Alî bin İsmâîl Babadağî’nin Manzum Kasîde-i Bürde Tercümesi

Yıl 2023, Sayı: 13, 374 - 397, 31.12.2023

Serkan Türkoğlu

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1390412

Cited By: 1

Öz

İslam toplumlarının Hz. Peygamber’e duyduğu sevgi, görsel sanatlardan mimariye, bireysel ve sosyal ilişkilerden edebiyata kadar toplumun her bir faaliyet alanında belirgin bir şekilde gözlemlenebilmektedir. Özellikle edebî eserler, O’na karşı duyulan sevginin ve hürmetin belirgin bir şekilde görüldüğü metinlerdir. İslam peygamberini anlamaya, anlatmaya çalışmak ve O’nun övgüsünde bulunmak için na’t, mevlid, hilye, siyer, mirâciyye gibi edebî türlerde manzum, mensur birçok eser kaleme alınmıştır. Bûsîrî’nin hicrî VII. asırda Arapça olarak yazdığı el-Kevâkibü’d-Dürriyye fî Medhi Hayri’l-Beriyye adlı eseri, Hz. Peygamber için yazılan şiirlerin en seçkin örneklerindedir. Literatürde Kasîde-i Bürde olarak bilinen bu eser İngilizce, Fransızca, Farsça, Urduca gibi birçok dile tercüme edilmiştir. Türk edebiyatını da derinden etkileyen bu eserin farklı dönemlerde, muhtelif şairler / müellifler tarafından manzum ve mensur tercümeleri, şerhleri kaleme alınmıştır. Bu tercümelerden bir tanesi de hayatı hakkında bilgi sahibi olamadığımız Alî b. İsmâîl Babadağî tarafından kaleme alınan Kasîde-i Bürde Tercümesi’dir. Şimdilik tek nüshası bilinen tercüme, toplamda 165 beyittir. Bu çalışmada Alî b. İsmâîl Babadağî tarafından yazılan manzum tercüme, şekil ve içerik yönünden incelendikten sonra tercümenin çeviri yazılı metnine yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Klasik Türk edebiyatı, Alî b. İsmâîl Babadağî, Bûsûrî, Kasîde-i Bürde, manzum tercüme.

Poetic Translation of Qasidah Al-Burdah By Alî bin İsmâîl Babadağî

Öz

The love of Islamic societies for the Prophet can be clearly observed in every field of activity of the society, from visual arts to architecture, from individual and social relations to literature. Especially in literary works, love and reverence are expressed with artistic attention. Numerous works, both in verse and prose, have been produced across various literary genres, including na't, mawlid, hilye, siyar, and mirajiyya, all with the aim of comprehending and venerating the Prophet of Islam. Al-Kawîqib al-Durriyya fī Medhi Hayri al-Bariyya, authored by Muhammad b. Sâid al-Bûsûrû in Arabic during the 7th century A.H., is among the most accomplished examples of the poetry written in honour of the Prophet. The literary piece titled Qasidah Al-Burdah has been translated into several languages including English, French, Persian and Urdu. It has significantly impacted Turkish literature, and various poets and authors have translated and commented on it in both verse and prose throughout different periods. One such example is the translation of Qasidah Al-Burdah by Alî b. Ismâîl Babadaghī, for whom no biographical information is available. The translation, which is currently only known in one copy, comprises 165 couplets in total. This research investigates the verse translation composed by Alî b. Ismâîl Babadaghî, evaluating its form and content. The translated text of the translation is subsequently presented.

Anahtar Kelimeler

Classical Turkish literature, Alî b. İsmâîl Babadağî, Bûsîrî, Qasidah Al-Burdah, verse translation.

Kaynakça

• Aktepe, M. M. (1991). Babadağı. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (C. 4, s. 371-72). İstanbul: TDV Yayınları.
• Albayrak Sak, V. (2013). Said Paşa’nın Kaside-i Bürde Tahmisi. Turkish Studies, 8(9), 523-559.
• Albayrak Sak, V. (2014). Şemseddin Sivasî’nin Kasîde-i Bürde Tercümesi. Turkish Studies, 9(3), 91-110.
• Albayrak Sak, V. (2019). Esâsî’nin Kasîde-i Bürde Tercümesi. Rumelide Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 16, 343-363.
• Alıcı, Lütfi (2004). Arif Süleyman ve Hilye-i Nebî Adlı Eseri. Akademik Araştırmalar Dergisi, 22, 129-48.
• Ayçiçeği, B. (2015). Bûsîrî’nin Kasîdetü’l-Bürde’sinin Diyarbakırlı Mehmed Said Paşa Tarafından Yapılan Mensur ve Manzum Tercümesi. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 15, 27-102.
• Ayçiçeği, B. (2017). Üsküdarlı Abdülhay Celvetî ve Kasîde-i Bürde Tercümesi. Uluslararası Üsküdar Sempozyumu, 9/2, ed. Coşkun Yılmaz (İstanbul: Üsküdar Belediyesi), 223-265.
• Cankurt, H. (2014). Seyyid Hasan Rızâyî el-Aksarâyî Hayâtı, Sanatı, Eserleri ve Miftâhu’s-Sa’âde Adlı Manzum Kasîde-i Bürde Şerhi. Yüksek Lisans Tezi. Manisa: Celal Bayar Üniversitesi, SBE.
• Demirayak, K. (2001). Kasîdetü’l-Bürde. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (C. 24, s. 566-567). İstanbul: TDV Yayınları.
• Şeyhî Mehmed Efendi (2018). Vekâyi’u’l-Fuzalâ, Şeyhî’nin Şakâ’ik Zeyli, C. 3 (haz. Ramazan Ekinci). İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, 1. Baskı.
• Ertaylan, İ. H. (1960). Abdürrahim Karahisarî, Tercüme-i Kasîde-i Bürde. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yay.
• Günaydın, Y. T. (1995). İbn-i Kemâl Edebî Kişiliği ve Kasîde-i Bürde Tercümesi (Tenkitli Metin). Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi SBE.
• Harman, Ö. F. (2004). Abidin Paşa, Kasîde-i Bürde Tercümesi ve Şerhi. İstanbul: Kalem Yayınları.
• İlhan, M. (2017). Na’îmî’nin Manzum Kasîde-i Bürde Tercümesi. Journal of Turkish Language and Literature, 3(4), 42-61.
• Kahraman, B. (1997). Le’âlî ve Abdurrahim Karahisarî’nin Manzum Kasîde-i Bürde Tercümeleri. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 4, 57-107.
• Kaplan, Y. (2021). Fazlî ve Manzum Kasîde-i Bürde Tercümesi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi, 25(1), 66-89.
• Kaplan, Y. (2021). Nihâdî’nin Manzum Kasîde-i Bürde Tercümesi. Dede Korkut Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 10/25, s. 45-70.
• Kaplan, Y. (2022). Sayrafî ve Manzum Kasîde-i Bürde Tercümesi. Osmanlı Mirası Araştırmaları Dergisi, 9(24), 309-338.
• Kaya, M. (2001). Kasîdetü’l-Bürde. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (C. 24, s. 568-69). İstanbul: TDV Yayınları.
• Kaya, M. (2014). Kasîde-i Bürde’yi Türkçe Söyleyiş. İstanbul: Damla Yayınevi.
• Keskinsoy, H. (2011). Mekkî ve Nahîfî’nin Kaside-i Bürde Tahmisleri (Tenkitli Metin-İnceleme). Yüksek Lisans Tezi. Sütçü İmam Üniversitesi.
• Koç, H. (2018). Ahmed-i Rıdvan’ın Manzum Kasîde-i Bürde Tercümesi. Osmanlı Mirası Araştırmaları Dergisi, 5(12), 9-31.
• Koyuncu, F. (2022). Hulvî Abdullâh Efendi’nin Kasîde-i Bürde Tercümesi, The Journal of Academic Social Science Studies, 15(92), 63-86.
• Kuzubaş, M. (2007). Muhammed Fevzî’nin Miftâhu’n-Necât Adlı Eseri (Kaside-i Bürde Tahmis ve Şerhi). Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(1), 156-192.
• Levend, A. S. (1988). Türk Edebiyatı Tarihine Giriş C.1. Ankara: TTK Basımevi.
• Öksüz, Y. (2020). Mütercimi Meçhul Bir Kasîde-i Bürde Tercümesi. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 24/1, 211-245.
• Öntürk, T. (2021). İzmitli Muhyiddin Şeyhzâde’nin Manzum Kasîde-i Bürde Tercümesi, Gaziantep University Journal of Social Science, 20(2), s. 973-996.
• Özcan, A. (2019). Nazîfî İsmâil Akhisarî ve Manzum Kasîde-i Bür’e Tercümesi: İklîdu’s-sa‘âde. Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, SBE.
• Sezer, İ. H. (1985). İmam Busîrî ve Bürde’si. Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
• Şahin, E. B. (1997). Kaside-i Bürde’nin Türkçe Şerh ve Tercümeleri. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi, SBE.
• Taşdelen, D. (2020). Zâtî’nin Manzum Kasîde-i Bürde Tercümesi, İstanbul Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 6(1), 113-152.
• Yazar, S. (2011). Anadolu Sahası Klâsik Türk Edebiyatında Tercüme ve Şerh Geleneği. Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• Yazar, S. (2018). Amasyalı Seyyid Hüseyin Efendi ve Manzum Kasîde-i Bürde Tercümesi. Amasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(3), 145-187.
• Yıldız, F. (2022). Kaside-i Bürde Tercümeleri. İstanbul: Büyüyenay Yayınları.
• Yüksel, M. R. (2022). İskilipli Abdülkâdir Bin İsmÂil’in Kasîde-i Bürde Şerhi. Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 5(1), 348-365.