Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Almanca Önermelerde Olumsuzluğun İki Değerli Mantıkla Modellemesi

Yıl 2025, Cilt: 4 Sayı: 2, 74 - 81, 29.12.2025
https://doi.org/10.62425/korpus.1823453

Öz

Dil, anlam üretimi ve iletişim sürecinde karmaşık bir yapıya sahiptir. Olumsuzluk, bu yapının önemli bir boyutunu temsil eder. Bu kavram farklı dillerde çeşitli sözdizimsel biçimlerde ortaya çıkar ve bir cümlenin anlamını tamamen değiştirebilir. Bu nedenle, olumsuzluğun sistematik modellemesi, dil işleme sistemlerinin doğruluğunu artırmak ve doğal dil anlayışını geliştirmek için gerekli bir adımdır. Bu çalışmanın amacı, Almancadaki olumsuz önermeleri derin ve yüzey yapıları açısından incelemek ve ikili sayı sistemi kullanarak Almancadaki olası olumsuz önermeleri modellemek için kullanılabilecek algoritmalar geliştirmektir. Bu amaçla, olumsuzluk önce farklı alt türlere ayrılmış ve ağaç diyagramları ve üretici dönüşümsel dil bilgisi yaklaşımıyla örnek ifadeler kullanılarak gösterilmiştir. Olumsuzluk ifade eden kelimelere 0, diğer tüm kelimelere ise 1 değeri atanmıştır. Ardından, olumsuzluğun modellenmesi için gereken algoritmalar uygun mantıksal operatörler kullanılarak belirlenmiştir. Analiz, açık, çifte ve kısmî olumsuzlukta “ve” operatörüyle 0, örtük olumsuzlukta “ve” operatörüyle 1, sözde olumsuzlukta ise “veya” operatörüyle “1” sonucunu veren algoritmaların mümkün olduğunu ortaya koymuştur. Bu çalışmada sunulan algoritmaların kullanımının, doğal dil işleme ve makine çevirisi gibi alanlarda daha kesin sonuçlara yol açacağı varsayılmaktadır.

Kaynakça

  • Balcik, I., Röhe, K., Wrobel, V. (2012). Die große Grammatik¨- Deutsch.
  • Banášová, M. (2009). Negation und Modalität. In: Verband der Deutschlehrer und Germanisten der Slowakei (Hrsgb). Slowakische Zeitschrift für Germanistik. Jahrgang 1, Heft 2.
  • Bilgegil, K. (1984). Türkçe Dilbilgisi. Dergâh Yayınları (3. Baskı).
  • Boole, George. (2017). An Investigation of the Laws of Thought, on Which are Founded the Mathematical Theories Of Logic And Probabilities. Macmillan & Co. (Project Gutenberg eBook #15114)
  • Börekçi, M. (2003). Türkçe Öğretimi Bakımından Dil Bilgisi Terimi ve Kavram Olarak Olumluluk-Olumsuzluk, TDAY-Belleten, TDK Yayınları: 810.
  • Bross, F. (2023). Zur Syntax der Negation im Deutschen. Linguistische Berichte, (275).
  • Donhauser, K. (2019). Negationssyntax in der deutschen Sprachgeschichte: Grammatikalisierung oder Degrammatikalisierung?. Leibniz-Institut für Deutsche Sprache (IDS), Bibliothek.
  • Eichler, W., & Bünting, K.-D. (1996). Deutsche Grammatik – Form, Leistung und Gebrauch der Gegenwartssprache (4. Aufl.). Weinheim: Beltz Athenäum.
  • Glück, H. (Hrsgb). (2010). Metzler Lexikon. Verlag J. B. Metzler.
  • Hall, K., Scheiner, B. (1997). Übungsgrammatik DaF für Fortgeschrittene, Verlag für Deutsch (2. Auflage).
  • Helbig G., Buscha, J. (1975). Deutsche Grammatik, VEB Verlag Enzyklopädie.
  • Horn, L. R. (1989). A Natural History of Negation. The University of Chicago Press.
  • Horn, Laurence R., & Wansing, Heinrich. (2015). Negation. In E. N. Zalta (Ed.), The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Summer 2015 ed.). Stanford Metaphysics Research Lab, Stanford University.
  • Horňáková, Z. (2015). Negation im Deutschen als DaF Problem (Diplomarbeit, Betreuerin: PhDr. Anna Marie Halasová Ph.D.). Brünn.
  • Jespersen O. (1917). Negation in English and other languages. A. F. Høst og søn.
  • Karaağaç, G. (2013). Türkçenin Dil Bilgisi, Akçağ Yayınları (2. Baskı).
  • Morante, R., & Sporleder, C. (2012). Modality and Negation: An Introduction to the Special Issue. Computational Linguistics, 38 (2): 223-260.
  • Morante, R., & Blanco, E. (2021). Recent advances in processing negation. Natural Language Engineering, 27(2), 121-130.
  • Moser, A. M. (2019). Form und Funktion der doppelten Negation in deutschen Dialekten, mit einem Schwerpunkt im Oberdeutschen. Linguistik online, 98(5).Özlem, D. (2011). Mantık. Notos Yayınları (12. Basım).
  • Wetzel, D., & Bond, F. (2012). Enriching Parallel Corpora for Statistical Machine Translation with Semantic Negation Rephrasing. In M. Carpuat, L. Specia & D. Wu (Eds.), Proceedings of the Sixth Workshop on Syntax, Semantics and Structure in Statistical Translation (pp. 20 29). Association for Computational Linguistics.

A Binary Logical Modelling of Negation in German Propositions

Yıl 2025, Cilt: 4 Sayı: 2, 74 - 81, 29.12.2025
https://doi.org/10.62425/korpus.1823453

Öz

Language possesses a complex structure in the process of meaning production and communication. Negation represents an important dimension of this structure. It occurs in various syntactic forms in different languages and can completely alter the meaning of a sentence. Therefore, the systematic modeling of negation is a necessary step to increase the accuracy of language processing systems and improve natural language understanding. The aim of this study is to investigate negative propositions in German with regard to their deep and surface structure and to develop algorithms, using a binary system, that can be used to model possible negative statements in German. To this end, negation was first divided into different subtypes and illustrated using example statements with tree diagrams and the approach of generative transformational grammar. Words expressing negation were then assigned the value 0, and all other words the value 1. Subsequently, the algorithms required for modeling negation were determined using appropriate logical operators. The analysis revealed that algorithms are possible which, in the case of explicit, double, and partial negation combined with the conjunction operator, result in the value 0; in the case of implicit negation combined with the conjunction operator, result in the value 1; and in the case of pseudo negation combined with the disjunction operator, result in the value 1. It is assumed that the use of the algorithms presented in this study will lead to more precise results in fields such as natural language processing and machine translation.

Kaynakça

  • Balcik, I., Röhe, K., Wrobel, V. (2012). Die große Grammatik¨- Deutsch.
  • Banášová, M. (2009). Negation und Modalität. In: Verband der Deutschlehrer und Germanisten der Slowakei (Hrsgb). Slowakische Zeitschrift für Germanistik. Jahrgang 1, Heft 2.
  • Bilgegil, K. (1984). Türkçe Dilbilgisi. Dergâh Yayınları (3. Baskı).
  • Boole, George. (2017). An Investigation of the Laws of Thought, on Which are Founded the Mathematical Theories Of Logic And Probabilities. Macmillan & Co. (Project Gutenberg eBook #15114)
  • Börekçi, M. (2003). Türkçe Öğretimi Bakımından Dil Bilgisi Terimi ve Kavram Olarak Olumluluk-Olumsuzluk, TDAY-Belleten, TDK Yayınları: 810.
  • Bross, F. (2023). Zur Syntax der Negation im Deutschen. Linguistische Berichte, (275).
  • Donhauser, K. (2019). Negationssyntax in der deutschen Sprachgeschichte: Grammatikalisierung oder Degrammatikalisierung?. Leibniz-Institut für Deutsche Sprache (IDS), Bibliothek.
  • Eichler, W., & Bünting, K.-D. (1996). Deutsche Grammatik – Form, Leistung und Gebrauch der Gegenwartssprache (4. Aufl.). Weinheim: Beltz Athenäum.
  • Glück, H. (Hrsgb). (2010). Metzler Lexikon. Verlag J. B. Metzler.
  • Hall, K., Scheiner, B. (1997). Übungsgrammatik DaF für Fortgeschrittene, Verlag für Deutsch (2. Auflage).
  • Helbig G., Buscha, J. (1975). Deutsche Grammatik, VEB Verlag Enzyklopädie.
  • Horn, L. R. (1989). A Natural History of Negation. The University of Chicago Press.
  • Horn, Laurence R., & Wansing, Heinrich. (2015). Negation. In E. N. Zalta (Ed.), The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Summer 2015 ed.). Stanford Metaphysics Research Lab, Stanford University.
  • Horňáková, Z. (2015). Negation im Deutschen als DaF Problem (Diplomarbeit, Betreuerin: PhDr. Anna Marie Halasová Ph.D.). Brünn.
  • Jespersen O. (1917). Negation in English and other languages. A. F. Høst og søn.
  • Karaağaç, G. (2013). Türkçenin Dil Bilgisi, Akçağ Yayınları (2. Baskı).
  • Morante, R., & Sporleder, C. (2012). Modality and Negation: An Introduction to the Special Issue. Computational Linguistics, 38 (2): 223-260.
  • Morante, R., & Blanco, E. (2021). Recent advances in processing negation. Natural Language Engineering, 27(2), 121-130.
  • Moser, A. M. (2019). Form und Funktion der doppelten Negation in deutschen Dialekten, mit einem Schwerpunkt im Oberdeutschen. Linguistik online, 98(5).Özlem, D. (2011). Mantık. Notos Yayınları (12. Basım).
  • Wetzel, D., & Bond, F. (2012). Enriching Parallel Corpora for Statistical Machine Translation with Semantic Negation Rephrasing. In M. Carpuat, L. Specia & D. Wu (Eds.), Proceedings of the Sixth Workshop on Syntax, Semantics and Structure in Statistical Translation (pp. 20 29). Association for Computational Linguistics.

Eine Binäre Logische Modellierung Der Negation In Deutschen Aussagen

Yıl 2025, Cilt: 4 Sayı: 2, 74 - 81, 29.12.2025
https://doi.org/10.62425/korpus.1823453

Öz

Sprache besitzt eine komplexe Struktur im Prozess der Bedeutungsproduktion und -vermittlung. Die Negation stellt eine wichtige Dimension dieser Struktur dar. Sie tritt in verschiedenen syntaktischen Formen in unterschiedlichen Sprachen auf und kann die Bedeutung eines Satzes völlig verändern. Daher ist die systematische Modellierung von Negation ein notwendiger Schritt, um die Genauigkeit von Sprachverarbeitungssystemen zu erhöhen und die Prozesse des natürlichen Sprachverständnisses zu verbessern. Ziel der vorliegenden Studie ist es, negative Aussagen im Deutschen hinsichtlich ihrer Tiefen- und Oberflächenstruktur zu untersuchen und mithilfe eines Binärsystems Algorithmen zu entwickeln, die zur Modellierung möglicher negativer Aussagen im Deutschen verwendet werden können. Mit diesem Ziel wurde zunächst die Negation in verschiedene Subtypen unterteilt und anhand Beispielaussagen mithilfe von Baumdiagrammen und dem Ansatz der generativen Transformationsgrammatik dargestellt. Danach wurde Wörtern, die eine Negation ausdrücken, den Wert 0, allen anderen Wörtern den Wert 1 zugewiesen. Anschließend wurden die für die Modellierung der Negation benötigten Algorithmen mithilfe geeigneter logischer Operatoren festgestellt. Die Analyse ergab, dass Algorithmen möglich sind, die bei expliziter, doppelter und partieller Negation mit dem Konjunktion-Operator in dem Wert 0, bei impliziter Negation mit dem Konjunktion-Operator in dem Wert 1, und bei Pseudonegation mit dem Disjunktion-Operator in dem Wert 1 resultiert. Es wird angenommen, dass durch die Verwendung der in der Studie dargestellten Algorithmen präzisere Ergebnisse in Bereichen wie der natürlichen Sprachverarbeitung und der maschinellen Übersetzung erzielt werden können.

Kaynakça

  • Balcik, I., Röhe, K., Wrobel, V. (2012). Die große Grammatik¨- Deutsch.
  • Banášová, M. (2009). Negation und Modalität. In: Verband der Deutschlehrer und Germanisten der Slowakei (Hrsgb). Slowakische Zeitschrift für Germanistik. Jahrgang 1, Heft 2.
  • Bilgegil, K. (1984). Türkçe Dilbilgisi. Dergâh Yayınları (3. Baskı).
  • Boole, George. (2017). An Investigation of the Laws of Thought, on Which are Founded the Mathematical Theories Of Logic And Probabilities. Macmillan & Co. (Project Gutenberg eBook #15114)
  • Börekçi, M. (2003). Türkçe Öğretimi Bakımından Dil Bilgisi Terimi ve Kavram Olarak Olumluluk-Olumsuzluk, TDAY-Belleten, TDK Yayınları: 810.
  • Bross, F. (2023). Zur Syntax der Negation im Deutschen. Linguistische Berichte, (275).
  • Donhauser, K. (2019). Negationssyntax in der deutschen Sprachgeschichte: Grammatikalisierung oder Degrammatikalisierung?. Leibniz-Institut für Deutsche Sprache (IDS), Bibliothek.
  • Eichler, W., & Bünting, K.-D. (1996). Deutsche Grammatik – Form, Leistung und Gebrauch der Gegenwartssprache (4. Aufl.). Weinheim: Beltz Athenäum.
  • Glück, H. (Hrsgb). (2010). Metzler Lexikon. Verlag J. B. Metzler.
  • Hall, K., Scheiner, B. (1997). Übungsgrammatik DaF für Fortgeschrittene, Verlag für Deutsch (2. Auflage).
  • Helbig G., Buscha, J. (1975). Deutsche Grammatik, VEB Verlag Enzyklopädie.
  • Horn, L. R. (1989). A Natural History of Negation. The University of Chicago Press.
  • Horn, Laurence R., & Wansing, Heinrich. (2015). Negation. In E. N. Zalta (Ed.), The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Summer 2015 ed.). Stanford Metaphysics Research Lab, Stanford University.
  • Horňáková, Z. (2015). Negation im Deutschen als DaF Problem (Diplomarbeit, Betreuerin: PhDr. Anna Marie Halasová Ph.D.). Brünn.
  • Jespersen O. (1917). Negation in English and other languages. A. F. Høst og søn.
  • Karaağaç, G. (2013). Türkçenin Dil Bilgisi, Akçağ Yayınları (2. Baskı).
  • Morante, R., & Sporleder, C. (2012). Modality and Negation: An Introduction to the Special Issue. Computational Linguistics, 38 (2): 223-260.
  • Morante, R., & Blanco, E. (2021). Recent advances in processing negation. Natural Language Engineering, 27(2), 121-130.
  • Moser, A. M. (2019). Form und Funktion der doppelten Negation in deutschen Dialekten, mit einem Schwerpunkt im Oberdeutschen. Linguistik online, 98(5).Özlem, D. (2011). Mantık. Notos Yayınları (12. Basım).
  • Wetzel, D., & Bond, F. (2012). Enriching Parallel Corpora for Statistical Machine Translation with Semantic Negation Rephrasing. In M. Carpuat, L. Specia & D. Wu (Eds.), Proceedings of the Sixth Workshop on Syntax, Semantics and Structure in Statistical Translation (pp. 20 29). Association for Computational Linguistics.
Toplam 20 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Almanca
Konular Alman Dili, Edebiyatı ve Kültürü
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Özge Sinem İmrağ 0000-0001-7252-803X

Gönderilme Tarihi 13 Kasım 2025
Kabul Tarihi 16 Aralık 2025
Yayımlanma Tarihi 29 Aralık 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 4 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA İmrağ, Ö. S. (2025). Eine Binäre Logische Modellierung Der Negation In Deutschen Aussagen. Korpusgermanistik, 4(2), 74-81. https://doi.org/10.62425/korpus.1823453
AMA İmrağ ÖS. Eine Binäre Logische Modellierung Der Negation In Deutschen Aussagen. Korpusgermanistik. Aralık 2025;4(2):74-81. doi:10.62425/korpus.1823453
Chicago İmrağ, Özge Sinem. “Eine Binäre Logische Modellierung Der Negation In Deutschen Aussagen”. Korpusgermanistik 4, sy. 2 (Aralık 2025): 74-81. https://doi.org/10.62425/korpus.1823453.
EndNote İmrağ ÖS (01 Aralık 2025) Eine Binäre Logische Modellierung Der Negation In Deutschen Aussagen. Korpusgermanistik 4 2 74–81.
IEEE Ö. S. İmrağ, “Eine Binäre Logische Modellierung Der Negation In Deutschen Aussagen”, Korpusgermanistik, c. 4, sy. 2, ss. 74–81, 2025, doi: 10.62425/korpus.1823453.
ISNAD İmrağ, Özge Sinem. “Eine Binäre Logische Modellierung Der Negation In Deutschen Aussagen”. Korpusgermanistik 4/2 (Aralık2025), 74-81. https://doi.org/10.62425/korpus.1823453.
JAMA İmrağ ÖS. Eine Binäre Logische Modellierung Der Negation In Deutschen Aussagen. Korpusgermanistik. 2025;4:74–81.
MLA İmrağ, Özge Sinem. “Eine Binäre Logische Modellierung Der Negation In Deutschen Aussagen”. Korpusgermanistik, c. 4, sy. 2, 2025, ss. 74-81, doi:10.62425/korpus.1823453.
Vancouver İmrağ ÖS. Eine Binäre Logische Modellierung Der Negation In Deutschen Aussagen. Korpusgermanistik. 2025;4(2):74-81.