Yoksulluk Sarmalında Otomobil Nesnesi ile Statü Kazanma Çabası ve Fetişizm: Fikrimin İnce Gülü

Yıl 2024, Sayı: 15, 284 - 294, 28.04.2024

Gökçen Sevim

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1438731

Öz

Otomobil, modern toplumun ve bireyin maddi düzeyini simgelerken bir o kadar da sembolik bir anlam içerir. Tarihsel olarak bu nesneye sahip olan kişiler, yaşadıkları toplum içinde var olan statülerini, güçlerini ve başarılarını ifade etmek için onu bir araç olarak kullanır. Birçok anlamı içinde barındıran ve değişimin göstergesi olan otomobil, bu özelliği ile yazınsal metinlerde kendisine yer bulur. Bu eserlerden biri de Fikrimin İnce Gülü romanıdır. Adalet Ağaoğlu’nun Fikrimin İnce Gülü (1976) adlı romanı, bireyden hareketle var olan toplumsal, sosyolojik, kültürel ve psikolojik çıkmazları, çalkantıları, eksiklikleri, sorunları gün yüzüne çıkaran bir eserdir. Romanın başkarakteri Bayram nezdinde, Türkiye’de ekonomik sıkıntıların yaşandığı (60’lı-70’li yıllar) dönem ve yaşanan olumsuz şartların yoksul insanlar üzerindeki olumsuz etkisi bu insanların varolma, görünürlük, statü ve saygınlık kazanma mücadelesi, otomobil metaforu kullanarak anlatılır. Zira romana göre otomobil, toplum içinde statü, güç ve varlık göstergesi olarak kabul edilen önemli sembollerden biridir.
Romanda otomobil sadece toplumsal düzlemde kişinin varlığını öne çıkarmakla kalmaz aynı zamanda onun psikolojik yaralarının, eksikliklerinin ve fetişizme kadar götüren dönüşümünün de resmedilmesine vesile olur. Bu karmaşık ilişki, otomobilin sadece bir taşıt aracı olmanın ötesindeki psikolojik ve cinsel etkilerini de yansıtır. Bu makalede, otomobillerin yoksulluktan sıyrılma, statü göstergesi olarak oynadığı rol ve kişinin cinsel olarak neden bu kadar güçlü bir şekilde otomobillere odaklandığı sorusu irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Fikrimin İnce Gülü, yoksulluk, otomobil, statü, fetişizm.

Striving for Status through the Automobile Object in the Spiral of Poverty and Fetishism: Fikrimin İnce Gülü

Öz

While symbolizing the material status of both modern society and individuals, the automobile carries significant symbolic meaning as well. Historically, individuals who possessed this object used it as a tool to express their status, power, and achievements within their society. The automobile, containing multiple meanings and serving as an indicator of change, finds its place in literary texts. One such work is “Fikrimin İnce Gülü” by Adalet Ağaoğlu. Published in 1976, this novel exposes the societal, sociological, cultural, and psychological impasses, tumults, deficiencies, and problems from an individual perspective. Through the protagonist Bayram, the novel narrates the struggles of impoverished individuals to exist, gain visibility, status, and respectability, within the context of economic hardship in Turkey during the 1960s-70s. According to the novel, the automobile is considered one of the significant symbols accepted within society as an indicator of status, power, and existence.
In the novel, the automobile not only emphasizes the individual’s presence on a societal level but also facilitates the depiction of their psychological wounds, deficiencies, and transformations leading to fetishism. This complex relationship reflects the psychological and sexual effects of the automobile beyond being just a means of transportation. This article will delve into the role of automobiles in transcending poverty, serving as a status symbol, and the question of why individuals are so strongly fixated on automobiles, even to the point of fetishism.

Anahtar Kelimeler

Fikrimin İnce Gülü, poverty, automobile, status, fetishism.

Kaynakça

• Ağaoğlu, A. (2021). Fikrimin İnce Gülü. İstanbul: Everest Yay.
• Akgül, A. (2016). Yıpranan Nesne, Kaybolan Benlik; Fikrimin İnce Gülü Üzerine Psikanalitik Bir İnceleme. Monograf Edebiyat Eleştirisi Dergisi, 5, 151-171.
• Akkaymak, Ö. (2006). Edebiyat Sinema Bağlamında Fikrimin İnce Gülü ve Sarı Mersedes. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Altunışık, R. Özkaynar, K. (2013). Türk Tüketicilerindeki Otomobil İmgesinin Kültürel Kodları Üzerine Bir Araştırma. 11th International Conference on Knowledge, Economy and Management Proceedıngs.
• Andaç, F. (2000). Adalet Ağaoğlu Kitabı. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yay.
• Arabacı, R. Y. (2021), Yoksulluk Kavram Ölçüm Mücadele. Bursa: Dora Yay.
• Bezirci, A. (1990). Seçme Romanlar, Yazarları, Özetleri, Eleştiriler, Kaynaklar. İstanbul: Evrensel Yay.
• Baudrıllard, J. (2010). Simülarklar ve Simülasyon (Çev. Oğuz Adanır). Ankara: Doğubatı Yay.
• Botton, A. (2010). Statü Endişesi, (Çev. Ahu Sıla Bayer). İstanbul: Sel Yay.
• Cevizci, A. (1999). Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yay.
• Eronat, K. (2004a). Adalet Ağaoğlu İnsan ve Eser. Doktora Tezi. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi.
• Eronat, K. (2005b). Adalet Ağaoğlu’nun ‘Fikrimin İnce Gülü’ Adlı Romanının İncelenmesi. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten, 53(2005/1), 93-106.
• Esen, N. (2003). Hayata Bakan Edebiyat Adalet Ağaoğlu’nun Yapıtlarına Eleştirel Yaklaşımlar. İstanbul: Boğaziçi Ünv. Yay.
• Fromm, E. (1981). Yeni Bir İnsan Yeni Bir Toplum, (Çev. Necla Arat). İstanbul: Say Yay.
• Freund, P. & Martin, G. (1996). Otomobilin Ekolojisi, (Çev: Gürol Koca). İstanbul: Ayrıntı Yay.
• Freud, S. (2022). Cinsellik Üzerine, (Çev. A. Avni Öneş). İstanbul: Say Yay.
• Geçtan, E. 81997). Psikodonamik Psikiyatri ve Normaldışı Davranışlar. İstanbul: Remzi Yay.
• Güzel, M. (2015). Gerçeklik İlkesinin Yitimi: Baudrillard’ın Simülasyon Teorisinin Temel Kavramları. Flsf Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, (19), 65-84
• Kekeç, İ. (2011). Kırık Dökük Bir Roman/Film: Fikrimin İnce Gülü/Sarı Mercedes, Edebiyat ve Sinema -Edebî Eserden Beyaz Perdeye. İstanbul: Hat Yay.
• Klein, M. (2011). Haset ve Şükran, (Çev. O. Koçak, Y. Erten). İstanbul: Metis Yay.
• Önertoy, O. (1984). Cumhuriyet Dönemi Türk Roman ve Öyküsü. Ankara: İş Bankası Yay.
• Özgül, K. (2021). Bindik Bir Alâmete… Edebiyatımızda Otomobil Figürünün Belirişi. İstanbul: Ötüken Yay.
• Sloterdijk P. (2000). Kitlelerin Aşağılanışı, Oto-mobil: Bir Röntgen Denemesi, Cogito 24. Yapı Kredi Yay.
• Uçar, A. (2012). Teselliyi Eşyada Aramak: Türkçe Romanda Nesneler. Doktora Tezi. Ankara: İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi.
• Uğurlu, S. B. (2009). Otomobil ve Benlik: Türk Edebiyatında Araba Olgusu. Turkish Studies, 4(1-II), 1427-1462.
• Yalçın, A. (2003). Siyasal ve Sosyal Değişmeler Açısından Cumhuriyet Dönemi Çağdaş Türk Romanı (1946-2000). Ankara: Akçağ Yay