Learning and Teaching in Digital Age, 8(1), 148-160.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve LISREL Uygulamaları. 3. Baskı. Ankara: Pegem Akademi
• George, D. ve Mallery, P. (2003). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide And Reference. 11.0 update (4th ed.). Allyn & Bacon
• Güleç, G.; Çelik, S. ve Demirhan, B. (2012). Yaşam Boyu Öğrenme Nedir? Kavram ve Kapsamı Üzerine Bir Değerlendirme. Sakarya University Journal of Education, 2(3), 34- 48.
• Karasar, N. (2004). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayıncılık
• Karakuş, İ., Sünbül, Ö., ve Kılıç, F. (2022). Öğretmen Adayı Dijital Yeterlik Algısı Ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(35), 935-956.
• Korkmaz, Ö., Arıkaya, C., ve Altıntaş, Y. (2019). Öğretmenlerin Dijital Öğretim Materyali Geliştirme Öz-Yeterlik Ölçeğinin Geliştirilmesi Çalışması. Turkish Journal of Primary Education, 4(2), 40-56.
• Lawshe, C. H. (1975). A Quantitative Approach To Content Validity. Personnel psychology, 28(4), 563-575.
• Millî Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı Yönetmeliği (2012). http://mevzuat.meb.gov.tr/html/talimterbiye/talimterbiye.html, (Erişim Tarihi: 13.08.2018).
• Millî Eğitim Bakanlığı İlköğretim Kurumları Yönetmeliği (2014). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=19942&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 (Erişim Tarihi: 13.08.2018).
• MEB (2014). 2014/20 sayılı Uyuşturucu Kullanımı ve Bağımlılıkla Mücadele Konulu Genelge. https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar /2014_09/18112817_genelge pdf, (Erişim Tarihi: 13.08.2018).
• Metin, Ö., ve Cin, M. (2021). Sosyal bilgiler Öğretmen Adaylarına Yönelik Dijital Vatand,aşlık Yeterlik Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 11(2), 445-469.
• Rennie, K.M. (1997). Exploratory and Confirmatory Rotation Strategies in Exploratory Factor Analysis”. Paper Presented at The Annual Meeting of the Southwest Educational Research Association (Austin, January).
• Sak, R., Sak, İ.T.Ş., Şendil, Ç.Ö ve Nas, E. (2021). Bir Araştırma Yöntemi Olarak Doküman Analizi. Kocaeli niversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-256.
• Scales, P. (2015). Yaşam Boyu Öğrenme ve Öğretim. (Çev. Ülkü, K.). Ankara: Palme Yayıncılık.
• Sekaran, U. (2003). Research Methods for Business. New York: John Milley and Sons. Inc. Semarang: Badan Penerbit Universitas Diponegoro
• Şahin, M., Akbaşlı, S. ve Yanpar Yelken, T. (2010). Key Competences for Lifelong Learning: The Case of Prospective Teachers. Educational Research and Review, 5(10), 545-556.
• Tabachnick B.G. ve Fidell L.S. (2015). Çok Değişkenli İstatistiklerin Kullanımı. (Çev. Baloğlu M). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Tavşancıl, E. (2006). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Nobel Yay.
• TDK (2023a). Program. https://sozluk.gov.tr/, (Erişim Tarihi: 03.02.2023).
• TDK (2023b). Yeterlik. https://sozluk.gov.tr/, (Erişim Tarihi: 03.02.2023).
• Türkiye Hayat Boyu Öğrenme Strateji Belgesi (2014-2018) https://abdigm.meb.gov.tr/projeler/ois/013.pdf, (Erişim Tarihi: 14.05.2017).
• TÜİK (2017). Hane Halkı Bilişim Teknolojileri Araştırması, (Erişim Tarihi: 14.05.2017).
• Uzunboylu, H. ve Hürsen, Ç. (2011). Yaşam Boyu Öğrenme Yeterlik Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 449- 460
• Yaman, F. (2014). Öğretmenlerin Yaşam Boyu Eğilimlerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi
• Yeşilay (2014) Türkiye Bağımlılıkla Mücadele Programı. https://tbm.org.tr/
• Yurdugül, H. (2005). Ölçek geliştirme Çalışmalarında Kapsam Geçerliği İçin Kapsam Geçerlik İndekslerinin Kullanılması. XIV. Ulusal Eğitim Bilim Bilimleri Kongresi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi
• Zengin, M. (2013). Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Eğitim Öğretim Yeterlik Algıları. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (SAUIFD), 15(27), 1-28