An Attempt at Bibliography of Postgraduate Studies on Humor Magazines and Newspapers in Turkey

Yıl 2024, Sayı: 15, 240 - 270, 28.04.2024

Enes Asıl

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1437932

Öz

In the 17th century, humor magazines emerged in Europe, but due to the delayed introduction of printing presses to our country, they began to make their presence felt in Ottoman territories after the 1860s. These magazines, addressing social and cultural events in an entertaining manner, diversified further in the 19th century with advancements in printing techniques and distribution, reaching a wide readership. This process, extending from Tanzimat to the present, led to scholarly works, including postgraduate studies, articles, papers, and books, focusing on humor magazines and newspapers. Beyond the research, presenting these studies collectively to the scientific community has become crucial, giving rise to the need for bibliographic efforts.
This study is an attempt at a bibliography covering postgraduate studies on humor magazines and newspapers in our country. The study consists of two parts: Introduction and Bibliography. The Introduction briefly discusses topics such as bibliography, magazines, humor, and humor magazines. The Bibliography section categorizes works into two categories: Master's Theses and Doctoral Dissertations. It is structured based on a year-by-year analysis of the changes in studies, identified through searches using tags such as "humor magazine, humor newspaper, humor press, humor, satire" on the Council of Higher Education National Thesis Center website. Entries are alphabetically arranged and titled according to the year to emphasize changes over time. Additionally, within this section, studies are further classified based on the names of the magazines/newspapers they focus on.
The aim of the study is to gather postgraduate works related to humor magazines and newspapers, demonstrate the subjects they cover, introduce them to relevant researchers in the field, and thereby facilitate researchers working on humor magazines and newspapers to access sources in a centralized manner.
As a result of the study, a total of 149 postgraduate works related to humor magazines and newspapers in our country have been identified, comprising 129 master's theses and 20 doctoral theses.

Anahtar Kelimeler

Humor, humor magazine, humor newspaper, master, doctoral thesis, bibliography.

Türkiye’de Mizah Dergi ve Gazeteleri Üzerine Yapılmış Lisansüstü Çalışmaların Bibliyografya Denemesi

Öz

Avrupa’da 17. yüzyılda çıkarılmaya başlanan mizah dergileri, matbaanın ülkemize çok geç gelmiş olması nedeniyle Osmanlı topraklarında 1860’lı yıllardan sonra varlığını hissettirmeye başlamıştır. Osmanlı’da yaşanan sosyal ve kültürel olayları eğlenceli bir dille ele alan bu dergiler, hem basım tekniklerinin hem de dağıtım olanaklarının gelişmesiyle 19. yüzyılda daha da çeşitlenmiş, pek çok dergi okuyucusuyla buluşmuştur. Bu da Tanzimat’tan günümüze ulaşan bu süreçte yayımlanan mizah dergi ve gazeteleri üzerine başta lisansüstü çalışmalar olmak üzere makale, bildiri, kitap gibi türlerde çalışma yapmayı da beraberinde getirmiştir. Çalışmaların yapılması kadar, yapılan çalışmaların toplu bir biçimde bilim âlemine sunulması da oldukça önemlidir. Bu durum bibliyografya çalışmalarına olan ihtiyacı ortaya çıkarmıştır.
Bu çalışma, mizah dergi ve gazeteleri üzerine ülkemizde yapılan lisansüstü çalışmaları kapsayan bir bibliyografya denemesidir. Çalışma Giriş ve Bibliyografya olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde kısaca bibliyografya, dergi, mizah, mizah dergisi gibi konular üzerinde durulmuştur. Bibliyografya kısmında ise YÖK Ulusal Tez Merkezi tez tarama sayfasından “mizah dergisi, mizah gazetesi, mizah basını, humor, mizah” etiketleriyle tarama yapılarak tespit edilen künyeler Yüksek Lisans Çalışmaları ve Doktora Çalışmaları olmak üzere iki kategoride, çalışmaların zaman içindeki değişimlerine dikkat çekmek için yıl esasında başlıklandırılmış ve alfabetik olarak sıralanmıştır. Bu bölümde tespit edilen çalışmalar konusunu oluşturduğu dergi/gazete isimlerine göre de tasnif edilmiştir.
Çalışmanın amacı, mizah dergi ve gazeteleriyle ilgili lisansüstü eserleri toplamak, bunların hangi konularda yapıldığını göstermek, sahanın ilgili araştırmacılarına tanıtmak ve böylelikle mizah dergi ve gazeteleri üzerine çalışma yapacak olan araştırmacıların kaynaklara tek elden ulaşmalarını sağlamaktır.
Çalışma sonucunda ülkemizde mizah dergi ve gazeteleriyle ilgili 129’u yüksek lisans ve 20’si doktora tezi olmak üzere toplam 149 lisansüstü çalışma tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Mizah, mizah dergisi, mizah gazetesi, yüksek lisans tezi, doktora tezi, bibliyografya.

Kaynakça

• Atalay, B. (2006). Dîvânu Lugâti’t-Türk III. Ankara: TDK Yayınları.
• Ayverdi, İ. (2006). Misalli Büyük Türkçe Sözlük. C.I. İstanbul: Kubbealtı Neşriyat.
• Coşkuner, Ö. (2007). Ay Dede Mizah Dergisi’nin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tez. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi.
• Çetinkaya, G. (2006). Gırgır Dergisinin Türk Halkbilimi Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tez. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Devellioğlu, F. (2012). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lūgat. Ankara: Aydın Kitabevi.
• Fry, W. F. (1987). Humor And Paradox. American Behavirol Scientist, 30(3), s. 42-71.
• Gerçek, S. N. (1931). Türk Gazeteciliği: 1831-1931. İstanbul: İstanbul Matbuat Cemiyeti.
• Gönenç, A. Y. (2007). Türkiye’de Dergiciliğin Tarihsel Gelişimi. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 29, 63-78.
• Öğüt Eker, G. (2009). İnsan, Kültür, Mizah (Eğlence Endüstrisinde Tüketim Nesnesi Olarak Mizah). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Özer, A. (1991). Türk Mizah Dergileri ve Karikatür Sanatındaki Değişmeler. Kurgu, 9(1), 217-233.
• Özocak, G. (2011). Türkiye’de Siyasi İktidarın Mizahla İmtihanı: İfade Özgürlüğü ve Karikatür. TBB Dergisi, 94, 259-294.
• Selçuk, T. (1998). Grafik Mizah. İstanbul: İris Mizah Kültürü Yayınları.
• Seyhan, S. (2013). II. Meşrutiyet Dönemi Mizah Basını ve İçeriklerinden Seçilmiş Örnekler. Turkish Studies, 8(3), 496-516.
• Sipahioğlu, A. (1999). Türk Grafik Mizahı. İzmir: Dokuz Eylül Yayınları.
• Şahin, E. (2017). Tanzimat’tan II. Meşrutiyet’e Osmanlı’da Mizah Basını. Düzce Üniversitesi SBE Dergisi, 7(2), 20-43.
• Tanrıbuyurdu, E. (2007). Temel Fıkralarında Toplumsal Eleştiri. Millî Folklor, 75(19), 104-107.
• Tekin, M. (2007). Mevlâna Bibliyografyası. İSTEM, 10, 345-398.
• Tiken, S. (2015). Cenevre’de Bir Jön Türk Mizah Gazetesi: Tokmak. A.Ü Türkiyat Araştırmalar Enstitüsü Dergisi, 54, 403-415.
• Topuz, H. (1997). Başlangıcından Bugüne Dünya Karikatürü. İstanbul: İnkılap Kitapevi.
• Topuz, H. (2014). II. Mahmut'tan Holdinglere Türk Basın Tarihi. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Türk Dil Kurumu (1998). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Usta, Ç. (2009). Mizah Dilinin Gizemi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Yapar Gönenç, A. (2006). Türkiye’de ve Fransa’da Dergicilik ve Kadın Dergileri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları.
• Yılmaz, Ö. (2017). Haftalık Mizah Dergileri ve Türk Karikatürünün Grafik Tasarım Yönünden İncelenmesi. Yüksek Lisans Tez. İstanbul: İstanbul Arel Üniversitesi