Konya Enerjetizm Felsefe Okulu, Naci Fikret Baştak ve Yeni Fikir’de Yer Alan Yazıları

Yıl 2024, Sayı: 14, 696 - 718, 29.02.2024

Abdulkerim Saka

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1429489

Öz

Aydın bir kişilik olan Naci Fikret Baştak, çocukluğundan itibaren fikir ve düşünce ummanı sayılabilecek nitelikte zengin bir muhitte, Konya’da kendisini yetiştirme imkânı bulmuştur. Düşündüklerini yazmaya lise yıllarında başlamış, kısa süre sonra tanışmış olduğu Namdar Rahmi’nin etkisiyle özgün bir fikir hareketinin peşinden gitmiştir. Bu fikir hareketi Alman filozof Wilhelm Ostwald tarafından geliştirilen Enerjetizm Felsefesi olup, Naci Fikret ve Namdar Rahmi’nin çalışmaları sonucu hayatın her alanına uygulanabilmesi onu özgün bir hale getirmiştir.
Konya Enerjetizm Felsefe Okulu çatısı altında çıkarılan Yeni Fikir mecmuasıyla Enerjetizm Felsefesinin yayın kolu tesis edilerek bu fikir hareketi tanıtılmak istenmiştir. Felsefe, psikoloji, tarih, arkeoloji, coğrafya, deneme, eleştiri, çeviri gibi birçok alanda ciddi yazılar kaleme alan Naci Fikret başyazarı olduğu mecmuada bilimsel ve özgün olmayı hedeflediği kadar meseleleri enerji-kudret ile açıklama çabası içerisinde olmuştur. Naci Fikret’in Yeni Fikir de yer alan yazılarının ana teması Enerjetizm Felsefesinin temel ilkeleri ve prensipleridir. Naci Fikret’in hayatında derin izler bırakan hadiselerin yaşanmasından kaynaklı problemlere ek olarak çıkarılan mecmuanın beklenen ilgi ve alakayı görmemesi 1929 yılında mecmuanın neşrini sonlandırdığı gibi Naci Fikret’i de Konya’dan uzaklaştırmıştır. 51 sayıdan oluşan mecmuada bıraktığı derin etkiye sahip yazıları ise tesis ettikleri Enerjetizm Felsefesi için en önemli kaynağı teşkil etmektedir. Bu çalışma Anadolu’da Enerjetizm Felsefesi üzerine yapılmış çalışmaları konu edinmesi sebebiyle Türk düşünce tarihi açısından önemlidir. Temel amaç Naci Fikret’in Enerjetizm üzerine kaleme aldığı yazıları ile bu alana katkısını ortaya koymaktır.

Anahtar Kelimeler

Konya, Naci Fikret, Enerjetizm, Enerjetizm Felsefe Okulu, Yeni Fikir.

Konya Energytism Sect, Naci Fikret Baştak and His Articles in Yeni Fikir

Öz

Naci Fikret Baştak who is an intellectual personality had an oppotunity to grow himself in Konya, a wealthy place which can be regarded as an ocean of ideas and thought since his childhood. He has started to write his thoughts during his high school years and has followed a specific intellectual movement under the influence of Namdar Rahmi whom he has met soon afterwards. The intellectual movement is the Philosophy of Energytism which wass developed by the German Philosopher, Wilhelm Ostwald and it became specific as a result of the efforts of Naci Fikret and Namdar Rahmi in order to apply it into every field of life.
By means of the journal of Yeni Fikir (New Idea) which was issued under the umbrella of Konya Energytism Sect, the publication branch of the Energytism Philosophy was established and this intellectual movements was aimed to introduce. Naci Fikret who had written serious articles in numerous fields such as philosophy, psychology, history, archaeology, geography, essays, critics and translation always aimed to explain scientific and specific issues in the journal in which he was the chief editor by employing energy and competency. The main theme of the articles of Naci Fikret in Yeni Fikir are the ultimate principles and doctrines of the Energytism Philosophy. In addition to the problems caused by the events he experienced and which left deep remarks in Naci Fikret's life, the issued journal wasn't able to achieve the expected attention and interest, Naci Fikret had to finalize the issue of the journal in 1929 and move away from Konya. His articles in 51 issues of the journal had left deep impact on the journal and they consist the most important resource for the Energytism Philosophy. This study is important in terms of the history of Turkish thought since it deals with the studies on the philosophy of Energetism in Anatolia. The main aim is to reveal Naci Fikret's contribution to this field with his writings on Energetism.

Anahtar Kelimeler

Konya, Naci Fikret, Energytism, Energytism Sect, Yeni Fikir.

Kaynakça

• Arıkan, M. ( 2016). Rifat Rami (Arıncı) ve Esaret Dönemi Şiirleri. SUTAD, 39, 101-145.
• Bolay, S. H. (2013). Felsefi Doktrinler Sözlüğü. Ankara: Nobel Yayınları.
• Çubukçu, İbrahim A. (1986). Türk Düşünce Tarihinde Felsefe Hareketleri. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları.
• Evren, A, (1944). Konya İçin. Konya: Babalık Matbaası.
• Feyzi, Ş, Naci Fikret. (1927.8.15). Sızma'da Kabl-et Tarih Bir Mahalin Keşfi. Yeni Fikir, 27, 20-21.
• İbnülemin M. (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. II. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Karatay, S. (1954). Ölümünün Beşinci Yılı Münasebetiyle Naci Fikret. Yeni Konya, 6/1639-1703, 2.
• Kızıltan, Ö., Bayraktar, O., Dombaycı, Mehmet A. (2022). Türkiye’de Yükseköğretimde Felsefe Geleneği ve Kültürünün Millî Kültür ve Halk Kültürüyle İlişkisi. Temaşa Felsefe Dergisi, 18, 86-102.
• Koç, E. (2009). Konya Enerjetizm Felsefe Okulu. Giresun Üniversitesi Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 138-149.
• Muşta, M. (1990). Koya Enerjetizm Felsefe Okulu. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• N. F. (1341.2.15). İlim ve Fikir Adamları: Lamarck (1744-1829). Yeni Fikir, 7, 21-22.
• N. F. (1928.8.7). Kamil Spiess –Psikosentez. Yeni Fikir, 40, 31-32.
• N. F. (1341.2.1). İctihâd ve Abdullah Cevdet Bey. Yeni Fikir, 7, 24.
• N. F. (1927.12.1). Yeni Fikir İçin. Yeni Fikir, 13, 24.
• Naci Fikret. (1927.2.1). Ahlâk ve Kudret. Yeni Fikir, 22, 1-8.
• Naci Fikret. (1926.7.15). Anadolu Demir Yollarında -1-. Yeni Fikir, 16, 28-32.
• Naci Fikret. (1926.10.1). Anadolu Demir Yollarında -2-. Yeni Fikir, 17, 28-31.
• Naci Fikret. (1341.7.1). Atıkıyyât -1-. Yeni Fikir, 11, 2-8.
• Naci Fikret. (1927.10.15). Atıkıyyât -2-. Yeni Fikir, 28, 11-22.
• Naci Fikret. (1928.4.20). Babillilerin Esâtîrînde Mevsimler ve Mabetler. Yeni Fikir, 37, 22-28.
• Naci Fikret. (1341.1.1). Bedî'yyat ve Kudretiyat. Yeni Fikir, 5, 5-10.
• Naci Fikret. (1341.4.1). Beşeriyyât. Yeni Fikir, 6, 6-12.
• Naci Fikret. (1928.3.20). Canilik, Vahşilik ve Soysuzluk. Yeni Fikir, 36, 18-23.
• Naci Fikret. (1341.12.15). Deha ve Cinnet; Merhum Şakir Efendi. Yeni Fikir, 4, 4-12.
• Naci Fikret. (1927.12.1). Din ve Cinsiyet -3-. Yeni Fikir, 20, 11-16.
• Naci Fikret. (1341.4.15). Emile Zola ve İntikad. Yeni Fikir, 9, 14-16.
• Naci Fikret. (1341.3.1). Emile Zola ve İntikad. Yeni Fikir, 8, 17-18.
• Naci Fikret. (1927.9.15). Emile Zola. Yeni Fikir, 28, 1-5.
• Naci Fikret. (1928.7.12). Enerjetizm’e Nazaran Ruhiyat. Yeni Fikir, 39, 17-29.
• Naci Fikret. (1341.4.15). Felsefe Kamusu. Yeni Fikir, 9, 19-22.
• Naci Fikret. (1341.4.15). Felsefe Sahasında İki Zıt Cereyan. Yeni Fikir, 9, 3-9.
• Naci Fikret. (1926.3.15). Freudizm Münasebetiyle. Yeni Fikir, 15, 7-11.
• Naci Fikret. (1928.9.7). Güzellik -1-. Yeni Fikir, 41, 1-32.
• Naci Fikret. (1928.9.25). Güzellik -2-. Yeni Fikir, 42, 11-15.
• Naci Fikret. (1341.11.1). Hadseye Felsefesi -1-. Yeni Fikir, 1, 11-14.
• Naci Fikret. (1341.12.1). Hadseye Felsefesi -2-. Yeni Fikir, 3, 9-14.
• Naci Fikret. (1927.12.1). Halkiyat-Folklore. Yeni Fikir, 13, 22-23.
• Naci Fikret. (1341.3.1). Hars ve Medeniyet. Yeni Fikir, 8, 9-12.
• Naci Fikret. (1927.2.1). Hayat ve Kudret. Yeni Fikir, 21, 1-5.
• Naci Fikret. (1341.4.15). Herbert Spencer 1820-1903. Yeni Fikir, 9, 23-24.
• Naci Fikret. (1926.7.15). Hüseyin Rahmi Bey ve Roman. Yeni Fikir, 16, 7-8.
• Naci Fikret. (1928.4.20). İbtida-i İnsanın Ruhu. Yeni Fikir, 37, 5- 11.
• Naci Fikret. (1928.1.1). İçmai Hayatta Cinsiyetin Rolü. Yeni Fikir, 33, 17-19.
• Naci Fikret. (1927.3.15). İlim ve Şiir. Yeni Fikir, 24, 1-5.
• Naci Fikret. (1341.12.1). Kadınların Mevkii İçtimaiyesi -1-. Yeni Fikir, 3, 17-19.
• Naci Fikret. (1341.11.1). Kevni ve Fikri Tekâmül. Yeni Fikir, 1, 4-8.
• Naci Fikret. (1341.1.1). Konya; Dönen Dervişlerin Şehri -1-. Yeni Fikir, 5, 15-18.
• Naci Fikret. (1341.3.1). Konya (Dönen Dervişlerin Şehri) -2- Tercüme. Yeni Fikir, 8, 22-23.
• Naci Fikret. (1341.6.1). Kudretiyat Felsefesinin Esasları. Yeni Fikir, 10, 4-10.
• Naci Fikret. (1927.12.1). Kudretiyyâta Nazaran Bedî’iyyât. Yeni Fikir, 13, 6-22.
• Naci Fikret. (1928.11.1). Lisan Meselesi. Yeni Fikir, 30, 23-26.
• Naci Fikret. (1927.2.15). Lisâniyyât: Dilimize Aid Yeni ve Mühim Hakîkatler. Yeni Fikir, 23, 26-28.
• Naci Fikret. (1928.6.12). Mevsimler ve Cinayetler -1-. Yeni Fikir, 38, 17-20.
• Naci Fikret. (1928.7.12). Mevsimler ve Cinayetler -2-. Yeni Fikir, 39, 6-10.
• Naci Fikret. (1928.2.30). Mürahikin Ruhu. Yeni Fikir, 35, 9-28.
• Naci Fikret. (1928.7.12). Namdar Rahmi Bey. Yeni Fikir, 39, 29-32.
• Naci Fikret. (1928.11.15). Noel Yortusunu Menşei. Yeni Fikir, 31, 25-26.
• Naci Fikret. (1341.2.15). Pragmatizm. Yeni Fikir, 7, 4-12.
• Naci Fikret. (1341.2.15). Resmi ve Şekli Sanatlar. Yeni Fikir, 7, 14-17.
• Naci Fikret. (1927.7.1). Ruh ve Kudret. Yeni Fikir, 26, 1-7.
• Naci Fikret. (1341.11.15). Tarih-i Kadimde: Küçük Asya -1-. Yeni Fikir, 2, 6-14.
• Naci Fikret. (1341.12.15). Tarih-i Kadimde: Küçük Asya -2-. Yeni Fikir, 4, 18-20.
• Naci Fikret. (1342.11.1). Tarihte Din ve Cinsiyet. Yeni Fikir, 12, 17-21.
• Naci Fikret. (1926.10.15). Tutuşan Gönüller. Yeni Fikir, 18, 9-11.
• Naci Fikret. (1342.11.1). Yeni Fikir’in Prensipleri. Yeni Fikir, 12, 1-5.
• Naci Fikret. (1341.11.1). Yeni Fikrin Gayesi. Yeni Fikir, 1, 1-4.
• Taştan, C. (2014). 20. Yüzyılın Başında Gençlik ve Düşünce Akımları; Konya’da Çıkan Yani Fikir Dergisi Üzerine Bir İnceleme. Gençlik Çalıştayları I, 1-13.
• Ülken, H. Z. (2014). Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Üzümcü, G. (2015). Yeni Fikir Mecmuasının Tahlili Fihristi, İncelenmesi ve Seçilmiş Metinler. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.