Öğretmenlerin Karanlık Üçlü Kişilik Özellikleri ile Örgütsel Sinizm Davranışları Arasındaki İlişki Üzerine Bir Çalışma

Yıl 2024, Sayı: 14, 1068 - 1078, 29.02.2024

Gökçe Özdemir , Ahmet İlhan Başar

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1410217

Öz

Literatürde, Makyavelizm, narsisizm ve psikopatiyi içeren “Karanlık Üçlü” kişilik özellikleri üzerine bireylerin yaşamlarını, işyeri dahil olmak üzere her yönüyle etkileyen birçok çalışma bulunmaktadır. Ancak, bu özelliklerin örgütsel sinizm üzerindeki etkisi üzerine yapılan araştırmalar sınırlıdır. Bu bağlamda, bu çalışmanın amacı, Karanlık Üçlü kişilik özelliklerine sahip olmanın, bireylerin örgütsel sinizm davranışını etkileyip etkilemediğini ve bu etkinin nasıl olduğunu belirlemektir. Araştırma grubu, 2022-2023 akademik yılında Gaziantep ilinde çalışan 266 öğretmenden oluşmaktadır. İnceleme altındaki iki değişken arasındaki ilişkiyi belirlemek için araştırma verileri “Karanlık Üçlü Kişilik Özellikleri Testi” ve “Öğretmenler İçin Örgütsel Sinizm Ölçeği” kullanılarak toplanmıştır. Demografik değişkenler betimsel analizler ile çözümlenirken, bulgusal verilerin analizinde ise korelasyon ve regresyon analizleri kullanılmıştır. Araştırma bulguları incelendiğinde, öğretmenlerin karanlık üçlü kişilik özellikleri ile örgütsel sinizm davranışları arasında orta düzeyde pozitif bir ilişki olduğu belirlendi. Ayrıca, karanlık üçlü kişilik özelliklerinin öğretmenlerin örgütsel sinizm davranışının %44,3’ünü açıkladığı görülmüştür (R2=0. 443). Seçilen yöntemin örneklemdeki katılımcı sayısıyla sınırlı olması gibi kısıtları göz önünde bulundurulduğunda, diğer birçok örgütsel davranış gibi örgütsel sinizmi de etkileyen kişilik özelliklerinin etkilerinin farklı araştırma yöntemleri veya yöntem kombinasyonlarıyla ele alınması önem kazanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Karanlık üçlü kişilik özellikleri, örgütsel sinizm, öğretmen

A Study on the Relationship between Teachers’ Dark Triad Personality Traits and Organizational Cynicism Behaviours

Öz

In the literature, there have been many studies regarding the personality traits of the “Dark Triad,” which includes Machiavellianism, narcissism, and psychopathy, that affect individuals’ lives in every aspect, including their workplace. However, the research on the impact of these traits on organizational cynicism has been limited. In this context, the aim of this study is to determine whether having Dark Triad personality traits affects individuals’ attitudes towards organizational cynicism and how it affects them. The research group consists of 266 teachers working in Gaziantep province during the 2022-2023 academic year. To determine the relationship between the two variables under investigation, research data was collected using the “Dark Triad Personality Traits Test” and the “Organizational Cynicism Scale for Teachers.” While demographic variables were analyzed with descriptive analyses, correlation and regression analyses were used to analyze the empirical data. Upon examining the research findings, it was determined that there is a moderate positive correlation between teachers’ dark triad personality traits and their organizational cynicism behavior. Additionally, the dark triad personality traits account for 44. 3% of teachers’ organizational cynicism behavior (R2=0. 443). Considering the limitations of the chosen method, such as being restricted to the number of participants in the sample, it becomes important to address the effects of personality traits, which influence organizational cynicism like many other organizational behaviors, through different research methods or combinations of methods.

Anahtar Kelimeler

Dark triad personality traits, organizational cynicism, teacher

Kaynakça

• Akşit Aşık, N. (2016). Kişilik Özellikleri Örgütsel Sinizmi Etkiler mi?. Uluslararası İşletme, Ekonomi ve Yönetim Perspektifleri Dergisi, 1(5), 1-13.
• Amernic, Joel H., & Craig, Russell J. (2010). Accounting as A Facilitator of Extreme Narcissism. Journal of Business Ethics, 96(1), 79–93.
• Bayrak, E. (2023). Özel Okul Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet Algılarının Örgütsel Sinizm Tutumlarına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Alanya: Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi.
• Buss, D. (1993). Ways to Curtail Employee Theft. Nation’s Business, 81, 36-37.
• Can, A. (2019). SPSS ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Çalışkan, S. C., Ünal, Z. M., Kalafatoğlu, Y., Üçler, Ç., & Akün, F. A. (2015). Yöneticilerin Algılanan Kültürel Zekâsı, Çalışanın Farklılık İklimi Algısı, Gelişime Açıklık ve Örgütsel Sinisizm Etkileşimi Üzerine Turizm Sektöründe Bir Araştırma. İş ve İnsan Dergisi, 2(1), 1-11.
• Canbolat, M. A. (2022). Karanlık Üçlünün Örgütsel Sinizme Etkisinde Aşırı Nitelikliliğin Aracı Rolü: Akademisyenler Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
• Eaton, J. A. (2000). A Social Motivation Approach to Organizational Cynicism. Dissertation Of Master of Arts. Toronto: York University.
• Furnham, A., Richards, S. C., & Paulhus, D. L. (2013). The Dark Triad of Personality: A 10 Year Review: Dark Triad of Personality. Social and Personality Psychology Compass, 7(3), 199–216.
• Güllü, S., & Yıldız, K. (2019). Spor Örgütlerinde Karanlık Kişilik, Örgütsel Sinizm ve İş Tatmini İlişkisinin İncelenmesi. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(4), 220-232.
• Güzel, B., & Ayazlar, G. (2014). Örgütsel Adaletin Örgütsel Sinizm ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Otel İşletmeleri Araştırması. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(26), 133- 142.
• Hogan, R., & Hogan, J. (2002). Leadership and Sociopolitical Intelligence. In R. E. Riggio, S. E. Murphy, & F. J. Pirozzolo (Eds.), Multiple Intelligences and Leadership (pp. 75–88). San Francisco: Jossey-Bass.
• James, O. (2013). Office Politics: How to Thrive in A World of Lying, Backstabbing and Dirty Tricks. Canada: Publised by Vermilion.
• Johnson, J. L., & O’Leary-Kelly, A. M. (2003). The Effects of Psychological Contract Breach and Organizational Cynicism: Not All Social Exchange Violations Are Created Equal. Journal of Organizational Behavior, 24, 627-647.
• Jonason, P. K., Slomski, S., & Partyka, J. (2012). The Dark Triad at Work: How Toxic Employees Get Their Way. Personality and Individual Differences,52(3), 449–453.
• Jones, D. N., & Paulhus, D. L. (2013). Introducing The Short Dark Triad (SD3): A brief Measure of Dark Personality Traits. Assessment, 21(1), 28-41.
• Judge, T. A., & Lepine, J. A. (2007). The Bright and Dark Sides of Personality: Implications for Personnel Selection in Individual and Team Contexts. Janice Langan-Fox, Cary L. Cooper & Richard J. Klimoski (Eds.), Research Companion to The Dysfunctional Workplace Management Challenges and Symptoms (1st edition) within (p. 337-340). UK: Edward Elgar Publishing.
• Karasar, N. (2011). Araştırmalarda Rapor Hazırlama. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kessler, S. R., Bandelli, A. C., Spector, P. E., Borman, W. C., Nelson, C. E., & Penney, L. M. (2010). Re-Examining Machiavelli: A Three‐Dimensional Model of Machiavellianism in The Workplace. Journal of Applied Social Psychology, 40, 1868-1896.
• Kutaniş, R. Ö., & E. Çetinel, (2010). Adaletsizlik Algısı Sinisizmi Tetikler mi? Kütahya Dumlupınar Üniversitesi SBE Dergisi, 12(2), 186-195.
• Mathieu, C., Neumann, C. S., Hare, R. D., & Babiak, P. (2014). A Dark Side of Leadership: Corporate Psychopathy and Its Influence on Employee Well-being and Job Satisfaction. Personality and Individual Differences, 59, 83–88.
• Naus, F., Iterson, A. V., &Roe, R. (2007). Organizational Cynicism: Extending The Exit, Voice, Loyalty, and Neglect Model of Employees’ Responses to Adverse Conditions in The Workplace. Human Relations, 60(5), 683-718.
• Özler D. E., &Atalay, C. G. (2011). Research to Determine the Relationship Between Organizational Cynicism and Burnout Levels of Employees in Health Sector. Bus. Manag. Rev., 1,26–38.
• Özsoy, E., Rauthmann, J. F., Jonason, P. K., & Ardıç, K. (2017). Reliability and Validity of the Turkish Versions of Dark Triad Dirty Dozen (DTDD-T), Short Dark Triad (SD3-T), and Single Item Narcissism Scale (SINS-T). Personality and Individual Differences, 117, 11-14.
• Paulhus, D. L., & Williams, K. M. (2002). The Dark Triad of Personality: Narcissism, Machiavellianism, and Psychopathy. Journal of Research in Personality, 36, 556-563.
• Poon, J. M. L. (2003). Situational Antecedents and Outcomes of Organizational Politics Perceptions. Journal of Managerial Psychology, 18, 138-155.
• Sağır, T., & Oğuz, E. (2012). Öğretmenlere Yönelik Örgütsel Sinizm Ölçeğinin Geliştirilmesi. International Journal of Human Sciences, 9(2), 1094-1106.
• Sezgin Ö. (2022). Kadın Yöneticilere Karşı Tutum ve Karanlık Üçlü Kişilik Özellikleri ile Liderlik Tarzları Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi. Kastamonu: Kastamonu Üniversitesi.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Using Multivariate Statistics (5th ed.). Boston: Pearson and Allyn and Bacon.
• Tepper, B. J. (2007). Abusive Supervision in Work Organizations: Review, Synthesis, and Research Agenda. Journal of Management, 33, 261.
• Topçu, İ., Türkkan Ünaldı, N., Eşkin Bacaksız, F., Tiryaki Şen, H., Karadal, A., & Yıldırım, A. (2013). Sağlık Çalışanlarında Örgütsel Sinizm Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenilirliği. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 6(3), 125.
• Ural, A., & Kılıç, İ. (2011). Bilimsel Araştırma Süreci. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Witt, L. A., & Ferris, G. R. (2003). Social Skill as Moderator of The Conscientiousness-Performance Relationship: Convergent Results Across Four Studies. Journal of Applied Psychology, 88, 809-821.
• Yazıcıoğlu, Y., & Erdoğan, S. (2004). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.