İlkokul Türkçe Dersi Öğretim Programlarında Değerler Eğitiminin Yeri

Yıl 2024, Sayı: 14, 1094 - 1114, 29.02.2024

Mustafa Aslan , Elvan Gökçen

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1417766

Öz

Bu araştırma değerler eğitiminin Türkçe öğretim programlarındaki yerini ve önemini belirlemek için yapılmıştır. Araştırma nitel yöntemlerden doküman analizi tekniği kullanılarak veriler toplanmıştır. Araştırma kapsamında sekiz adet bilimsel araştırma incelenmiştir. Araştırmada analiz edilen çalışmaların beş tanesi araştırma makalesi olup 3 tanesi yüksek lisans tez çalışmasıdır. Araştırmada elde edilen veriler Milli Eğitim Bakanlığı’ in belirlemiş olduğu on kök değer esas alınarak çözümlenmiştir. Elde edilen bulgular incelendiğinde Türkçe eğitim programlarında yer alan değerlerden en çok “sevgi”; en az ‘’adalet’’ değerlerinin ele alındığı tespit edilmiştir. Yapılan araştırmalar incelendiğinde bazı değerlere ilkokul kademesinde hiç yer verilmediği saptanmıştır. Ayrıca değer dağılımının kademelere eşit bir şekilde verilmediği görülmüştür. Kaynaklarda vurgu yapılan değerlerin sınıf ve yaş seviyesine uygun olduğu da araştırmacılar tarafından belirtilmiştir. Ayrıca araştırmacılar MEB’in belirlemiş olduğu on kök değer sayısının yetersiz olduğu bu değerlerin artırılması gerektiğini belirtmişlerdir. Araştırmalarda elde edilen değerler analiz edildiğinde en az bilimsel değerlerin aktarıldığı en çok ise geleneksel değerlere vurgu yapıldığı açıklanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkçe öğretim programı, değer, değerler eğitimi, ilkokul

The Role of Values Education in Primary School Turkish Teaching Programs

Öz

This research was conducted to determine the place and importance of values education in Turkish language teaching programs. The data were collected using the qualitative method of document analysis. Eight scientific studies were examined within the scope of the research, with five of them being research articles and three being master's thesis studies. The data obtained in the research were analyzed based on the ten root values determined by the Ministry of National Education. When the findings obtained from the analysis were examined, it was determined that among the values included in Turkish education programs, "love" is the most addressed value, while "justice" is the least addressed. In the studies analyzed, it was found that some values are not included at the primary school level. Additionally, it was observed that the distribution of values is not equal across different grade levels. The researchers also noted that the values emphasized in the sources are suitable for the grade and age level. Furthermore, the researchers expressed that the number of ten root values determined by the Ministry of National Education is insufficient, and these values should be increased. Upon analyzing the values obtained in the research, it was explained that scientific values are conveyed the least, while traditional values are emphasized the most.

Anahtar Kelimeler

Turkish curriculum, value, values education, primary school

Kaynakça

• Akarsu, S. (2015). İlkokul (1-4) ve Ortaokul (5-8) Müzik Ders Kitaplarında Yer Alan Şarkıların Değerler Bakımından İncelenmesi ve Değerler Eğitimine İlişkin Öğrenci Algıları. Doktora Tezi. Van: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
• Akbaş, O. (2008). Değerler Eğitimi Akımlarına Genel Bir Bakış. Değerler Eğitimi Dergisi, 16(6), 9-25.
• Akdemir, S. (2019). İlkokul Dördüncü Sınıfta Felsefe Temelli Çocuk Kitapları Yoluyla Değerler Eğitimine İlişkin Bir Eylem Araştırması. Doktora Tezi. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Aktepe, V. (2014). Ailede değerler eğitimi ve program ihtiyacı. R. Turan ve K. Ulusoy (Eds.), Farklı yönleriyle Değerler Eğitimi. Pegem Akademi Yayınevi.
• Alıcı, F. (2019). İlkokul 2. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Metinlerinin Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Aydın, M. Z. ve Gürler, Ş. A. (2014). Okulda Değerler Eğitimi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Barcın, F. (2018). İlkokul 4. Sınıf Değerler Eğitiminde Yaratıcı Drama Yönteminin Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi.
• Batmaz, O. ve Erdoğan, T. (2019). Sınıf Öğretmenlerinin Değerler Eğitimine Yönelik Görüşleri. Kastamonu Education Journal, 27(6), 2681-2692.
• Bayram, B. (2014). Değerler Eğitiminde Montessori Yöntemi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Üsküdar Üniversitesi. Çelikkaya, T. ve Seyhan, O. (2016). Değerlerin Kazanılmasındaki Etkili Faktörler (Öğrenci Görüşleri). Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(36), 167-191.
• Çengelci, T. -vd. (2013). Okul Ortamında Değerler Eğitimi Konusunda Öğretmen ve Öğrenci Görüşleri. Değerler Eğitimi Dergisi, 11, 33-56.
• Dam, H. (2008). Öğrencinin Okul Başarısında Aile Faktörü. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 14(7), 75-99.
• Dey, I. (1993). Qualitative Data Analysis: A User Friendly Guide for Social Science. Routledg, London.
• Dilmaç, B. (2007). Bir Grup Fen Lisesi Öğrencisine İnsani Değerler Eğitiminin İnsani Değerler Ölçeği ile Sınanması Değerlendirilmesi. Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
• Fırat, H., ve Mocan, A. (2014). Türkçe Ders Kitaplarındaki Hikâyelerde Yer Alan Değerler. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 18, 25-49.
• Fraenkel, J. R. and Wallen, N. E. (2006). How to design an evaluate research in education. McGraw-Hill International Edition, New York.
• Gerekten, H. (2018). 5. Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki Atasözlerinin Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Antalya: Akdeniz Üniversitesi.
• Halstead, J. M. (Eds.). (1996). Values and Values Education in Schools. Values in Education and Education in Values. London: The Falmer Press.
• Hökelekli, H. (2013). Ailede, Okulda, Toplumda Değerler Psikolojisi ve Eğitimi. Ankara: Timaş Yayınları.
• Gürdoğan-Bayır, Ö. - vd. (2016). Sınıf Öğretmeni Adaylarına Göre İlkokulda Değer Eğitimi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 17(3), 317-339.
• Güven, C. (2016). Anayasalar, Kanunlar ve TBMM Kararları. Konya: Eğitim.
• Güvenç, B. (1985). Kültür Konusu ve Sorunlarımız, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Kâhya, A. (2018). Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarındaki Etkinliklerin Değerler Eğitimi Bakımından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Uşak: Uşak Üniversitesi.
• Karakaş, H. (2015). Değerler eğitimi Etkinliklerinin Okul Öncesi Öğretmenlerine Göre Değerlendirilmesi: Nitel bir çalışma. Dünden Bugüne Türkiye’de Beceri, Ahlak ve Değerler Eğitimi Uluslararası Sempozyumu, 16-18 Nisan 2015. Bartın, Türkiye.
• Kalaça, H. (2013). Türk Atasözleriyle Değerler Eğitimi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi. Kardaş, M. N. (2015). Orhun Abidelerinin Türkçe Öğretiminde Değer Aktarımı Bakımından Önemi III: Bilge Kağan Abidesi, Türk İslam Dünyası Araştırmalar Dergisi, 2, 55-70.
• Kardaş, M.N. ve Cemal, S. (2017). Değerler Eğitimi ve Türkçe Öğretiminde Değer Eğitimi Üzerine Yapılan Araştırmalara İlişkin Kaynakça Denemesi. KSBD, 9, 383-412.
• Kaşkaya, A. ve Duran, T. (2017). İlkokul Türkçe Ders Kitaplarının Değer Aktarımı Açısından İncelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 417-441.
• Ketenalp, B. (2020). İlkokul 1-4. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Metinlerin Değerler İletimi Açısından İncelenmesi (Bingöl İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi.
• Kluckhohn, F.R and Strodtbeck, F.L. (1973). Variations in Value Orientations. Amsterdam: Row Peterson Publisher.
• Kılıç, Ö. Ö ve Ayaz, C. Ö. (2018). 5-6 Yaş Grubu Çocukların Değerlere Yönelik Farkındalık Düzeyini Arttırmada Değerler Eğitimi Programının Etkisi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 59, 818-824.
• Kırmızı, F. (2014). 4. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Metinlerinde Yer Alan Değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 12(27), 217-259.
• Kozikoğlu, İ. (2018). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Değerler Eğitimine İlişkin Tutum ve Görüşlerinin İncelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7, 2698-2720.
• Küçükçene, M. ve Aydoğan, İ. (2018). Eğitim Yönetiminde Adaletin Önemi ve Gerekliliği Üzerine Bir İnceleme. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 661-664.
• MEB, (2018). İlköğretimde Türkçe Dersi Öğretim Programı. http://ttkb.meb.gov.tr, [Erişim tarihi: 12.12.2022]. Pilav, S. ve Erdoğan, Ş. (2016). Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarındaki Bilgilendirici Metinlerin Değer İletimi Açısından İncelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 45(210), 351-371.
• Özbay, M. ve Karakuş Tayşi, E. (2011). Dede Korkut Hikâyelerinin Türkçe Öğretimi ve Değer Aktarımı Açısından Önemi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi,1(1),21-31.
• Sallabaş, M.E. (2012). Ömer Seyfettin Hikâyelerinin Türkçe Öğretiminde Değer Aktarımı Bakımından İncelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, 59- 68.
• Sayın, V. ve Şam, A. E. (2019). 5. Sınıf Matematik Ders Kitabının Değerlerimiz Açısından İncelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 166-171.
• Susar Kırmızı, F. (2014). 4. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Metinlerinde Yer Alan Değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 12(27), 217-259.
• Strauss, A. and Corbin, J. (1990). Basics of Qualitative Research: Grounded Theory Procedures and Techniques. New Delhi: SAGE Publications.
• Şahin, N. (2015). İlkokul 4. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Metinlerinin Kültürel Değerler Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Taşdelen, V. (2000). Türk Atasözlerinde Eğitim. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 33(1), 121-135.
• TDK, (2011). Türkçe Sözlük. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu.
• Töremen, F. ve Tan, Ç. (2010). Eğitim Örgütlerinde Adalet: Kavramsal Bir Çözümleme. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 58-70.
• Yılar, R. (2016). İlettiği Değerler Açısından İlkokul Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinler Üzerinde İncelemeler. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(11), 491.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.