Installation of Words Adapted From Children’s Language Into Turkish

Yıl 2024, Sayı: 16, 311 - 327, 28.06.2024

Sevda Özen Eratalay

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1469124

Öz

Language, which is one of the important stages of development and begins to form in infancy, has a complex structure. This complex structure has been modified and developed by human beings over time, within certain principles and methods. One of the important features that distinguish human beings from other living things is their ability to use these language-specific rules. The functioning of language, which is shaped and matured in the natural environment without education, has always been a subject of curiosity. For many years, important studies have been conducted on the birth, development and acquisition of language. One of these studies is the research on child language. These studies, which require diligence and patience, can be carried out with family, environment, peers, school and some people or institutions in cooperation. Vocabulary studies are also one of the fields that have been thought about a lot today and are important in answering some questions about language. The vocabulary, which is defined as the vocabulary of a language, consists of the words used by human beings in spoken language. These words are sometimes forgotten and revived in the historical process, and sometimes they consist of original words derived in line with human needs. It is known that new structures and words are derived by people in almost every age group on the basis of language creativity. This study, which hopes to contribute to the vocabulary and bring a different perspective to research, will hopefully find answers to some questions within the framework of language acquisition and language use, with the help of children. The vocabulary of a language can also be enriched with words borrowed from children’s language. In this context, the study focuses on the identification of words derived by children. Because the creative power of the child’s mind and the child’s ability to adapt a language to its own rules are quite successful. In order to contribute to such research, which requires a lot of effort and patience, this study constitutes only one aspect of an important research such as language acquisition in children. The study includes children who are over the age of 20 today and is evaluated in the context of determining the words they created in their own language universe between the ages of 2-6. The words of these children, who are now over the age of 20, were obtained in line with the opinions of their families. Together with the other words obtained through the observations of the families and recorded as a result of the interviews, a total of 23 words were identified from 20 different children. The study was handled in the context of finding Turkish equivalents for words of foreign origin rather than sounds or words that children have difficulty in pronouncing. For example, as a result of the child’s language creativity, snail became “kıtır”, telephone became “konuşacak”, sneakers became “koşkoş ayakkabı”, nail clippers became “kıt kıt”, helicopter became “hoptayay”, and racket became “topatar”.

Anahtar Kelimeler

Children’s language, Turkish, original names, new concepts.

Çocuk Dilinden Uyarlanan Sözcüklerin Türkçeye Kazandırılması

Öz

Gelişimin önemli aşamalarından biri olan ve henüz bebeklik çağında oluşmaya başlayan dil, karmaşık bir yapıya sahiptir. Bu karmaşık yapı insanoğlu tarafından, zamanla, belirli ilke ve yöntemler dâhilinde değiştirilip geliştirilmiştir. İnsanı diğer canlılardan ayıran önemli özelliklerden biri de dile özgü bu kuralları kullanabilme kabiliyetidir. Eğitim almaksızın, doğal ortamda şekillenip olgunlaşan dilin, işleyişi de her zaman merak konusu olmuştur. Dilin doğuşu, gelişimi ve edinimi üzerine uzun yıllardır önemli çalışmalar yapılmaktadır. Söz konusu çalışmalardan biri de çocuk dili üzerine yapılan araştırmalardır. Titizlik ve sabır gerektiren bu çalışmalar; aile, çevre, akran, okul ve iş birliği içerisinde bazı kişi ya da kurumlarla gerçekleştirilebilir. Söz varlığı çalışmaları da bugün üzerinde oldukça kafa yorulan alanlardan biri olup dille ilgili bazı soruların cevaplandırılması noktasında önem taşımaktadır. Bir dilin söz ve sözcük hazinesi olarak tanımlanan söz varlığı, insanoğlunun konuşma dilinde kullandığı sözcüklerden meydana gelmektedir. Bu sözcükler kimi zaman tarihsel süreçte unutulmuş ve yeniden hayat bulmuş kimi zaman da insanın ihtiyacı doğrultusunda türetilen özgün sözcüklerden oluşmaktadır. Dil yaratıcılığı temelinde yeni yapı ve sözcüklerin hemen her yaş grubundaki kişiler tarafından türetildiği bilinmektedir. Söz varlığına katkı sunma ve araştırmalara farklı bakış açısı getirme bağlamında ele alınan çalışmada dil edinimi ve dil kullanımı çerçevesinde, çocukların da yardımıyla, bazı soruların cevap bulacağı umut edilmektedir. Bir dilin söz varlığı, çocuk dilinden alıntılanan sözcüklerle de zenginleştirilebilir. Bu bağlamda çalışma, çocukların türettiği sözcüklerin tespiti üzerinedir. Çünkü çocuk zihninin yaratıcı gücü ve çocuğun, bir dili kendi kurallarına uydurma becerisi oldukça başarılıdır. Uzun uğraş gerektiren ve sabır isteyen böylesi araştırmalara katkı sunmak amacıyla ele alınan çalışma, çocuklarda dil edinimi gibi önemli bir araştırmanın sadece bir yönünü oluşturmaktadır. Çalışma, bugün 20 yaşın üzerinde olan çocukların da dâhil olduğu bir çalışma olup onların 2-6 yaş aralığında kendi dil evreninde yarattığı sözcüklerin tespiti bağlamında değerlendirilmiştir. Bugün 20 yaşın üzerinde olan bu çocukların sözcükleri, ailelerin görüşü doğrultusunda elde edilmiştir. Ailelerin gözlemleriyle elde edilen ve görüşme neticesinde kayıt altına alınan diğer sözcüklerle birlikte toplam 20 farklı çocuktan 23 sözcük tespit edilmiştir. Çalışma, çocukların telaffuz etmede sıkıntı yaşadığı ses ya da sözcüklerden çok yabancı kökenli sözcüğe Türkçe karşılık bulma bağlamında ele alınmıştır. Örneğin salyangoz çocuğun dil yaratıcılığı neticesinde “kıtır”, telefon “konuşacak”, spor ayakkabı “koşkoş ayakkabı”, tırnak makası “kıt kıt”, helikopter “hoptayay”, raket “topatar”a dönüşmüştür.

Anahtar Kelimeler

Çocuk dili, Türkçe, özgün adlar, yeni kavramlar.

Kaynakça

• Alibekiroğlu, S. (2017). Türkçede Sözcük Türetme Yolları. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 16(1), 35-46.
• Ahanov, K. (2013), Dil Bilimin Esasları, (Aktaran: Murat Ceritoğlu), Ankara: TDK Yayınları.
• Altınörs, A. (2003). Dil Felsefesine Giriş. İstanbul: İnkılap Kitapevi.
• Artan, İ. & Bayhan P. S. (2007). Çocuk Gelişim Eğitimi. İstanbul: Morpa Yayınları.
• Atay, A. (2008). Argolaşmış Eski Türkçe Bir Kelime: Gacı. Gazi Türkiyat, 1(2), 113-120.
• Başkan, Ö. (1968). İnsan Dilinin Doğuşu. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten, 16, 143-156.
• Chomsky, N. (2009). Bilgi Sorunları ve Dil Managua Dersleri. (Türkçesi: Veysel Kılıç) İstanbul: bgst Yayınları
• Chomsky, N. (2014). Dilin Mimarisi. (çev. İsa Kerem Bayırlı). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Clauson, G. S. (1972). An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish. London: Oxford at The Clarendon Press.
• Çapan, S. (1996). Bilişsel Gelişim ve Dil Edinimi. Dilbilim Araştırmaları Dergisi, 7, 284-287.
• Demirci, K. (2015) En Az Çaba Yasası ve Kazak Türkçesindeki Yaygın Örnekleri. Bilig, 72, 25-42.
• Eker, S. (2005). Çağdaş Türk Dili. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Eratalay, S. (2021). Tarihsel Dilbilim ve Türkçe. Ankara: Gece Kitaplığı
• Ergin, M. (2019). Türk Dil Bilgisi İstanbul: Boğaziçi Yayınları
• Genishi, C. “Young Children’s Oral Language Development” https://www.readingrockets. org/topics/early-literacy-development/articles/young-childrens-oral-language-development [Erişim tarihi: 12.11.2023].
• İlhan, N. (2005). Çocukların Dil Edinimi, Gelişimi ve Dile Katkıları. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(13), 155-160.
• Karaağaç, G. (2012), Türkçenin Dil Bilgisi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Küçük, S. (2016). Derleme Sözlüğü’nde Çocuk Diline Ait Adlandırmalar. Turkish Studies (Elektronik), 11(10), 423-442.
• Mukherji, N. - vd. (2014) Noam Chomsky Dilin Mimarisi. İstanbul: Boğaziçi Yayınevi
• Paylan, K. (2015). Türkçede Kelime Türetme Yollarına Genel Bir Bakış. Yüksek Lisans Tezi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi
• Ruhlen, M. (2017). Dilin Kökeni: Ana Dilin Gelişimi. Ankara: Hece Yayınları.
• Temizyürek, F. (2008). Çocukta Dil Gelişim Süreci. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HÜTAD), (7), 169-176.
• Tombul, A. E. (2014). Dessalles, Jean-Louis vd. (2014), Dilin Kökenleri (Çev. Atakan Altınörs), Ankara: Bilge Kültür Sanat Yayınları, 112 s. 239-241. Gazi Türkiyat, 1(14).
• Topbaş, S. (1996). Sesbilgisi Açısından Dil Edinim Süreci. Dilbilim Araştırmaları Dergisi, 7, 295-309.
• Topbaş, S. (2005). Sesbilgisel Gelişim. (ed. S. Topbaş). Dil ve Kavram Gelişimi. Ankara: Kök Yayıncılık, 61-89.
• Topbaş, S. (2006). Türkçe Sesletim-Sesbilgisi Testi: Geçerlik-güvenirlik ve standardizasyon Çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 21(58), 39-56.
• Türkçe Sözlük (2011). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Uygur, M. (1988). “Pınarın Türkçesi” Dil Yazıları II. Ankara: TDK Yayınları.
• Üstün, E. ve Akman, B. (2003). Üç Yaş Grubu Çocuklarda Kavram Gelişimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(24), 137-141.
• Yapıcı, Ş. (2011). Çocukta Dil Gelişimi. Journal of Human Sciences, 8(1), 1-17.
• Zülfikar, H. (1995). Türkçede Ses Yansımalı Kelimeler: İnceleme-Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları