Türkçe Öğretmenlerinin Uyguladığı Sınav Sorularının Öğrenme Alanları, Ölçme Değerlendirme Yöntemleri ve Bilişsel Alan Basamakları Açısından İncelenmesi

Yıl 2024, Sayı: 14, 975 - 992, 29.02.2024

Ali Ferhat Ömeroğlu

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1398820

Öz

Bu çalışma; Türkçe öğretmenlerinin uyguladığı sınav sorularını öğrenme alanları, ölçme değerlendirme yöntemleri ve bilişsel alan basamakları açısından incelemeyi amaçlamaktadır. 2022-2023 eğitim öğretim yılının birinci döneminde, ortaokul 5, 6, 7 ve 8. sınıf düzeyinde uygulanan 81 sınav kâğıdına ait 1179 soru analiz edilmiştir. Doküman incelemesiyle toplanan verilere ulaşmada maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemi tercih edilmiştir. Sınav kâğıtları, araştırmacı tarafından geliştirilen “Türkçe Dersi Sınav Sorularını Değerlendirme Formu” kullanılarak incelenmiştir. Elde edilen verilerin çözümlenmesinde ve yorumlanmasında içerik analizinden yararlanılmıştır. Sınav kâğıtları incelendiğinde öğrenme alanlarında okuma, dil bilgisi ve yazmayla ilgili soruların dışında dinleme ve konuşma becerilerine yönelik sorulara yer verilmediği görülmüştür. Aynı zamanda çoktan seçmeli soruların en çok kullanım sıklığına sahip ölçme değerlendirme yöntemi olduğu ve yorumlamayı sağlayan açık uçlu sorular ile üst düzey bilişsel becerilerin kullanılmasına imkân sağlayan soruların sınırlı sayıda sorulduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak ortaokul düzeyi Türkçe dersi sınavlarında açık uçlu sorular ile üst düzey bilişsel becerileri geliştirecek soruların artırılmasının ölçme ve değerlendirme sürecine yön verme açısından önemli olduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türkçe dersi sınav soruları, öğrenme alanı, ölçme değerlendirme yöntemi, bilişsel alan basamağı

Examination of the Exam Questions Used by Turkish Language Teachers in Terms of Learning Areas, Measurement and Evaluation Methods, and Cognitive Domain Levels

Öz

This study aims to examine the exam questions used by Turkish language teachers in terms of learning areas, measurement and evaluation methods and cognitive domain levels. It analyzes 1,179 questions in 81 exam papers used at the 5th, 6th, 7th, and 8th grades of secondary school during the first semester of the 2022-2023 academic year. The data, collected through document review, are obtained via maximum variation sampling. The papers were examined using the "Evaluation Form for the Exam Questions for Turkish Language Course" designed by the researcher. In order to analyze and interpret the obtained data, the content analysis method was used. The findings reveal that no question for listening and speaking skills, excluding those for reading, grammar and writing, is included in the learning areas, that multiple choice questions represent the most used measurement and evaluation method, and that a limited number of open-ended questions that allow reflection and questions that encourage the use of high-level cognitive skills is available. As a result, it is considered that increasing the number of questions that develop high-level cognitive skills and open-ended questions in the exams of Turkish lesson at secondary school level is significant in the sense of directing the measurement and evaluation process.

Anahtar Kelimeler

Exam questions for Turkish language course, learning area, measurement and evaluation method, cognitive domain level

Kaynakça

• Anderson, L. W., Krathwohl, D. R., Airasian, P. W., Cruikshank, K. A., Mayer, R. E., Pintrich, P. R., Raths, J., Wittrock, M. C. (2001). A Taxonomy for Learning, Teaching, and Assessing: A Revision of Bloom's Taxonomy of Educational Objectives. New York: Longman.
• Aydın, B. (2019). Kısa Yanıtlı Sınavlar. H. Atılgan (Ed.). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. (s. 167-180). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Aydın, M. ve Uçgun, D. (2020). Ortaokul Türkçe Dersi Sınav Sorularının Program’daki Kazanımlara Göre İncelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(2), 343-356.
• Benzer, A. (2019). Türkçe Ders Kitaplarının PISA Okuma Yeterlik Düzeyleri ile İmtihanı. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 7(2), 96-109.
• Bloom, B. S., Engelhart, M. D., Furst, E. J., Hill, W. H., & Krathwohl, D. R. (1956). Taxonomy of Educational Objectives. Handbook I: Cognitive Domain. United States of America: David McKay.
• Bowen, G. A. (2009). Document Analysis As A Qualitative Research Method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
• Bozkurt, B. Ü. (2016). Türkiye’de Okuma Eğitiminin Karnesi: PISA Ölçeğinden Çıkarımlar. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(4), 1673-1686.
• Büyükalan Filiz, S. ve Yıldırım, N. (2019). Ortaokul Türkçe Dersi Öğretim Programı Kazanımlarının Revize Edilmiş Bloom Taksonomisine Göre Analizi. İlköğretim Online, 18(4), 1550-1573.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Cullinane, A. (2009). Bloom’s Taxonomy And Its Use in Classroom Assessment. National Centre for Excellence in Mathematics and Science Teaching and Learning. Resource & Research Guides, 1(13), 1-4.
• Çakan, M. (2017). Eğitim Sistemimizde Yaygın Olarak Kullanılan Sınav Türleri. S. Tekindal (Ed.). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. (s. 87-122). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çarkıt, C. (2018). Ortaokul Türkçe Derslerinde Dinleme Becerisinin Değerlendirilme Sürecine Yönelik Öğretmen Görüşleri. Journal of Social And Humanities Sciences Research (JSHSR), 5(27), 2782-2793.
• Çerçi, A. (2018). 2018 Türkçe Dersi Öğretim Programı Kazanımlarının (5, 6, 7, 8. Sınıf) Yenilenen Bloom Taksonomisi’ne Göre İncelenmesi. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 6(2), 70-81.
• Çintaş-Yıldız, D. (2015). Türkçe Dersi Sınav Sorularının Yeniden Yapılandırılan Bloom Taksonomisine Göre Analizi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 14(2), 479-497.
• Dölek, O. ve Demirel, A. (2022). Dinleme Becerisine ve Bu Becerinin Ölçme-Değerlendirmesine İlişkin Türkçe Öğretmenlerinin Görüş ve Yaklaşımları. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (28), 36-53.
• Forehand, M. (2010). Bloom’s Taxonomy. Emerging Perspectives on Learning, Teaching, and Technology, 41(4), 47-56.
• Göçer, A. (2008). İlköğretim Türkçe Ders Kitaplarının Ölçme ve Değerlendirme Açısından İncelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 197-210.
• Göçer, A. (2016). Lisansüstü Eğitim Gören Türkçe Öğretmenlerinin Yazılı Sınav Sorularının İncelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(3), 23-37.
• Güftâ, H. ve Zorbaz, K. Z. (2008). İlköğretim İkinci Kademe Türkçe Dersi Yazılı Sınav Sorularının Düzeyleri Üzerine Bir Değerlendirme. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 205-218.
• Güneş, F. (2014). Türkçe Öğretimi Yaklaşımlar ve Modeller. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Güneyli, A. ve Abbasoğlu, Ş. (2015). Türkçe Dersi Yazılı Sınav Sorularına İlişkin Değerlendirme: Kıbrıs Örneği. Akademik Araştırmalar Dergisi, 17(67), 53-76.
• Hsieh, H. F., & Shannon, S. E. (2005). Three Approaches to Qualitative Content Analysis. Qualitative Health Research, 15(9), 1277-1288.
• Jones, K. O., Harland, J., Reid, J., & Bartlett, R. (2009). Relationship Between Examination Questions and Bloom's Taxonomy. In 2009 39th IEEE Frontiers in Education Conference, IEEE, pp. 1-6.
• Kanık Uysal, P., Akın Arıkan, Ç., Acar Erdol, T., Bayrak Özmutlu, E. ve Akyol, H. (2022). Türkçe Dersi Sınav Sorularının Özgünlük, Madde Türü, Madde Yazma Ölçütleri ve Bilişsel Düzey Açısından İncelenmesi. Eğitim ve Bilim, 47(210), 259-280.
• Kanık Uysal, P. (2022). Türkçe Dersi Sınavlarında Yer Alan Soruların Üst Düzey Düşünme Becerileri Açısından İncelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 10(1), 136-156.
• Karagöl, E. (2020). Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre Güncel Türkçe Öğretim Programları. Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 6(1), 56-71.
• Karatay, H. ve Dilekçi, A. (2019). Türkçe Öğretmenlerinin Dil Becerilerini Ölçme ve Değerlendirme Yeterlikleri. Milli Eğitim Dergisi, 48(1), 685-716.
• Kavruk, H. ve Çeçen, M. A. (2013). Türkçe Dersi Yazılı Sınav Sorularının Bilişsel Alan Basamakları Açısından Değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(4), 1-9.
• Koç, E. S. (2021). Türkçe Dersi Öğretim Programları ile Okuma Becerileri Öğretim Programının Uluslararası Okuma Yeterlikleri Bağlamında İncelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 50(230), 169-193.
• Krathwohl, D. R. (2002). A Revision of Bloom's Taxonomy: An Overview. Theory into Practice, 41(4), 212-218. Miles, M. B., & Huberman, A. M. (2019). Genişletilmiş Bir Kaynak Kitap Nitel Veri Analizi. (S. Akbaba Altun ve A. Ersoy, Çev. ed.). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2019). Türkçe Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Turgut, M. F. ve Baykul, Y. (2015). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Ünlü, S., Öztürk, H. ve Tağa, T. (2014). Türkçe Dersinde Uygulanan Sınavlar Üzerine Bir Değerlendirme. International Journal of Social Science, (28), 513-523.
• Üstüner, A. ve Şengül, M. (2004). Çoktan Seçmeli Test Tekniğinin Türkçe Öğretimine Olumsuz Etkileri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 197-208.
• Wach, E. & Ward, R. (2013). Learning About Qualitative Document Analysis. IDS Practice Paper In Brief-ILT Brief 13, 1-10. Institutes of Development Studies, UK.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.