Susturulmuş Doğaya Ses Veren Bir Eser: Küçük Toplayıcının Büyük Macerası/Yolculuğu

Yıl 2023, Sayı: 13, 428 - 441, 31.12.2023

Aydan Ener Su

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1377679

Öz

Çevre sorunları ekoloji biliminin araştırma konusuyken dünyanın geleceğini tehdit eder bir boyuta gelmesiyle disiplinler arası bir özellik kazanmıştır. 1990’lı yıllardan itibaren Batılı yazarların eserlerinde görülmeye başlanan çevreci edebiyat eleştirisi çok daha sonraları Türk yazarların ilgi odağı olmuştur. Bu kuram doğanın edebî eserlere nasıl yansıdığını incelemenin yanı sıra insanların doğayla ilişkilerini şekillendiren, insanın da ekosistemin bir parçası olduğunu, tüm canlıların eşit olduğunu vurgulayan bir yaklaşımdır.
Küresel sorunların her geçen gün daha ciddi boyutlara ulaştığı bir süreçte çevreye karşı sorumluluklarımızın küçük yaşlardan itibaren aşılanması gereken önemli bir durum olduğu yazarlarımız tarafından da fark edilmiş ve eserlerine konu olarak girmiştir. Çevreye karşı duyarlı yazarlarımızdan biri de Sinan Yaşar’dır. Çocuk edebiyatının yeni sayılabilecek isimlerinden Sinan Yaşar, kısa sürede çocukların ilgisini çekmeyi başarmış, “Değerler Eğitimi”nin önemli bir basamağını oluşturan çevre duyarlılığını, doğaya saygı konusunu eserlerinde etkili bir şekilde ele almıştır. Bu çalışmada çevreci eleştiri akımı tanıtıldıktan sonra yazarın Küçük Toplayıcının Büyük Macerası/Yolculuğu eserlerinden hareketle iklim değişikliği, küresel ısınma, kıtlık, kuraklık nedeniyle zorunlu göç sorunları değerlendirilmiştir. Bu çalışmayla çocuk edebiyatı ürünlerinin de çocuklara ekolojik farkındalık sağlamaya çalıştıkları görülmüş, çevreci eleştirinin çocuk edebiyatı alanındaki eserlere uygulanmasına örnek oluşturmak amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çevreci eleştiri, ekolojik bilinçlendirme, iklim değişikliği, küresel ısınma, Küçük Toplayıcının Büyük Macerası, Küçük Toplayıcının Büyük Yolculuğu, Sinan Yaşar.

A Work that Gives a Voice to Silenced Nature: The Little Collector's Big Adventure/Journey

Öz

While environmental problems are the subject of research in ecology, they have gained an interdisciplinary characteristic as they have become a threat to the future of the world. Environmentalist literary criticism, which began to be seen in the works of Western writers from the 1990s onwards, became the focus of attention of Turkish writers much later. In addition to examining how nature is reflected in literary works, this theory is an approach that shapes people's relations with nature, emphasizing that humans are a part of the ecosystem and that all living things are equal. In a process where global problems are becoming more and more serious day by day, our writers have also realized that our responsibilities towards the environment are an important situation that should be instilled from an early age and have entered their works as a subject. Sinan Yaşar is one of our environmentally sensitive writers. Sinan Yaşar, one of the relatively new names in children's literature, managed to attract the attention of children in a short time, and effectively addressed environmental awareness and respect for nature, which constitute an important step of "Values Education", in his works. In this study, after introducing the environmental criticism movement, the problems of climate change, global warming, famine, and forced migration due to drought are evaluated based on the author's Küçük Toplayıcının Büyük Macerası/Yolculuğu. With this study, it was seen that children's literature products also try to provide children with ecological awareness, and it was aimed to set an example for the application of environmentalist criticism to works in the field of children's literature.

Anahtar Kelimeler

Environmental criticism, ecological awareness, climate change, global warming, Küçük Toplayıcının Büyük Macerası, Küçük Toplayıcının Büyük Yolculuğu, Sinan Yaşar.

Kaynakça

• Ayaz, H. (2014). Çevreci Eleştiri Üzerine Genel Bir Değerlendirme. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 3(1), 278-292.
• Gökalp Alpaslan, G. (2014a). Cengiz Aytmatov’un Elveda Gülsarı, Dişi Kurdun Rüyaları, Ebedi Gelin: Dağlar Yıkıldığı Zaman Romanlarında Hayvan Zihni. Türklük Bilimi Araştırmaları (TÜBAR), 19(36), 11-26.
• İşler, D. (2023). Türkiye’nin İlk ve Tek Ekolojik Oyuncak Müzesi. TRT Çocuk Dergisi Ekolojik Farkındalık, 28-29.
• Oppermann, S. (2012). Ekoeleştiri: Çevre ve Edebiyat Çalışmalarının Dünü ve Bugünü. Ekoeleştiri: Çevre ve Edebiyat (Editör: Serpil Oppermann). Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Özdağ, U. (2005). Edebiyat ve Toprak Etiği: Amerikan Doğa Yazınında Aldo Leopold’cu Düşünce. Ankara: Ürün Yayınları.
• Özdağ, U. ve Alpaslan, G. G. (2010). Türkiyat Araştırmalarında Yeni Bir Alan: Çevreci Eleştiri. Ü. Çelik Şavk (Ed.) 3. Uluslararası Türkiyat Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri: 25-27 Mayıs 2010. (ss. 641-651) Ankara: Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
• Özdağ, U. (2017). Çevreci Eleştiriye Giriş -Doğa, Kültür, Edebiyat-. Ankara: Ürün Yayınları.
• Parlak, S. (2022). Sinan Yaşar: En Büyük İlham Kaynağım Çocukluğum. Edebiyathaber.net (20 Mayıs 2022) (URL: https://www.edebiyathaber.net/sinan-yasar-en-buyuk-ilham-kaynagim-cocuklugum/)
• Sever, S. (2007). Çocuk Edebiyatı Öğretimi Nasıl Olmalıdır?. II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu (Yayıma Hazırlayan: Sedat Sever). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Şimşek, T. ve Yakar, Y. M. (2016). Çocuk ve Edebiyat. Kuramdan Uygulamaya Çocuk Edebiyatı (Editör: Tacettin Şimşek). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Toska, S. (2017). Ekokurgu Ekolojik Sorunların Çözüm Yolu Olarak Edebiyat. İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
• Yalçın, A. ve Aytaş, G. (2017). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Yaşar, S. (2023a). Küçük Toplayıcının Büyük Macerası. (Üçüncü Baskı). İzmir: Tudem Eğitim Hizmetleri San. Tic. AŞ.
• Yaşar, S. (2023b). Küçük Toplayıcının Büyük Yolculuğu 2. Kitap. İzmir: Tudem Eğitim Hizmetleri San. Tic. AŞ.