“Crimea” in the Poems of Crimean Tatar Poet Kerim Reşidov Camanaklı

Yıl 2024, Sayı: 16, 297 - 310, 28.06.2024

Seray Güven

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1474945

Öz

Kerim Camanaklı was borned in the Camanak village of Gözleve Town in 1905 in the period when the problems of centuries overlapped and the Crimean Turks were going through tough and painful processes. Camanaklı, who was born in such a compelling period and was accused of treason at some point in his life but despite of all this, proceed to contribute to Crimean Tatar philology, literature and Crimean Tatar youth without stopping, is productive poet both with his identity as a folklor researcher and with his lyrical socio-political protest poems. Camanaklı, who was separated from his family, siblings, homeland and compatriots for the most of his life, was very impressed by this atmosphere that dragged all the young Crimean Tatar poets, writers and intellectuals who lived at that time to the same feelings and with this influence he issued “Crimea” that is one of the most discussed topics of this painful period with many aspects in his works. In this article, Elfine Sibgatullina’s work, “Doğumunun Yüzüncü Yılında Kırım Tatar Folklorcusu Kerim Camanaklı”, was introduced to Turkish Turcology, but no detailed study was conducted on him later. He actually made great contributions to the formation of Crimean Tatar poetry and literature with his poems and scientific research, and systematically compiled Crimean Tatar folklore. After providing information about the life and literary personality of Kerim Reşidov Camanaklı, as a poet, Camanaklı’s view on “Crimea” will be examined based on selected poetry examples.

Anahtar Kelimeler

Kerim Reşidov Camanaklı, Crimean Tatar literature, Crimean Tatar poetry, “Crimea” in Kerim Reşidov Camanaklı’s poems.

Kırım Tatar Şairi Kerim Reşidov Camanaklı’nın Şiirlerinde “Kırım”

Öz

Kerim Camanaklı, 1905 yılında, iki yüzyılın sorunlarının çakıştığı, Kırım Türklerinin zorlu ve sancılı süreçler geçirdiği bir dönemde Gözleve kasabasının Camanak köyünde dünyaya gelmiştir. Böyle zorlu bir dönemde dünyaya gelen, hayatının bir döneminde vatan hainliği ile suçlanan fakat tüm bunlara rağmen Kırım Tatar filolojisine, edebiyatına ve Kırım Tatar gençliğine katkılarına hiç ara vermeden devam eden Camanaklı hem folklor araştırmacısı kimliğiyle hem de lirik ve sosyopolitik, protest şiirleriyle verimli bir şair olmuştur. Hayatının çok büyük bir bölümünde ailesinden, kardeşlerinden, vatanından ve yurttaşlarından ayrı bırakılan Camanaklı, o dönemde yaşamış tüm genç Kırım Tatar şair, yazar ve aydınlarını aynı duygulara sürüklemiş olan bu atmosferden çok etkilenerek bu acılı dönemin en çok işlenen konularından biri olan “Kırım”ı birçok yönüyle eserlerinde işlemiştir. Bu makalede, Elfine Sibgatullina’nın “Doğumunun Yüzüncü Yılında Kırım Tatar Folklorcusu Kerim Camanaklı” adlı çalışmasıyla Türkiye Türkolojisine tanıtılan ancak daha sonra üzerine detaylı bir çalışma yapılmayan, şiirleri ve bilimsel araştırmalarıyla aslında Kırım Tatar şiirinin ve edebiyatının oluşumuna büyük katkılar sunmuş, Kırım Tatar folklorunu sistemli olarak araştırmış Kerim Reşidov Camanaklı’nın hayatı ve edebi kişiliği hakkında bilgiler sunulduktan sonra bir şair olarak Camanaklı’nın seçili şiir örneklerinden hareketle Kırım’a bakışı incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Kerim Reşidov Camanaklı, Kırım Tatar edebiyatı, Kırım Tatar şiiri, Kerim Reşidov Camanaklı’nın şiirlerinde “Kırım”.

Destekleyen Kurum

Çalışma için herhangi bir maddi destek alınmamıştır.

Kaynakça

• Atıcı, A. (2008). Yıldız Dergisi-Kırım Türkçesi Derlemeleri I Giriş-Metinler. Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi.
• Duman, G. B. (2023). Ötebay Turmanjanov’un Şiirlerinde “Emek” Teması. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 32, 381-394.
• Eren, M. S. (2013). Orta Asya ve Kafkaslar’da Türk Şiiri. Eskişehir: Türk Dünyası Kültür Başkenti Ajansı.
• Harahadı, A. M. (2020). “Güneş’in Doğumundan Önce” (Kerim Camanaklı’nın (1905 - 1965) Doğumunun 115. Yıl Dönümü Vesilesiyle). Kırım Kültürel ve Tarihi Miras Müzesi: https://mkult.rk.gov.ru/ [Erişim tarihi: 26. 05. 2024].
• Kuruoğlu, H. (2006). Propaganda ve Özgürlük Aracı Olarak Radyo. Ankara: Nobel Yayınları.
• Magocsi, P. R. (2017). Şu Mübarek Topraklar-Kırım ve Kırım Tatarları (F. B. Aydar, Çev.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Osman, D. (2018). Amet-Han Sultan – Trijdı Geroy Sovetskogo Soyuza?. Yoldash. (Dagıstanlı Camiyat-Politika Gazeti), 18-19(14754).
• Öner, M. (2015). Kazan-Tatar Türkçesi Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Öner, M. (2021). Çağdaş Dünya ve Abdullah Tukay. İdil-Ural Araştırmaları Dergisi, 3(2), 193-205.
• Özcan, K. (2005). II. Dünya Savaşı Sırasında Kırım Türklerinin Almanlarla İlişkileri Meselesi Üzerine. Karadeniz Araştırmaları, 4(4), 65-78.
• Özüdoğru, D. (2016). II. Dünya Savaşında Almanya’daki Rusya Mahkûmu Türklerin Faaliyetleri. Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi.
• Sibgatullina, E. (2005). Doğumunun Yüzüncü Yılında Kırım Tatar Folklorcusu Kerim Camanaklı. Milli Folklor, Yıl 17(65), 37-39.
• Suinova, N., & Yunusov, Ş. (2019). Eñ Ḳadirli, Süygen Yerim. Simferopol: Konstanta.
• Veliyev, A. (2019). Saylama Eserler-Edebi Levhalar (Cilt 2). Simferopol: ГАУ РК «Медиацентр им. И. Гаспринского»,.
• Yüksel, Z. (2018). 1917-1944 Dönemi Kırım Türk Edebiyatı. https://www.vatankirim.net [Erişim tarihi: 04. 03. 2024].