Hatay Arkeoloji Müzesi Envanterinde Yer Alan Aba ve Meşlah Dokumaların Teknik, Renk ve Motif Özelliklerinin İncelenmesi

Yıl 2024, Sayı: 14, 195 - 209, 29.02.2024

Begül Arıöz

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1407139

Öz

Geçmişte ihtiyaçlar doğrultusunda üretilmiş, kullanılmış ve yaşatılmış çok çeşitli dokuma türleri bulunmaktadır. Bu çeşitlilik içerisinde müzelerimizde sınırlı sayıda yer alan aba ve meşlah dokumalar ayrı bir yere sahiptir. Kullanım amacına uygun şekilde süslenen abalar sosyal statü temsili bir dokuma türü olmanın yanı sıra soğuktan ve sıcaktan korunmak amacı ile de kullanılmıştır. Günümüzde artık çok fazla dokunmasalar da; müzelerimiz sayesinde nadide örnekleri görme imkânı bulmaktayız. Kaybolan bu değerlerimizi geleceğe aktarma rolünü üslenen kurumlardan biri de; bünyesinde 6 adet envanter kaydı ile koruma altına alan Hatay Arkeoloji Müzesidir. Müze etnografya deposunda saklanan ve teşhir salonunda sergilenen örnekler yörenin dokuma belleğine ışık tutmaktadır. Dokumalar canlı renklere ve oldukça ince işlenmiş motiflere sahiptir. Aba ve meşlah dokumaların hammaddesi değişkendir. Örneklerden 5 âdeti sırma aba ve 1 âdeti meşlahdır. Bu çalışmada; tarihe yazınsal ve görsel olarak kültürel belleğimize not düşmek amacı ile tespiti yapılan örnekler üzerinden teknik, renk ve motif özellikleri açıklanmış, bilgi formları oluşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Aba, meşlah, dokuma, Hatay, müze.

Proje Numarası

yok

Examination of Technical, Color and Motif Features of Aba and Meşlah Weavings in the Inventory of Hatay Archaeological Museum

Öz

There are many different types of textiles that were produced, used and preserved in line with needs in the past. Within this diversity, aba and meşlah weavings, which are available in limited numbers in our museums, have a special place. Abas, decorated in accordance with their intended use, were not only a type of textile that represented social status, but also were used to protect against cold and heat. Even though they don't touch it much anymore today; Thanks to our museums, we have the opportunity to see rare examples. One of the institutions that undertakes the role of transferring these lost values to the future is; Hatay Archeology Museum, which has 6 inventory records under protection. The samples kept in the museum's ethnography warehouse and exhibited in the exhibition hall shed light on the weaving memory of the region. The textiles have vibrant colors and very finely crafted motifs. The raw material of aba and meşlah textiles is variable. 5 of the samples are made of brocade and 1 sample is made of meşlah weavings. In this study; In order to leave a literary and visual note in history, technical, color and motif features were explained and information forms were created based on the samples identified.

Anahtar Kelimeler

Aba, meşlah, weaving, Hatay, museum.

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• Artun, E. (2012). Türk Halk Bilimi. Adana: Karahan Kitabevi.
• Ermert, E. (2019). Ansiklopedik Giyim-Kuşam ve Moda Sözlüğü. İstanbul: Hayalperest Yayın Evi.
• Koçu, R. E. (1969). Türk Giyim Kuşam ve Süslenme Sözlüğü. Ankara: Sümerbank Kültür Yayınları.
• Öztürk, G. ve Koşucu, E. T. (2023). Isparta Yalvaç’ta Tespit Edilen Kolan ve Çarpana Dokumalarının Teknik Özelliklerinin İncelenmesi. SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 59, 168-190.
• Okca A.K. ve Genç, M. (2015). Anadolu Halı ve Kilimlerinde Renk. Sosyal Bilimler Dergisi, 2(4), 235-246.
• Pakalın, M. Z. (1992). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Milli Eğitim Basım Evi.
• Yener, S. (2008). Türkülerimizde Giyim Kuşam ve Süsleme Temaları. (TRT Türk Halk Müziği Repertuarı 1-4471). Halk Kültüründe Giyim Kuşam ve Süsleme Uluslararası Sempozyum Bildirileri, Eskişehir.
• Yurt Ansiklopedisi (1982). Türkiye İl İl Dünü Bugünü Yarını. İstanbul: Anadolu Yayıncılık. Sayı 5.
• http://www.haberalp.com/guncel/hatayli-kilim-ustasi-dunyanin-en-ince-ve-en-uzun-kilimi-icin-ilk-ilmegi-atti-h7071.html, [Erişim Tarihi: 18.12.2023].
• Kaynak Kişi
• 1- Abdulla Akar, Kilim Dokuma Ustası, Hatay-Antakya.